Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

24 Mart Dünya Tüberküloz Günü

---

Tedavisi Olduğu Halde En Çok Öldüren Bulaşıcı Hastalık Tüberkülozdur.

Tüberküloz hastalığının nedeni bilinir, tanısı basit, ilaçları ucuz ve hastalığı kesin tedavi etmesine rağmen dünyada her gün yaklaşık dört binden fazla insan bu hastalıktan ölmektedir.

Robert Koch’un 137 yıl önce tüberküloz nedeni olan basil Mycobacterium tuberculosis bularak her yıl 24 Mart günü bu keşfi bilim dünyasına katkısına ithaf edilmiştir. Vereme sebep olan basil 1882’de, kesin tedavi için gerekli ilaçları ise yaklaşık 1950’li yılında bulundu. Verem, 2017 yılında yaklaşık 1,6 milyon insanın ölümüne sebebiyet vermiştir. Yoksulluk, sağlık temellerinin olmayışı, sağlık çalışanlarının yetersizliği ve diğer sebeplerden ötürü, kayıtlarda bulunmayan verem hasta sayısı yaklaşık 3,6 milyondur. Bir yılda elde edilen verilere göre hasta sayısı 6,4 milyondur. Sonuç olarak toplam 10 milyon insan her yıl tüberküloz hastalığına yakalanmaktadır.

Tüberküloz hastalığı, sağlık sorunlarına sebep olmasının yanı sıra hasta ve aile için yıkıcı sosyal ve ekonomik sıkıntılara neden olur.

Tüberkülozdan şüphelenmek için 2 haftadan uzun süren öksürük önemli bir belirtidir. Bunun yanında, halsizlik, iştah kaybı, balgamda görülen kan, gece terlemeleri, kilo kaybı gibi belirtiler gösterir. Tüberkülozdan emin olmak için en güvenilir yol akciğer röntgenidir, bulgular saptandığında bu hastalıktan kuşkulanılır. Hemen ardından balgam incelenir ve basil görüldüğünde verem tanısı kesinleşir.

Tanı kesinleşen tüberküloz hastası, altı ay düzenli tedavi ile sağlığına kavuşur. Düzenli tedavi uygulanmaz ise ya da kullanılan ilaçlar etki etmez ise (hastalığı oluşturan basilin ilaçlara karşı dirençli ise) farklı ilaçlarla, daha uzun ve etkili tedaviler uygulanır. İlaca karşı direncinin sebebi, hastaların ilaçlarını düzenli kullanmaması ve yakınlarına, temas içinde oldukları başka yakınlarına direnç geliştirmiş bu mikroplarla hasta etmeleridir. İlaca karşı verilen direncin verem tedavisinde önemli sorun olmasının sebebi, yüksek maliyet 2 yıl süren yan etkisi fazla ilaçlarla tedavi edilmesidir. İlaçlara karşı dirençli basillerle oluşan tüberküloz hastalığının tedavisinde başarı oldukça yüksektir. Diğer yandan dünyada senede 560 bine yakın dirençli verem hastası ortaya çıkmakta ve bu hastaların sadece yaklaşık 76 bini başarılı bir şekilde tedavi edilmektedir. Tüberküloz hastalarının erken tanısı ve etkili tedavisi tüberkülozdan korunmanın en gerekli yoludur. Hasta olma riski olan kişilere koruyucu ilaç verilir ve bu uygulanan tedavi yaklaşık %90 oranında koruyuculuk gösterir. BCG aşısı uygulanması ülkemizde hala sürdürülmektedir. Verem karşı gösterilen mücadelede küresel gayretler 2000 yılından bu yana yaklaşık 54 milyon insan hayatı kurtarmış ve veremden dolayı olan ölümleri yaklaşık olarak %42 oranında azalmasını sağlamıştır.

Kader Yaraş

---