Sivrisineklerde Uçma Gücü

Sivrisinekler ince yapılı ve güçsüz oldukları için genellikle geliştikleri yerlerden fazla uzağa uçmazlar.

Bir sivrisinek saniyede 50 cm uçar. Sivrisineklerin uçuşunda havadaki nemin çok büyük önemi vardır. Nem uçuş uzunluğunu artırır. Boyanmış ya da radyoizotoplarla İşaretlenmiş sivrisineklerle yapılan incelemelerde, sivrisineklerin üredikleri alandan 2-3 km uzaklara uçabildikleri gösterilmiştir. Mücadele yapılacak alanda, özellikle ergin mücadelesinde uygulanacak yöntemin belirlenmesi için bu bilgilerin büyük önemi vardır. Dominant türün belirlenmesi ve bu türün uçma aktivitesine, yönüne ve gücüne bağlı olarak ilaçlama boyutlarının ayarlanması, daha doğrusu ilaçlamanın lokal alanlara sıkıştırılmaması programının geçerliliğini sağlamaktadır.
Bazı türler de, örneğin, A. sacharovi 'de 5-10 km uzaklara uçuşun olduğu gösterilmiştir. Sivrisineklerin kendi güçleriyle yayılışına aktif dispersiyon, çeşitli etkilerle veya araçlarla yayılışına pasif dispersiyon denir. Sivrisinekler yerden 2500 m yüksekliklere kadar uçabilirler. A.maculipennis ve A. sacharovi 'de 2-3 km aktif dispersiyonun olduğu tespit edilmiştir. Pupadan çıkan erginlerin yakınında kan emebilecekleri insan yerleşim yeri ya da hayvan ahırları yoksa sivrisinekler daha uzaklara uçabilirler. Rüzgârın sivrisinekler üzerinde öldürücü etkisi olduğu İçin, rüzgârlı havalarda uçma ve çiftleşme aktivitesi gerçekleştirilmez (Boyd, 1981).
Araştırma bölgelerinde, sivrisineklerin uçma güçlerinin ve hareket yönlerinin belirlenmesi, onlarla yapılan mücadelenin çapının büyüklüğü üzerine fikir verir ve bu yüzden çok önemlidir. Örneğin, bir çalışma bölgesinde sivrisinekler çekici alandan 500 m uzağa kadar hareket edebiliyorsa, mücadele çalışmalarının 250 m ile.sınırlı kalması sadece zaman ve para harcamaktan başka birşey değildir. Bunun ölçülmesi mümkün olmadığı zamanlarda en pratik yol, eğer alanda çekici alanlar arasında uzaklıklar fazla büyük değilse, tüm alanın mücadele sınırları içine dahil edilmesidir.

Bu yayın birinci basamak sağlık hizmetlerinde görev yapan sağlık personelinin eğitiminde kullanılmak üzere T.C. Sağlık Bakanlığı Sıtma Savaşı Daire Başkanlığı ve Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü işbirliği ile hazırlanmış ve bastırılmıştır. Bütün hakları Sağlık Bakanlığı’na aittir. Kaynak gösterilmeksizin yayınlarda kullanılamaz, alıntı yapılamaz.

Kaynak:

Sıtma Vektörünün Biyo-Ekolojisi Mücadele Organizasyonu ve Yöntemleri Birinci Basım: 3500 adet EKİM 1998- ANKARA

Yrd.Doç.Dr. Bülent ALTEN

Doç. Dr. Selim S. ÇAĞLAR

#sivrisineklerde #uçma #gücü