Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Bolivya And Dağları'nda 20 Yeni Tür Keşfedildi.

---

Bolivya And Dağları'nın bulutlu ormanlarında yapılan bilimsel bir çalışma ile daha önce hiç tanımlanmamış 20 tür ve kaybolmasından korkulan bazı organizmalar da dahil olmak üzere geniş kapsamlı bir biyolojik çeşitlilik hazinesi ortaya çıkarıldı.

Keşfedilen bölge; bünyesinde And dağlık bölgelerine şelaleler ile su yolu oluşturan, kısmen Amazon havzası dışında canlanan sular ile beslenen, yakındaki La Paz için önemli bir içme suyu ve hidroelektrik kaynağı olan Zongo Vadisi'ndeki Chawi Grand dir.  Bu iki haftalık yolculuk, birkaç bin metrelik rakımlı bir bölgeyi kapsamaktadır. Çalışma ile yarısından fazlası boşaltma havzasında ilk kez kaydedilen 1.200'den daha fazla tür belgelendi.

Yeni tanımlanan türler arasında tam boyu yalnızca 10 mm olan bir amfibi bulunmakta, hakettiği bir şekilde isimlendirilen Lilliputian (küçücük) kurbağa, görünüşe bakılırsa sadece ormanların kaybolması nedeniyle değil, aynı zamanda zeminde "kalın yosun ve humus katmanlarının altındaki tünellerde yaşama alışkanlığı nedeni ile” gizlemesi nedeniyle de bilimsel bakıştan sıyrılmıştır. 

'Lilliputian kurbağa' (Noblella sp. Nov.) takriben 10 mm uzunluğundadır, bu da onu And Dağları'ndaki ve dünyadaki en küçük amfibi yapabilir. Fotoğraf:  © Trond Larsen

Ayrıca bu son derece fazla türün keşfi ile geçen çalışmada bir çıngıraklı yılan olan ve kırmızı, sarı ve yeşil derisi nedeniyle Bolivya bayraklı yılanı olarak isimlendirilen Bothrops asperi  de ortaya çıktı. 

Şaşırtıcı tarzı ile çıngıraklı yılan. 'Dağ Bothrops asperi (Fer-de-lance)', Zongo RAP araştırmasında keşfedilen yeni bir çukur engereği türüdür. O zamandan beri Bothrops monsignifer olarak tanımlanmaktadır. Bothrops, Orta ve Güney Amerika'da endemik olan bir çıngıraklı yılan cinsidir. Bothrops cins ismi, birlikte ısıya duyarlı loreal çukur organlarına bir gönderme olarak Yunanca "çukur" anlamına gelen bothros, ile "göz" veya "yüz" anlamına gelen ops sözcüklerinden türetilmiştir.  Fotoğraf: © Trond Larsen 

Bolivya bayrağı' yılanı (Eutrachelophis sp. Nov.), Bolivya bayrağına benzer kırmızı, sarı ve yeşil renkleri ile ayırt edilen ince bir karasal yılandır. Bu yeni tür gündüzleri ortaya çıkan bir yılan türüdür. Bolivya'daki Zongo RAP sırasında incelenen en yüksek rakımda, dağın zirvesi boyunca yer alan küçük bodur ormanının kalın çalılıklarında bulunmuştur. Fotoğraf:  © Trond Larsen

Omurgalılar, bilim için yeni bir çalışma alanı olan tek yaşam formu çeşidi değildi: müzik aletleri yapmak için kullanılan ve şimdiye kadar resmi olarak tanımlanmamış ancak yerel halk tarafından "qulqunch awa" olarak iyi bilinen bir bambu da dahil olmak üzere bir takım bitkiler ve dört tür kelebek te kayıtlara girdi. 

Bu kelebek, Bolivya'daki Zongo RAP keşif çalışmasında keşfedilen iki yeni metalmark kelebek türünden biri (her ikisi de Argyrogrammana cinsi). Bu kelebekler açık alanlarda ve orman açıklıklarında çiçek nektarı ile beslenmektedirler. Fotoğraf:  © Fernando Guerra

Bilim dünyasına yeni katılan türler kadar heyecan verici, uzun yıllardır belgelenmeyen bazı türlerde yeniden gözlemlendi. Bu canlılar arasında kırmızı gözleri ve koyu derisi ile şeytan gözlü kurbağa adı verilen türde yeralmaktadır. Şimdiye kadar yirmi yıldan fazla bir süre önce kaydedilen ve yalnızca bir örnek ile bilinen bu tür çok fazla araştırılamamıştır. Bolivya'daki And Dağları’nın ormanlarında nispeten çok yaygın olarak bulunduğu değerlendirilmektedir.

Conservation International basın bülteninde bu canlının sık görülememe sebebi olarak bambu köklerinin etrafını saran kalın yosun ve humusun altında saklanma alışkanlığından bahsedilmekte.

IUCN (Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği) Kırmızı Listesi'nde, gagalı guguk kuşundan gözlüklü ayıya kadar alınan örneklerden yaklaşık 22 tür “tehdit altında” olarak değerlendirmeye aldı. 

Bilimde yeni olmasına rağmen, yerli halk tarafından iyi bilinen ve "qulqunch'awa" olarak adlandırılan ve sikus veya zampoñas denilen müzik aletleri yapmak için kullanılan bir bambu türü (Merostachys sp. Nov.). 

Bolivya'daki Zongo RAP araştırması sırasında belgelenmiş Neotropikal bir bambu cinsidir. Belize'den Paraguay'a Güney Amerika ve Orta Amerika'da bulunumaktadır. Fotoğraf:  © Ivan Jimenez 

Conservation International de Hızlı Değerlendirme Programı (RAP) direktörü Trond Larsen ve La Paz Belediye İdaresi’nin Doğal Çevreyi Koruma ve Doğal Yaşam Yönetimi Başkanı Claudia Cortez'in eşbaşkanlığı ile 17 araştırmacının katıldığı alan çalışmasından elde edilen bulguları bu hafta açıkladı. Keşif, Bolivya Ulusal Doğa Tarihi Müzesi, Bolivya Ulusal Herbaryumu, Küresel Koruma Fonu, Andes Amazon Fonu ve La Paz hükümetinin desteğiyle gerçekleştirilmiştir. 

Zongo Vadisi'nde şimdiye kadar yirmi yıldan fazla bir süre önce kaydedilen ve yalnızca bir örnek ile bilinen "şeytan gözlü" kurbağa Oreobates zongoensis, Bolivya'daki Zongo RAP araştırmasında yeniden gözlemlendi. Fotoğraf:  © Steffen Reichle 

La Paz Belediye Başkanı Luis Revilla, "Yeni keşfedilen birçok tür için bir sığınak ve ülkenin elektriğinin % 11'ini üreten su kaynağı olarak, Zongo Vadisi'ni korumanın önemi her zamankinden daha fazladır." dedi. "La Paz büyümeye devam ederken, sağlığımız ve çevre için çok önemli olan doğal kaynakları korumaya özen göstereceğiz." dedi.

Çeviren ve Derleyen: Saliha Hızlıok

Fotoğraflar: Trond Larsen, Fernando Guerra, Ivan Jimenez, Steffen Reichle

Kaynaklar:

https://www.earthtouchnews.com/discoveries/new-species/several-new-and-rediscovered-species-found-in-the-bolivian-andes/

---