Bir Taraklı Denizanası Türünde Geçici Anüs Keşfedildi

Massachusetts‘teki Woods Hole‘da bulunan Deniz Biyolojisi Laboratuvarı’ndan Sidney Tamm ve ekibi, ilk kez olarak bir hayvanda sadece dışkılama sırasında belirip sonra gözden kaybolan anüs keşfetti. Görsel Telif: imageBROKER / Alamy Stock Photo

Taraklı denizanası (Lat. Mnemiopsis leidyi) üzerindeki çalışmaları sırasında keşfi yapan bilimcilerin ilgili makalesi Invertebrate Biology dergisinde yayımlandı.

Denizanası gibi basit (fazla karmaşık olmayan) hayvanlarda, sindirim sistemi genellikle tek bir deliğe sahiptir ve hem besin alımı hem de atık boşaltımı oradan yapılır. Sölenterler (Knidliler/ Haşlamlılar [Lat. Cnidaria]) şubesinden olan denizanasına dış görünüş bakımından oldukça benzemekle birlikte, Taraklılar (Ktenoforlar [Lat. Ctenophora]) şubesi altında incelenen farklı bir tür olan taraklı denizanasının ise besin alımı ve atık boşaltımı için iki ayrı delikli bir “sindirim kanalının başından sonuna” (İng. through-gut) sisteme sahip olduğu, hatta bazılarının birden fazla anüsünün olabildiği biliniyordu.

Ancak Tamm ve ekibi, siğilli taraklı denizanasını (İng. warty comb jelly) mercek altına aldıklarında, anüsünü göremediler. İncelemeyi sürdürdüklerinde, hayvanın dışkılama gereksinimi olduğu zaman küçük bir açıklığın belirip, atık boşaltımının ardından tekrar gözden kaybolduğunu fark ettiler. Tamm, başka bir hayvanda böyle bir geçici anüsün herhangi bir örneğine şimdiye dek rastlanmadığını ve sabit anüslü diğer hayvanlara giden yolda da bu evrimsel aşamadan geçilmiş olabileceğini belirtiyor.

Ekibin gözlemlerine göre, sindirim kanalı ile bedenin arka kısmı arasında kalıcı bir bağlantı bulunmuyor. Onun yerine, atık biriktikçe sindirim kanalının bir kısmı şişiyor ve sonunda dış katmana yani epidermise değiyor; sindirim kanalı epidermis ile kaynaşarak, bir anal açıklık oluşturuyor. Dışkılamanın ardından süreç geriye doğru işleyerek, anüsün kaybolmasını sağlıyor. Hem sindirim kanalı hem de epidermis tek bir hücre katmanından ibaret olduklarından, bu olay nispeten kolay ve hızlı bir biçimde gerçekleşebiliyor ve hayvanlar düzenli aralıklarla dışkılıyor: 5 santimlik yetişkinler saatte bir kez, larvalar ise 10 dakikada bir kez.

Tamm, sindirim kanalının şiştiği ve epidermisle kaynaşarak bir açıklık oluşturduğu bu sürecin, anüsün ilk olarak nasıl evrildiğine ışık tutabileceğini düşünüyor. Belirip kaybolan anüs, yapının kalıcı hâle gelmesinden önceki bir evreyi temsil ediyor olabilir. Günümüzde geçici anüs sadece siğilli taraklı denizanasına özgü olabilir; bunu netleştirmek için ekibin şimdiye dek incelediği diğer taraklı denizanası türlerinde anüsün kalıcı olduğu görüldü ama çalışmalar sürüyor.

Sevkan Uzel

Kaynak ve İleri Okuma

Animal with an anus that comes and goes could reveal how ours evolved https://www.newscientist.com/article/2195656-animal-with-an-anus-that-comes-and-goes-could-reveal-how-ours-evolved/
Defecation by the ctenophore Mnemiopsis leidyi occurs with an ultradian rhythm through a single transient anal pore https://onlinelibrary.wiley.com/doi/epdf/10.1111/ivb.12236
Animal discovered with ‘transient anus’ that only appears when it is needed https://www.independent.co.uk/environment/nature/comb-jelly-anus-jellyfish-transient-gut-study-a8810526.html

BilimFili.com: "Bir Taraklı Denizanası Türünde Geçici Anüs Keşfedildi"

https://bilimfili.com/bir-tarakli-denizanasi-turunde-gecici-anus-kesfedildi/

#taraklı #denizanası #türünde #geçici #anüs #keşfedildi