Anadolu Diyagonalinin İki Yakasında Kış Uykusu

Ankara'da doğal ortamda Anadolu yer sincaplarının kış uykusunun sıcaklık veri toplama üniteleriyle izlenmesine dayanan çalışmamızı paylaşıyorum (1; Görsel 1).

İlgili populasyondaki tüm bireyler, canlı yakalama tuzaklarıyla yakalanarak kimliklendiriliyor ve belirli aralıklar ile izleniyor. Kış uykusu izlenecek bireyler, yaz ortasında 1-2 gün için laboratuvara getiriliyor ve intraperitonal cerrahi ile her 15 veya 50 dakikada bir vücut sıcaklığını toplayacak şekilde programlanan üniteler yerleştirildikten sonra tekrar doğaya geri salınıyor. Geç kış veya erken ilkbaharda ünitelerin çıkarılması için tekrar yakalanıyorlar (Görsel 2: kış uykusundan çıktıktan hemen sonra ve yakalanmadan hemen önce veri toplama üniteli bir yer sincabı). Elde edilen veri şöyle bir şey: (Görsel 3: toprağın yaklaşık 1 m altında kışlayan bir yer sincabının yaklaşık 8 ay boyunca vücut sıcaklık değişimi).

Aynı çalışma, 2012-2014 yılları arasında yine Mutlu KART GÜR'ün önderliğinde ve Tolga Kankılıç'ın katılımıyla Kars'ta gerçekleştirildi. Böylece, Anadolu yer sincabı, doğal ortamda kış uykusu örüntüsü birden fazla populasyonda bilinen birkaç türden biri, Kuzey Amerika dışındaki ise tek tür oldu. Bu çalışmanın sonuçları henüz yayınlanmadı.

Anadolu diyagonali açısından sonuçlar hakkında çok kısaca bir şeyler söyleyelim: Diyagonalin doğusu çok daha soğuk ve mevsimsel (2). Bu, orada kışların daha uzun sürdüğü anlamına geliyor. Bu nedenle, yer sincapları, diyagonalin doğusunda çok daha uzun kış uykusunda kalıyor. Örneğin, ergin dişiler, diyagonalin doğusunda ortalama 243 gün, batısında ise ortalama 207 gün kış uykusunda kalıyor. Hatta diyagonalin doğusunda bir yer sincabının vücut sıcaklığını SIFIR derecenin altına düşürdüğünü bulduk!

(1) http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1616504715000257

(2) http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/09397140.2016.1226544

#anadolu #diyagonalinin #yakasında #kış #uykusu