Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

O derlemeden bir paragraf paylaşıyorum:

"Niş, genel olarak bir türün kaynaklar, etkileşimde olduğu diğer türler, habitat ve çevre üzerine etkileri ile birlikte, popülasyonlarını sürdürmesine izin veren ekolojik koşulları ifade eder (Peterson et al. 2011). Ancak kavram ile ilgili daha net tanımlar ve kavramın tarihsel gelişimi şu şekildedir (Peterson et al. 2011, Peterson 2014). Grinnell (1917, 1924), niş kavramını biyoloji dünyasına sokan bilim insanıdır. Bir türün abiyotik koşullar açısından gereksinimlerine odaklanmıştır. Elton (1927) ise, zıt bir şekilde, bir türün bir komünitedeki fonksiyonel rolüne (yerel etkilerine) vurgu yapmıştır. Bu iki yaklaşım, niş kavramı ile ilgili kargaşanın nedenlerinden birini açıklar: coğrafi ölçekte gereksinimlere (yani, bir organizmanın çevresine cevabına) veya yerel ölçekte etkilere (yani, bir organizmanın çevresine etkisine) vurgu yapmak! Hutchinson (1957) ise, temel ve gerçekleşen ekolojik niş kavramlarını ortaya atmıştır. “Scenopoetic” (tam karşılığı olmasa da abiyotik, aslında etkileşimsiz, tür tarafından değiştirilemeyen; Hutchinson 1978) değişkenler ile tanımlanan temel ekolojik nişin (=bir türün popülasyonlarını sürdürmesine izin veren “scenopoetic” çevresel koşullar, ki çevresel uzamda n boyutlu bir hiperhacim olarak tanımlanır, NT) “bionomic” (tam karşılığı olmasa da biyotik, aslında etkileşimli, tür tarafından değiştirilebilir; Hutchinson 1978) değişkenler (diğer türler ile etkileşimler) ile gerçekleşen ekolojik nişe (=temel ekolojik nişin bir bölümü) indirgendiğini belirtmiştir. Böylece, bir türün coğrafi dağılımı, gerçekleşen ekolojik nişinin coğrafi uzamdaki ifadesidir. Son olarak, Soberon ve Peterson (2005), niş kavramını Biyotik, Abiyotik ve Hareket faktörlerini (yani, bir türün coğrafi dağılımını şekillendiren üç temel faktörü) bir araya getiren BAH çerçevesini (=BAM framework) kullanarak tanımlamıştır. Böylece, coğrafyanın, özellikle coğrafi bariyerlerin bir türün coğrafi dağılımını şekillendirmedeki rolü, Grinnell (1914)’in çalışmasından çok sonra yeniden ele alınmıştır."

Görsel açıklaması. Ekolojik niş kavramının tarihsel çerçevesi. Grinnell nişi. Bir türün dağılım alanını belirleyen abiyotik koşullara odaklanır (=abiyotik niş). Elton nişi. Bir türün bir ekosistemdeki rolüne ve diğer türler ile etkileşimine odaklanır (=biyotik niş). Hutchinson nişi. Bir türün dağılım alanını belirleyen abiyotik koşullara (=temel niş) ve biyotik etkileşimlere odaklanır. Temel niş, biyotik etkileşimler ile gerçekleşen nişe indirgenir. Soberon ve Peterson çerçevesi. Bir türün dağılım alanını belirleyen üç temel faktöre [biyotik (B), abiyotik (A) ve hareket (H) faktörlerine] odaklanır. Gerçekleşen niş, hareket faktörü ile işgal edilen nişe indirgenir. Daireler ve daireler arasındaki kesişimler, ilgili nişin ifade olduğu coğrafi uzamı temsil etmektedir. Peterson et al. (2011), Escobar and Craft (2016).

Doç.Dr. Hakan Gür

Paylaşımlara izin verdiği için hocamıza çok teşekkür ederiz

Facebook Grup: Anadolu Biyocoğrafyası