Telomerler ve İnsan Telomerinin Kristalik Yapısı

Telomerler kromozomların her iki ucunda bulunan genomumuzu parçalanmaya karşı koruyan yapılardır. Hücre bölündükçe kromozomların her iki ucunda bulunan telomerler kısalır. Bu doğal bir süreçtir ve telomer boylarının kısalması yaşlanmayla ilişkilidir.

Telomerlerin boyu kritik noktaya geldiği zaman, hücrelerimiz mitozu durdurur ve apoptoz ile ortadan kalkarlar. Böylece telomerler, hücrenin ömrünü belirleyen biyolojik saat gibi çalışırlar. Telomeraz enzimleri ise silinen kısımları onarırlar. Böylece hücre yaşlanmaktan kurtulur.

Telomeraz aktivitesi embriyonik gelişimimizde çok fazladır daha sonra baskılanır ve inaktif hale gelir. Kanser hücrelerinin ölmek bilmeyen hücreler olmasının bir nedeni de telomerazı yeniden aktif hale getirmelerindendir.

Telomer kısalmasının kanser oluşumunu tetiklediği birçok araştırma ile kanıtlanmıştır. Kısalan telomer ve silinen genetik bilgileriyle hücreler kontrolsüz çoğalarak kanserleşir. Kanser hücresi telomer boyutu oldukça kısa olup telomerlerini koruyacak şekilde değişikliğe uğramıştır.

Kanser hücrelerinde aktivitesi yüksek olan telomeraz inhibisyonu umut veren bir yaklaşımdır. Fakat, kanser hücrelerinin kromozom uçlarında telomer loop denilen halka şeklinde koruyucu yapılar olduğu ve telomeraz enziminin inhibe edilmesine direnç kazandığı düşünülmektedir.

Ayrıca tümör hücrelerinin telomeraza gerek kalmadan çoğalma riski vardır. Bu sebeple sadece telomeraz aktivitesini engelleyen ilaçlar değil, telomeri koruyan proteinler ve telomeri parçalayan ilaçlar da geliştirilmelidir.

Via/tw: @todaypharmanews

Yalçın DEDEOĞLU

#telomerler #insan #telomerinin #kristalik #yapısı