Prof.Dr. Mehmet Kutsay ATATÜR
15 Şubat, Türkiye’de biyolojinin, özellikle herpetolojinin duayen adlarından, saygıdeğer Hocam Prof.Dr. Mehmet Kutsay ATATÜR’ün 70. yaş günü.
Bu vesile ile kendinden çok şey öğrendiğim, bilimsel yaklaşımını her zaman örnek aldığım değerli hocama uzun, sağlıklı, mutlu bir ömür dilerim. Türkiye’de bilimin özellikle biyolojik bilimlerin gelişmesinde emeği geçen hocalarımızı tanıtmaya çalıştığım yazı dizisinde şimdilik kısa bir tanıtım yazısı ile başlangıç yapıyorum.
Mehmet Kutsay ATATÜR, 15 Şubat 1947’de Ankara’nın Bahçelievler Semti’nde dünyaya geldi. Annesi Ferda Hanım, babası Abdurrahman Bey*’dir. Babası, Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile aynı soyadı almak istemişse de kendi ifadesi ile kavga dövüş, ancak (k) harfini kaldırarak alabilmiştir. Böylece ailenin soyadı ATATÜR olmuştur.
Mehmet Kutsay, yedi yaşına geldiğinde Ankara Ayşe Abla İlkokulu'na başladı. İlk iki sınıftan sonraki üç yılı (ilkokul 3., 4. ve 5. sınıfları) Karataş (İzmir)'taki Duatepe İlkokulu’nda tamamladı. Ortaokulu İzmir Özel Türk Koleji’nde bitirip liseye aynı okulda devam etti. Lisede fen kısmındaydı, özellikle son sınıfta okunan matematik dersi (aslında cebir, trigonometri, analitik geometri ve sentetik geometri olmak üzere 4 ders idi) ile epeyce cebelleştikten sonra 6 yıl süren lise tahsili nihayet tamamlandı.
Mehmet Kutsay'ın doğumundan 4 yıl önce. Annesi Ferda Hanım ve babası Abdurrahman Bey, 23 Nisan 1943'te bayram günü bayraklarla süslenmiş Ankara sokaklarında yürürken (M.K. Atatür arşivi). O yıllardaki şıklık ve zerafet de fotoğrafın dikkat çeken yanlarından. | Mehmet Atatür, 1950 yılında, henüz 3 yaşımda iken, annesi merhum Ferda Hanım ile. Aynı günde hem sünnet hem bademcik ameliyatı olmuştu (M.K. Atatür arşivi).
|
- Abidin Budak Hocam’ın anlatımıyla M.K. Atatür Hoca: “Lisanı, teknik, fotografi, elektronik, optik bilgisi v.d. ile kürsüye, dekanlığa, başka fakültelere, (özetle) herkese faydası dokunmuştur”.
- Tabii İlimler Bölümü öğrencisi olmasının da etkisi olsa gerek, yine Abidin Hocam’ın anlatımıyla: “Öğrenciliğinde jeoloji, bilhassa mineroloji ile ilgilenmiş; hatta özel bir mineroloji kolleksiyonu da oluşturmuştur. Bu konularda Prof.Dr. Yılmaz SAVAŞÇIN ve Doç.Dr. Erol BAŞARIR ile mikroskopik çalışmalar da yapmıştır. Mineroloji ve jeoloji bilgisi hala şaşılacak derecede iyidir”.
- Mehmet Hoca’nın sınıf arkadaşlarından Biyoloji Öğretmeni Merih AKIN YÜCEL’den: “Mehmet , bildiğiniz gibi, kendine münhasır bir adam. Akıllı, espirili, dostlarına ve sanata düşkün, devamlı araştırma yapan sınıfımızın en iyi öğrencisiydi. Bilgilerini her zaman bizlerle paylaşırdı. Başlangıçta jeoloji ile de çok ilgiliydi. Ama daha sonra, Jeoloji Bölümü, Fen Fakültesi'nden ayrılıp, Dokuz Eylül Üniversitesi'nde yapılandı. Bizim gezilerimiz çok eylenceli, araştırma dolu geçerdi. Hocalarımız , özellikle asistanlarımız da bizlere uyum gösterirdi. Mehmet devamlı sınıfın fotoğraflarını çekerdi. O nedenle kendisi pek fotoğraf karelerinde yer almaz”.
- “İngilizcesi çok iyi olduğu için, devamlı dış kaynaklardan araştırma yapar, asistanları ve hocaları bilgilendirir de. Hocalardan bile daha iyi İngilizce biliyordu. Alman hocalar (dersleri) İngilizce anlatır; asistanlar yanlış çeviri yapar ve Mehmet düzeltirdi. Ama çaktırmadan. Yabancı ve Türk hocalarımızın saygı duydukları bir öğrenciydi. Cömertçe kopya verirdi. Çünkü bizim kafalarımızın bu yanlış çevirilerle ne kadar darmadağın olduğunu bilirdi. Yalnız fenle değil; sanatla da çok ilgilenirdi. Özellikle resimle. Evinde bir dolu sanat kitabı vardı. Güzelbahçe'de 10 dönümden oluşan bir çiftlik evleri vardı. Bazen arkadaşlarla oraya gidip, piknik yapardık. Bilim insanı, sanat insanı ve çalışkandı. Ama en önemlisi dosttu. Ona sonsuz güvenirdik” (M. AKIN YÜCEL).
Mehmet Hoca (sağ alt köşede; gözlüklü) ve Abidin Hoca (alttan ikinci sırada), 1980li yıllarda öğrencileriyle birlikte çıktıkları teknik gezilerden birinde (D.A. Barut arşivi).Fotoğraftakilerden (üstten ikinci sırada oturan gözlüklü) Yard.Doç.Dr. Ahmet Mermer (Ege Üniv), hidrolog Semih Üçüncü (sol alt kenarda) ve henüz öğrenci olan Doç.Dr. Murat Tosunoğlu (ÇOMÜ) tanıdıklarım arasında. |
|
(1980lerin ortasında) Bafa Gölü civarında gezimiz vardı.. (Mehmet Hoca) Bir tarihi kalıntıyı gösterdi bize. “Çocuklar bu dünyada ender yapılardan biri” dedi.. Şaşırdık. Bir sürü sütun(lu tarihi yapı) var Türkiye’de. Ama o yapının sütun sayısı tek olduğu gibi vaktiyle hapishaneymiş. Yani girişi var, çıkışı yok.. Bu hocam unutulur mu.. Hangi tarihçi biliyor.. (D.A. BARUT)
- Arıkan, H., ATATÜR, M.K. & Mermer, A. (1998): An investigation on the blood serum proteins of Chalcides ocellatus (Sauria: Scincidae) populations from Southern Anatolia, Turk. J. Zool. 22: 175-177.
- Arıkan, H., ATATÜR, M.K., Çevik, İ.E. & Kumlutaş, Y. (1999): A serological investigation of Lacerta viridis (Laurenti, 1768) (Sauria: Lacertidae) populations in Turkey, Turk. J. Zool., 23: 227-230.
- Arıkan, H., Göçmen, B., ATATÜR, M.K., Kumlutaş, Y. & Çiçek, K. (2009): Morphology of peripheral blood cells from various Turkish Snakes, North-Western Journal of Zoology, 5 (1): 61-73.
- Arıkan, H., Tosunoğlu, M, ATATÜR, M.K. & Göçmen, B. (2007): Some comments on the breeding biology of Pelodytes caucasicus Boulenger, 1896 from Uzungöl, Northeast Anatolia, Turkish Journal of Zoology, 31 (1): 53-64.
- ATATÜR, M.K. (1992): Türkiye Deniz Kaplumbağaları Biyolojileri ve Korunmaları, T.C. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Su Ürünleri Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü, Bodrum, Seri A, 8: 1-55.
- ATATÜR, M.K., Arıkan, H. & Mermer, A. (1990): A taxonomical investigation on Rana ridibunda Pallas (Anura: Ranidae) populations from the Lakes District-Anatolia, İstanbul Üniv. Fen Fak., Biyoloji Dergisi, 54 (1989/1990): 79-83.
- ATATÜR, M.K. & Budak, A. (1982): The present status of Mertensiella caucasica (Waga, 1876) (Urodela: Salamandridae) in Northeastern Anatolia, Amphibia-Reptilia, 4: 295-301.
- ATATÜR, M.K. & Üçüncü, S. (1986): A preliminary report on some peculiarities in the skull of the Euphrates Soft-shelled Turtle, Trionyx euphraticus, Zoology in the Middle East, 1: 75.
- Ayaz, D., Tok, C.V., ATATÜR, M.K. & Mermer, A. (2004): Ranid frog specimens collected from the Vicinity of Erzurum, NE Anatolia, E.Ü. Su Ürünleri Dergisi, 21 (1-2): 103-106.
- Baran, İ. & ATATÜR, M.K. (1980): On a new form of Mertensiella luschani (Steindacher) living in the vicinity of Kaş (Southwestern Anatolia), Ege Üniversitesi Fen Fakültesi İlmi Raporlar Serisi, 248: 1-13.
- Baran, İ. & ATATÜR, M.K. (1986): A taxonomical survey of the mountain frogs of Anatolia, Amphibia-Reptilia, 7: 115-133.
- Başoğlu, M. & ATATÜR, M.K. (1974): The subspecific division of the Lycian Salamander, Mertensiella luschani (Steindachner) in Southwestern Anatolia, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, Seri B, 39 (3-4): 147-155.
- Başoğlu, M. & ATATÜR, M.K. (1975): A new population of the Lycian Salamander, Mertensiella luschani (Steindachner) from Finike in Southwestern Anatolia, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Mecmuası, Seri B, 40 (1-4): 89-93.
- Göçmen, B. & ATATÜR, M.K. (2002): Some rumen ciliates (Isotrichidae, Trichostomatida; Epidininae, Ophryoscolecidae) of the domestic goat (Capra hircus L.) from Turkey, Turk. J. Zool., 26 (1): 15-26.
- Göçmen, B., ATATÜR, M.K., Budak, A., Bahar, H., Yıldız, M.Z. and Alpagut-Keskin, N. (2009): Taxonomic notes on the snakes of Northern Cyprus, with observations on their morphologies and ecologies, Animal Biology, 59 (1): 1-30.
- Göçmen, B., Çiçek, K., Yıldız, M.Z., ATATÜR, M.K., Dinçarslan, Y.E. & Mebert, K. (2011): A preliminary study on the feeding biology of the Dice Snake, Natrix tessellata, in Turkey, Mertensiella, 18: 365-369.
- Özeti, N. & ATATÜR, M.K. (1979): A preliminary survey of the serum proteins of a population of Mertensiella luschani finikensis Başoğlu and Atatür, 1975 from Finike in Southwestern Anatolia, İstanbul University Journal of Faculty of Science, Seri B, 44: 23-79.
- Özeti, N. & ATATÜR, M.K. (1982): Mertensiella luchani (Amphibia, Uredela)’nin bazı alttürleri üzerinde serolojik gözlemler, TÜBİTAK Yayınları, No: 545, TBAG Seri No: 32, Ankara, s. 599-608.
- Taşkavak, E. & ATATÜR, M.K. (1998): Distribution and habitats of the Euphrates softshell turtle, Rafetus euphraticus, in southeastern Anatolia, Turkey, with observations on biology and factors endangering its survival, Chelonian Conserv. Biol., 3 (1): 20-30.
- Taşkavak, E., Boulon, R.H., Jr. & ATATÜR, M.K. (1998): An unusual stranding of a leatherback turtle in Turkey, The Marine Turtle Newsletter, April 1988, No. 80: 13.
- Tok, C.V., ATATÜR, M.K. & Ayaz, D. (2000): Morphological characterisation of a population of Rana ridibunda Pallas, 1771 in the Dalaman area, Turkey, Zoology in the Middle East, 20: 47-54.
- Tosunoğlu, M., Göçmen, B., ATATÜR, M.K. & Çevik, İ.E. (2001): Morphological and serological investigations on Lacerta laevis Gray, 1838 (Sauria: Lacertidae) populations from Anatolia, Zoology in the Middle East, 23: 55-60.
- ATATÜR, M.K., Budak, A. & Göçmen, B (2003): Omurgasız Biyolojisi, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi, No: 187, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova-İzmir, 503 s. (ISBN 975-483-587-X) [Türkçe Kitap].
- ATATÜR, M.K. & Göçmen, B. (2001): Kuzey Kıbrıs'ın Kurbağa ve Sürüngenleri [Amphibians and Reptiles of Northern Cyprus ], Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Kitaplar Serisi, No. 170, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova-İzmir, 63 pp. (ISBN 975-483-486-5) [Türkçe ve İngilizce Kitap].
- Baran, İ. & ATATÜR, M.K. (1998): Turkish Herpetofauna (Amphibians and Reptiles), Republic of Turkey, Ministry of Environment, Ankara, 214 pp. ISBN 975-7347-38-8
- Budak, A., ATATÜR, M.K. ve Göçmen, B. (2000): Omurgasızlar Sistematiği, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Teksirler Serisi, No: 126, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Baskı İşleri, Bornova-İzmir, 101 s. [Türkçe Teksir].
- Budak, A., ATATÜR, M.K., Göçmen, B. ve Akyurtlaklı, N. (2000): Omurgasızlar Sistematiği Uygulama Kitabı, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Teksirler Serisi, No: 127, E. Ü. Fen Fakültesi Baskı İşleri, Bornova-İzmir, 87 s. [Türkçe Teksir].
- Göçmen, B., ATATÜR, M.K., Budak, A., Mermer, A., Sayım Özkan, F. & Çiçek, K. (2011): Omurgasızlar Biyolojisi Uygulama Kılavuzu, Ege Üniversitesi Yayınları, Fen Fakültesi Yayın No: 215, Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova-İzmir, 195 s. (ISBN 978-975-483-938-8) .
- Lyciasalamandra luschani finikensis (Başoğlu et Atatür, 1975) - Finike Semenderi (Caudata: Salamandridae): Finike (Antalya). Orijinal (tavsif) adı: Mertensiella luschani finikensis.
- Lyciasalamandra luschani basoglui (Baran et Atatür, 1980) - (Caudata: Salamandridae): Orijinal (tavsif) adı: Mertensiella luschanibasoglui. Kaş (Antalya)'tan tanımlanmış; sonradan Türk adalarından Kekova ile Yunan adalarından Meis'te de bulunmuş.
- Rana tavasensis Baran et Atatür, 1986 - Tavas Kurbağası, Tavas Frog (Anura: Ranidae): Tavas (Denizli)’a endemik.
- Acanthodactylus schreiberi ataturi Yalçınkaya et Göçmen, 2012 - İskenderun Tarakparmaklı Kertenkelesi, Atatür’ün Tarakparmaklı Kertenkelesi, Schreiber’s Fringe-toed Lizard (Squamata: Lacertidae). Adana-Hatay sahil kesimine endemik.
BİYOLOJİYE YÖN VERENLER
-
Prof. Dr. Semahat YENTÜR hocamız vefat etmiştir.
-
Prof. Dr. Fatma Neşe Kök hocamız vefat etmiştir.
-
Prof.Dr. Osman KETENOĞLU hocamız vefat etmiştir.
-
Paleoantropolog Richard Leakey 77 Yaşında Hayatını Kaybetti
-
Prof. Dr. Yılmaz Emre hocamızı kaybettik
-
Katalin Kariko: mRNA Aşısının Arkasındaki Bilim İnsanı
-
Prof. Dr. Dinçer Gülen Hocamızı kaybettik
-
Prof. Dr. Turan GÜVEN Hocamızı kaybettik
-
Prof. Dr. Nazif Kolankaya'yı kaybettik
-
Kary Banks Mullis Kimdir ?
-
Prof. Dr. M. Nihat Şişli Kimdir ?
-
Rosalind Franklin ve Biyolojiye Katkıları
-
Prof.Dr. Bayram Göçmen
-
Maria Sibylla Merian kimdir?
-
Prof.Dr. Abidin BUDAK