Periferik yayma ve boyama teknikleri

Kan örneklerinin alınması: Yaymalar ven ya da kılcal damar kanı ile yapılır. Ven kanı için antikoagülan olarak EDTA (etilen diamin tetraasetik asit)’nın potasyum tuzunu içeren eflatun kapaklı vakumlu tüpler kullanılır. EDTA kalsiyum şelasyonu yaparak pıhtılaşmayı önler. Heparin hücre morfolojilerini bozduğundan uygun değildir. Kapiler kanı parmak ucundan (bebeklerde topuk tabanının iç ya da dış kısmından) alınır. Tam kan sayımı (hemogram) için hastanın 2 saatten daha uzun süre aç olması gerekmez.

Lamların temizlenmesi: Yaymalar kirli, tozlu, yağlı lamlara yapılmamalıdır. Deterjanlarla iyi temizlenmemiş ve kurutulmamış lamlara yapılan yaymalarda çıplak gözle seçilen boşluklar oluşur. Ayrıca eritrosit morfolojisi incelenirken artefakt (yapay) olarak yer yer hedef hücreleri ya da stomatositler görülebilir. Lamlar önceden temizlenmiş olsalar bile, yayma yapılırken tekrar silinmelidir.

Kan yayması: YaymaEDTA’lı örnek 1-2 saatten fazla bekletilmeden yapılmalıdır. Aksi takdirde lökositlerde morfolojik değişiklikler olur (çekirdekte büzüşme, sitoplazmada vaküolleşme).

Lamın bir ucunun 1 cm uzağına, orta çizgi üzerine küçük bir kan damlası konur. Ardından yayıcı (bu bir lamel ya da lamdan daha dar, ucu düz bir cam olabilir) 30^o lik açıyla damlanın önüne getirilir ve geriye doğru damlayla temas ettirildikten sonra elin düzgün ve hızlı hareketiyle ileriye doğru sürülür. Kan damlası sonuna kadar yayılmadan yayıcı yukarıya kaldırılmamalıdır. Yaymanın uç kısmı düz olmayıp ince uzun tüylü görünümdedir (Prof. Dr. Cavit Çehreli bu görünümü mum alevine benzetir). Kan damlasının büyüklüğüne, 30^o lik açının azalıp çoğalmasınagöre yaymanın kalınlığı değişir. İdeal bir yayma yaklaşık 3 cm uzunluğunda olmalı ve lamın diğer ucuna 1 cm kala sonlanmalıdır (Dacie & Lewis, Practical Haematology’den).

Preparatın boyanması: Romanowsky boyaları başlıca iki bileşene dayanır: bazik (metilen mavisi ya da azür B) ve asidik (eozin Y). Laboratuvarlarımızda daha çok May-Grünwald-Giemsa yöntemi kullanılır. Bu yöntemde yaymaların önceden alkolle tespiti gerekmez. Çünki May-Grünwald boyasında metil alkol vardır.

#periferik #yayma #boyama #teknikleri