Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Kim Bu Kimerizm? Tek Bedende İki Kişi

Ah şu hücreler, ufacık tek bir hücre haline gelmeden bizi biz yapan gelişiminde bazen olmaması gereken durumları barındırabiliyorlar.

Bu oluşan bazı durumlar bazen dehşet verici bazende karşısında büyüleneceğimiz şeyler ortaya çıkarabilmekte. Bugün ise sizlere ilk defa denk geldiğim ve sonrasında beni şaşırtan bir konudan bahsedeceğim.

KİMERİZM!

Kimerizm, adını Antik Yunan mitolojisinde geçen “Kimera (Chímera)” adlı yaratıktan almaktadır ve sadece mitolojinin bir parçası olmaktan ibaret değildir. Günümüzde hem insanlarda hem de diğer hayvan ve bitkilerde görülebilen Kimerizm canlılara çeşitli özellikler kazandırabilir.

Kimerizm: bireyin İki farklı DNA’ya sahip olması durumudur yani bireyin vücut hücrelerinin, tek bir bireyin vücudunda olması durumudur.

KİMERİZM NASIL OLUŞUR? 

Bir döllenme olayında bir sperm bir yumurtayı döller. Çift yumurta ikizindeyse iki sperm iki ayrı yumurtayı döller ve neticede iki farklı zigot meydana gelir. İşte tam bu aşamada bazen işler yolunda gitmez ve 2 zigot blastomer veya gastrula aşamasında kaynaşmaya başlayarak iki kardeş zigottan biri diğerini kelimenin tam anlamıyla yutar. Böylece bu zigot, bünyesinde iki farklı DNA dizisine sahip olmuş olur ve ortaya Kimerizm adı verilen durum çıkar.

KİMERİZMİN İNSANLARDA OLUŞMA SEBEBİ NELERDİR? 

Kimerizmin oluşma nedenleri çeşitlilik göstersede çoğu zaman kanın karışmasıyla ortaya çıkmaktadır. Yaşanmış ilginç hikâyelerini ilgili başlıklar altında bırakıyorum. Daha iyi anlamak amacıyla okumanızı tavsiye ederim. 

MİKROKİMERİZM 

• Fetal hücrelerin maternal dolaşım sisteminde (annenin dolaşım sistemi) geçerek dokulara yerleşmesidir. Bu durumda annenin hücreleri plasenta aracılığıyla embriyoya geçer ve bebeğe geçen bu hücrelerin DNA’sı bebeğin DNA’sından farklı olması durumudur. 

• Bu süreç tersinir şekilde de çalışır. 

• En yaygın görülen Kimerizm türüdür 

TETRAGAMETİK KİMERİZM 

• İki sperm tarafından ayrı ayrı döllenmiş iki ayrı yumurtanın gelişmesi ile oluşan iki embriyonun gelişmenin erken döneminde birleşerek (gastrula veya blastula aşamasında) tek bir canlı olarak doğmalarına denilir. 

YAPAY KİMERİZM

• Bir birey başka bir bireyden kan nakli, kök hücre nakli ve kemik iliği nakli olduğunda hastanın hücrelerine, bağışlayıcı kişiden gelen hücrelerin içerisindeki DNA’ların geçtiği türdür.

İKİZ KİMERİZM 

• Bir anne, çift yumurta ikizi bir gebeliği sırasında bir embriyonun anne rahmindede ölüp, hayatta kalan fetüsün ise ölen ikizinden bazı hücrelerini aldığı ortaya çıkar. Bu hayatta kalan fetüsün iki farklı hücre grubuna sahip olduğu anlamına gelir. Birisi kendine ait olan bir diğeri de ölen ikizine aittir. 

KİMERİZM BELİRTİLERİ NELERDİR? 

Bu belirtiler kişiden kişiye değişmekle birlikte bazı kişilerde hiçbir belirti göstermeyebilirler. 

• Çift göz rengine sahip olmak • Cinsel açıdan belirsiz organa sahip olmak veya her iki cinsel organı (interseks) bulundurmak. 

• Vücudun 2 veya daha fazla DNA’ya sahip olmak 

• Otoimmün (özbağışıklık) hastalıklarına sahip olmak 

• Hiperpigmentasyon (koyu renkli leke) veya hipopigmentasyon (açık renkli leke) sahip olmak 

Kimerizm Tedavi Edilebilir mi?

 Kimerizm tamamen olmasada kısmen tedavi edilebilen bir durumdur. Genetik mühendisleri, genlerin vücuttan izolesiyle onları farklı organizmalara aktarır. Genetik mühendisliği yardımıyla, doktorlar kimerizasyon sürecini kontrol eder ve bu tedavi kemik iliği/organ nakli veya kan nakli sonucunda oluşan kimerizmde de kullanılır.

Çeviren ve Derleyen: SENANUR PEKTANÇ

Kaynaklar:

https://www.thehealthboard.com/what-is-chimerism.htm

https://en.inter-med.info/

https://www.haberturk.com/dogum-lekesi-sandigi-sey-ikiz-kardesi-cikti-1964940

https://bibaktim.net/genetik-kimerizm/

https://tr.ariave.com/a-inacreditvel-histria-da-273043