Pirelerin Yaşam Siklusu
Pireler, kan emici böcekler takımı. (Bunlar yandan basık gövdeli, kanatsız, küçük böceklerdir 0,8-6 mm; omurgalılarla kuşlarda dış asalak olarak bulunur. Kurtçukları uzunca ve ayaksızdır. Sirke’leri ipeğimsi bir kundak içinde ve hareketsizdir. Veba, tularemi ve sıçan tifüsü gibi hastalıkların bulaşmasına sebep olabilir. Pireler birçok familyaya ayrılır: kuşlarda ve memelilerde asalak yaşayan ceratophyllidae; yarasalarda asalak yaşayan ischnopsyllidae; etçillerde asalak yaşayan vermipsyllidae; dermatophyllidae; insanlarda ve evcil hayvanlarda asalak yaşayan pulicidae.
Yaşadığı yerler: Yetişkinleri insan, kuş ve memeli hayvanların derileri üzerinde. Kurtçukları konak üstünde veya döşeme çatlakları arasında. Özellikleri: Yandan basık vücutlu, ufak yapılı, kanatsız böcekler. Boyları 1-5 mm kadardır. Arka bacakları uzundur. İyi sıçrarlar. Kan emerek beslenir ve birçok hastalık mikroplarını bulaştırırlar. Ömrü: 1 yıl kadar. Çeşitleri: Binden fazla türü vardır. İnsan piresi, kedi piresi, köpek piresi, sıçan piresi, kuzu piresi, kuş piresi ünlüleridir.
Pireler (Siphonaptera) takımına bağlı, insan, kuş ve bazı memeli hayvanların kanını emerek beslenen kanatsız, sıçrayıcı küçük asalak böceklerin genel adı. Tıknaz ve yandan basık vücutları gri-kahverengidir. Delip emici ağızları ile insan, memeli hayvan ve kuşlardan kan emerek beslenen dış parazitlerdir. Bu arada veba gibi birçok hastalık mikroplarını da bulaştırırlar. Geriye yatık tüyleri ve yassı vücutları ile saç ve kıllar arasında rahatça kayarlar.
Üstün sıçrama kabiliyetleriyle rahatça kaçar ve yol alırlar. Arka uzun bacakları ve vücutlarında enerji kaynağı olarak depoladıkları “resilin” adlı madde sayesinde aralıksız birkaç saat sıçrayabilirler. Aç ve bir arada bulunduklarında bu sıçrama daha fazla olur. Fare piresi yalnız olmadığı takdirde saatte 600 defa olmak üzere aralıksız 72 saat (üç gün) sıçrayabilir. Sıcak günlerde saatte 1000 defa sıçradıkları görülmüştür. Pirelerde göğüs çıkıntısının küçük oluşu ve arkaya doğru bacaklarının uzunluğunun artışı, sıçrama kabiliyetlerini arttırır. Türlere göre orta bacakların da sıçramaya yardımcı oldukları tetkikler sonucunda anlaşılmıştır.
Pire sıçrayacağı zaman bacaklarını toplayarak çömelir, vücudunu büzer ve başını aşağı doğru indirir. 1-2 mm uzunluğundaki fare piresi 90 mm yüksekliğe ve 180 mm uzağa rahatça sıçrar. Kedi ve insan pireleriyse 33 cm yükseğe sıçrayabilir. Pireler, hayvanlar aleminde yüksek atlama rekortmenleridir. Pire, boyunun 300 misli yüksekliğe sıçrayabilir. İnsanoğlu da pire gibi sıçrayabilseydi, bir sıçrayışta Eyfel Kulesini aşardı.
Pirelerde petek göz bulunmaz. Çoğunun kafalarının bir tarafında tek bir osel (nokta) göz mevcuttur. Bazılarında nadiren iki göz vardır. Bir kısmının gözleri olmayıp tamamen kördür. Antenleri çok kısadır ve baş içindeki oyuklara yerleşmiştir. Her cinsi kan emer. Çok değişik şartlara kendilerini uydurabilirler. Çöl ve kutuplarda yaşayabilir, dokuz ay kar ve buzlar altında donmuş halde kalabilirler. Pireler gececi hayvanlardır. Gündüz gizlenir, gece aktifleşirler.
Dişi pireler, yumurtalarını yere veya konak hayvanda bırakırlar. Yumurtalar kurudur ve hayvan hareket halindeyken yere düşerler. 10 gün kadar sonra ayaksız, kurtçuğa benzer larvalar çıkar. Boyları 5 mm kadardır. Tuzlu ve organik maddelerin bol olduğu yerde gelişirler. Kan emmezler. 11 gün sonra etrafına ipek bir koza örerek pupalaşırlar. 2-3 hafta içinde erginleşerek, kozalardan yetişkin pireler çıkar. Dıştan uyarıcı bir etki gelmedikçe, gelişmiş bir pire kozada durabilir. Etki olarak, kozayı sallayabilecek bir hava titreşimi bile kafidir. Bu durum, boş bir bina doldurulduğunda pirelerin birden bire artmasının sebebini ortaya koyar.
Bazı türler bir yıldan fazla yaşayabilir. 1000'den fazla türleri vardır. En önemli pire çeşitleri içinde insan piresi (Pulex irritans), kedi piresi(Ctenocephalides felis), köpek piresi (C. canis), birçok kuş ve sıçan pireleridir. Bunların içinde en tehlikelisi sıçan piresidir. Bu, önce bir sıçanı ısırır, sonra da başka bir konağı ısırarak veba mikroplarını bulaştırır. İnsan piresinin erkekleri 2-2,5 mm, dişisi 4 mm boyundadır. İnsan kanından başka köpek ve kedi kanı da emebilir. İnsanda devamlı kalmaz. Gündüz şuraya buraya gizlenir, gece çıkar.
Pire ve bunların taşıdığı mikroplardan korunmak için en etkili tedbir; temizlik ve güneş ışığıdır. Pireler ışıktan kaçar, sıcağı severler, Kum piresinin döllenmiş dişisi insan ve memeli hayvanların ayak tırnaklarının dibini oyarak deri altına yerleşir. Bezelye iriliğinde şişkinlikler yapar. 12 gün sonra yuvasını kendisi terk eder. Apsenin içinde ölünce veya çıkarılmaya çalışılırken parçalandığında kangrene ve kemik nekrozuna sebep olabilir. Anavatanı Brezilya olduğundan Amerika Piresi olarak da bilinir. Afrika gibi tropik bölgelerde bol rastlanır.
Kaynak: Rehber Ansiklopedisi
PİRE YAŞAM SİKLUSU
Pirelerin yaşam siklusu 4 evreden oluşur : Yumurta – Larva – Pupa – Ergin pire.
Dişi pireler konakçı hayvan üzerinde yumurtladıktan bir süre sonra yumurtalar yere düşer ve özellikle
rutubetli ve karanlık ortamlarda (halı, koltuk altları, pet'lerin bulunduğu ortamlar gibi) bulunurlar. Bunlar 2-5 gün içerisinde larva formuna dönüşür ve larvaların temel besin kaynağı olan pire dışkıları ve deri döküntüleri ile beslenirler. Bundan sonraki dönem dış etkenlere karşı çok dayanıklı olan, hiçbir kimyasal maddenin etki etmediği pupa dönemidir. Pireler bu dönemde uygun uyarımı (sıcaklık, ışık, nem gibi etkenler) bulduklarında ergin forma dönüşürler ve kendilerine uygun bir konakçı ararlar. Yani pireler sadece ergin dönemlerini pet'lerin üzerinde, yumurta, larva ve pupa dönemlerini ise pet'inizin evinizde kullandığı bütün yaşam alanında geçirirler
DIŞ PARAZİTLERE KARŞI İLAÇ KULLANILMASINA RAĞMEN EVCİL DOSTLARIMIZDA HALA PİRE GÖRÜLMESİNİN NEDENLERİ :
1 –Pupa döneminden çıkan yeni pireler Bu tür ilaçlar nasıl etki ediyordu ? Hatırlayalım :
Pet'lere uygulanan antiparaziter ilaçların çoğu kontakt (temas) yolla etki eder. Kontakt yolla, ilaç
uygulandıktan sonra, pireler pet'lerin üzerine gelebilir fakat kan emmeye fırsat bulamadan ölürler.
FRONTLINE SPREY ve SPOT-ON formları 8 ila 24 saat içerisinde pet'lerin üzerine gelen pirelerin 100'ünü
öldürür.
Antiparaziter ilaçların çoğu pirelerin sadece ergin dönemine etkiledikleri için yumurta, larva ve pupa
dönemlerine bu ilaçlama etkili olamaz. Böylece pire yaşam siklusu kırılmamış olur ve yeni ergin pireler oluşmaya devam eder.
Oysa, içerisindeki Fipronil ile ergin pirelere ve S-Methopiren ile pire yumurta ve larvalarına etki eden FRONTLINE COMBO SPOT-ON , pire yaşam siklusunu kırarak yeni ergin pirelerin oluşmasını engeller.
Yine hatırlayalım, pirelerin pupa formu kötü çevre şartlarına ve kimyasal maddelere karşı çok dayanıklıdır.
Bunlar 6-12 ay canlı kalabilirler. Bu pupalardan yeni ergin pireler oluşur ve böylece kendilerine uygun konak aramaya devam ederler. İşte bu nedenle pet'inizde hala pire görebilirsiniz.
2 –Pire ekolojisindeki anahtar faktörler
Pet'lerin üzerindeki ergin pireler, buzdağının görünen kısmı gibidir, asıl tehlike görünmeyen bölümüdür.
Her 100 pirenin 5'i ergin pire formundadır. 95 pire hala ergin olmayan yumurta, larva, pupa dönemlerinde gelişmeye devam etmektedir.
Pet'lerin üzerinde sadece %1 ila %5 arasında yetişkin pire populasyonu bulunmaktadır.
Ergin olmayan dönem ise;
- Pet'lerin yaşadığı tüm alanlarda bulunurlar
- Fark edilmesi zordur.
- Pupa formları doğada 6 aydan fazla yaşayabilirler.
Bir alandaki pire populasyonunu yok etmek çok uzun zaman alır (pirelerin çoğalması ve pupa
kontaminasyonuna bağlı olarak).
- Dişi bir pire yaşam süresince 2 000 'den fazla yumurta yumurtlayabilir.
Üzerinde 15 pire olan bir köpek (5 erkek & 10 dişi pire) Bir dişi pire 2 haftalık bir süre boyunca günde 20 yumurta yumurtlar 2800 yumurta yere düşer 1400 larva 700 pupa pupalar erişkin hale geçmek için 4 ila 12 ay arası bir süre bekleyebilirler
Pet üzerinde pire miktarı % olarak az olmasına rağmen, pet'inize verdiği zararlar ve yeni pirelerin oluşumu nedeniyle hem ergin pirelere hem de gelişmekte olan pirelere karşı tedbir alınmalıdır.
3 –Dış kaynaklı pirelerin oluşturduğu tekrarlayan pire bulaşmaları Tekrarlı enfestasyonlar pet'ler için normal bir durumdur.
Dış kaynaklı pireler muhtemelen aşağıdaki sebeplerden oluşabilir:
- Pet'inizle birlikte yürüdüğünüz parklar
- Arabalar
- Sokak hayvanlarının bulunduğu bahçeler
- Tanıdıklarınızın evleri
4 –Küresel ısınmaya dayalı Avrupa ve Türkiye'de ısı ve nem son 10 yılın en yüksek düzeyine ulaştı.
Kış ayının ve hava sıcaklığının 0'ın altına düşen günlerin azalması da pire populasyonunun artmasında
etkilidir
BİYOLOJİ ÖDEV YARDIM
-
Mercanlar ve Mercan resifleri hakkında bilgi
-
Kulak Nedir? Kulağın Yapısı ve Görevleri Nelerdir?
-
Göz nedir ? Gözün görevleri nelerdir ? Canlılarda göz ve görme organı
-
Boğaz nedir ? Boğazın kısımları nelerdir ?
-
Omurga, columna vertebralis nedir ? Görevleri nelerdir ?
-
Doğal gübreler nelerdir
-
Kimyasal (yapay) gübreler nelerdir
-
Kortizol Nedir
-
Semantik Nedir ?
-
Karasal Ve Sucul Biyomların Özellikleri Nelerdir ?
-
Kaç çeşit biyom vardır
-
Bitki Ve Hayvanların Yeryüzündeki Dağılımını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
-
Bitkisel dokular hakkında bilgi
-
Ekosistemde besin zinciri ve besin ağının önemi nedir ?
-
Genetik Algoritmalar