Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Mutasyonların nedenleri

---

Mutasyonlar birkaç nedenden dolayı gerçekleşebilir.

1. DNA doğru kopyalanamayabilir.
Evrim için önemli olduğunu düşündüğümüz mutasyonların çoğu doğal yollarla gerçekleşir. Örneğin bir hücre bölünürken DNA’sının bir kopyasını yapar ve zaman zaman bu kopya olması gerektiği kadar mükemmel yapılmaz. Özgün DNA dizilimindeki bu küçük değişim bir mutasyondur.

2. Dış etkiler mutasyonlara neden olabilir.
Radyasyona ya da belli bazı kimyasallara maruz kalmak da mutasyonlara neden olabilir. Bu etkenler DNA’da bozulmalara neden olur. Bu durumun illa ki doğal olmayan yollarla gerçekleşmesi şart değildir, tümüyle yalıtılmış ya da el değmemiş bir ortamda dahi DNA bozulabilir. Hücre bu bozulmuş DNA’ları tamir ederken, bunu kusursuz bir şekilde yapamayabilir. Böylece hücrenin en son elde edeceği DNA, özgün DNA’dan hafifçe farklı olacaktır ki bu da mutasyon demektir.

Geniş ölçekli evrim açısından önemli olan mutasyonlar, sadece bir sonraki nesle aktarılabilen mutasyonlardır. Bu mutasyonlar yumurta ve sperm gibi eşey hücrelerinde gerçekleşirler ve dolayısıyla da bunlara eşey hattı mutasyonları denir.

Tek bir eşey hattı mutasyonunun bir dizi farklı sonucu olabilir:

1. Fenotipte değişim olmaz
Bazı mutasyonlar organizmanın fenotipinde gözlemlenebilir bir etki yaratmaz. Bu pek çok koşulda söz konusu olabilir: Örneğin, mutasyon, işlevi olmayan bir DNA bölgesinde gerçekleşebilir ya da protein kodlayan bir DNA bölgesinde gerçekleştiği halde, ilgili proteinin amino asit dizilimini değiştirmeyebilir.

2. Fenotipte küçük bir değişim olur
Örneğin yandaki resimdeki kedinin kulaklarının hafifçe geriye kıvrılmasının sebebi tek bir mutasyondur.

3. Fenotipte büyük bir değişim olur
Böceklerin DDT adlı böcek ilacına direnç kazanması buna bir örnektir. Bunun gibi, organizma için yaşamsal olan fenotipik değişimler de tek bir mutasyon sonucu ortaya çıkabilir. Tek bir mutasyon, organizma üzerinde çok kuvvetli olumsuz bir etkide de bulunabilir. Ölümcül mutasyonlar, yani organizmanın ölümüne yol açan mutasyonlar bunlar arasındadır – eh, zaten bundan daha kötüsü de olmaz.
Öte yandan öyle değişimler vardır ki, bu değişimlere hiçbir mutasyonun sebep olmaya gücü yetmez, hatta pek çok mutasyonun bir araya gelmesi de işe yaramaz. Örneğin, ne mutasyonlar ne de hayaller, gerçek hayatta domuzlara kanat takıp uçuramaz. Mutasyon geçirip ninja olan kaplumbağalar da ancak çizgi filmlere özgüdür – mutasyonlar böyle şeyler yapmaz.

---