Evrim ve Yeni Türlerin Oluşumu
Günümüzde türleşme,ayrı bir bilim dalı haline gelmiştir.Sınıflandırmada zorunlu bir rolü olmamakla beraber,türleşme bilimi,taksonominin bir alt birimi olarak kabul edilebilir.Türleşme çeşitleri:
1) Irklardan yeni türlere:Genel olarak bir türün,birbirinden belirgin şekilde farklı olan populasyonları ırk olarak nitelendirilir.Taksonomistler ırk kavramı yerine,bir türün içerisinde farklı populasyonları nitelendirmek için alttür,varyete ve subvaryete kavramlarını kullanırlar.Bu değişik terimler arasındaki evrimsel ve biyolojik farkları belirlemek zor olduğundan evrimciler ırk kavramını tercih eder.
2) Ani ve dereceli türleşme:Bu terimleri ilk VALANTINE(1949) ifade etmiştir.
Ani ekotür:Kromozom sayısı ile birbirinden ayrılan,aralarında belirgin ekolojik ve coğrafik farklar olduğundan sınırlı gen değişimi olan gruplardır.
Dereceli ekotür:Aynı kromozom sayına sahip,aralarında çok iyi tanımlanan morfolojik,ekolojik ve coğrafik farklar bulunan,yapay ve doğal koşullarda sınırlı gen değişimi kapasitesine sahip gruplardır.
Ani ekotür kavramından türetilen ani tür oluşumu,kromozom sayısındaki ani değişimlerin sonucu olarak ortaya çıkar.Kromozom sayısı değişmeleri,populasyonlar arasında,geriye dönüşü olmayan bariyerlerin ortaya çıkmasını ve izolasyonu sağlar.Bu ani kromozom değişiklikleri çoğunlukla poliploididir.
Birçok araştırmacı ani ve dereceli türleşme yerine Allopatrik türleşme,Parapatrik türleşme ve Simpatrik türleşme ayrımını tercih eder.
àAllopatrik türleşme:Bir türün yayılış alanı,fiziksel ayrılırsa,bu tür zamanla iki ayrı türe farklılaşır.
àParapatrik türleşme:Parapatrik türleşmede yeni türler,tamamen ayrılmış populasyonlardan değil,bitişik populasyonlardan meydana gelir.İki populasyonun arealinin çakıştığı kesime hibrit zonu denir.Hibrit zonu,bir türün,önemli derecede farklı iki formu arasında hibritleşmenin meydana geldiği temas alanıdır. Hibrit zonunun her iki tarafındaki formlar,ayrı tür olarak sınıflandırılacak kadar farklıdır.
àSimpatrik türleşme:Bir türün coğrafik alnında herhangi bir ayrılma olmaksızın iki ayrı türe farklılaşmasıdır.Simpatrik türleşmenin bir şekli ani türleşmedir.Simpatrik türleşme,dereceli türleşme şeklinde de gerçekleşebilir.Farklı besine yönelme,farklı habitata uyum,üreme zamanının ayrılması gibi etkenlerle simpatrik türleşme gerçekleşir.
3) İzolasyon çeşitleri:
a) Coğrafik İzolasyon:Populasyonun çeşitli coğrafik engellerle ayrılması ve gen değişiminin önlenmesidir.
b) Ekolojik İzolasyon:Populasyonlar ve türler aynı alanda bulunabilirler.Ancak farklı habitatları işgal ederek ekolojik olarak ayrılır.
c) Mevsimsel İzolasyon:Aynı alanı işgal eden yakın akraba türlerin,yılın farklı zamanlarında eşeyli üreme evresine geçmesidir.
d) Zamansal İzolasyon:Aynı zamanda çiçek açan yakın akraba türlerin polenleri günün farklı saatlerinde anterden ayrılır ya da stigma farklı saatlerde polen kabul eder.
e)Mekanik İzolasyon:Yapısal olarak yapay yöntemlerle döllenmenin engellenmesidir.
f) Davranış İzolasyonu:Bitkilerin ve hayvanların yakın akraba türlerinin bireyleri aynı lokalitede bir arada bulunabilirler.Bu gibi türler arasında çiftleşme mümkün olsa bile davranış farklı döllenmeyi etkiler. Bu gibi türlerin kur yapmaları ve sevişmeleri çok farklı olduğundan farklı türlerin bireyleri ile çiftleşemezler
g) Gametofit İzolasyonu:Erkek(polen) ve dişi(ovül) gametofitin uyumsuzluğudur.
h) Gamet İzolasyonu:Bir türün poleni,başka bir türün stigmasında çimlenip,polen tüpü embriyo kesesine ulaşsa bile gametler ve endosperm çekirdekleri birleşemez.
i) Tohum Uyuşmazlığı:Türler arasında melez oluşur,tohum meydana gelmez.
j) Hibritlerin Yaşayamaması:
k) F1 Hibritlerinin Sağlıksız Oluşu:
l) F1 Hibritlerinin Kısırlığı:
m) F2 Hibritlerinin Yaşayamaması Ya da Kısırlığı:
n) F2 Hibritlrinin Sağlıksız Oluşu:
Bu maddelerden a-g arası dışsal,h-n arası ize içsel mekanizmadır.
First Zone Finished
Taksonomi ve Sistematik Hakkında Genel Bilgiler
Taksomoni adını verdiğimiz bilim dalı,çok sayıda zengin olan canlı türlerini bir düzen içerisine sokmaya ve bu görevi başarabilmek için de yöntem ve ilkeler geliştirmeye çalışır.
Bazı kişiler taksonominin sinonimi yani anlamdaşı olarak kabul edilen,fakat gerçekte tamamen ayrı bir terim olan sistematik sözcüğü de Yunanca olup,organizmaların farklılıklarını,isimlendirilmelerini, deskripsiyonlarını,sıralanmalarını ve akrabalıklarını inceleyen bilim dalıdır.
Taksonominin anatomi,morfoloji,fizyoloji,genetik,ekoloji,coğrafya,meteoroloji,matematik ve istatistik gibi bilim dallarıyla yakın ilişkisi vardır.
Taksonomik Kategoriler
Türkçesi |
Bilimsel ismi |
Hayvanlar Alemi |
Regnum animale ANIMALE |
Kol,Dal,Şube |
Phylum CHORDATA |
Altkol,Altdal,Altşube |
Subphylum |
Üstsınıf |
Superclassis |
Sınıf |
Classis MAMMALIA |
Altsınıf |
Subclassis |
Cohort |
Cohort |
Üsttakım |
Superordo |
Takım |
Ordo PRIMATES |
Alttakım |
Subordo |
Üstfamilya |
Superfamilia(-OIDEA) |
Familya |
Familia(-IDAE) HOMMIDAE |
Altfamilya |
Subfamilia(-INAE) |
Aşiret,Kabile |
Tribus(-INI) |
Cins |
Genus HOMO |
Altcins |
Subgenus |
Tür |
Species SAPIENS |
Altcins |
Subspecies |
A)Yüksek kategoriler:Genel olarak familyanın üstünde bulunan takım,sınıf,şube gibi yüksek kategorilerin her şeyden önce sabit olduklarını belirtmeliyiz.Son yıllara kadar bu kategorilerden sadece 1-2 tanesi değişti.Yüksek kategoriler çok iyi bilinmekte olup tam olarak tarif edilmişlerdir.Yüksek kategoriler kıyaslamalı bilgilerle belirlenir.
B)Familya:Alttür,tür,altcins,cins,tribü ve alt familyaların bağlı bulunduğu bir yüksek kategoridir. Her familya Type genus adı verilen bir cinsle temsil edilir.Familya ismi,Type genusun sonuna –idae eki getirilmesi ile yapılır.Familyayı,bağlı bulunuduğu takımın diğer familyalarından bir cins veya orijinli cinsler tarafından ayrılabilen taksonomik bir kategoridir.
Familyalar kendine bağlı cins sayısına göre 2’ye ayrılır:Bir familyayı tek bir cins temsi ediyorsa “monotipik familya” (Joppeicidae),birçok cinsle temsil ediliyorsa “politipik familya” (Curculionidae).
Familya kavramı kendi içerisinde ayrımlarda vardır:
o ÜstfamilyaàBir takım çok sayıda familya içeriyor ve bu familyaların teşhisinde bu yüzden zorluklar çıkıyorsa birbirine çok benzeyen familyalar bir araya getirilerek oluşturulur.Tip cinsin sonuna –oidae eki getirilerek elde edilir.Homoptera takımına bağlı Aphidoidae,Psylloidae,Coccoidae.
o AltfamilyaàBir familya çok sayıda cins içeriyor ve bu cinslerin teşhisinde bu fazlalıktan dolayı zorluklar çıkıyorsa birbirine çok benzeyen cinsler bir araya getirilerek yapılır.Tip cinsin sonuna –inae eklenerek yapılır.Miridae familyasına bağlı Mirinae,Dicyphinae.
o TribüàAlt familya çok sayıda cins içeriyorsa çok benzeyen cinsler bir araya getirilerek oluşturulur. Tip cinsin sonuna –ini getirilir.Mirinae alt familyasına bağlı Mirini,Capsodini.
Evrim
-
Evrim nedir? Evrim süreci nasıl işler?
-
Atların Evriminde Parmaklar ve Toynak...
-
Mikro evrim nedir
-
Yumuşakçaların evrimi
-
Bitki Evrimi 5/5: Çayır İmparatorluğu
-
Bitki Evrimi 4/5: Çiçeklerin ve Tohumların Öyküsü
-
Evrim düşüncesinin tarihi
-
Bitki Evrimi 3/5: Kömür Çağı
-
Bitki Evrimi 2/5: Ormanların Doğuşu
-
Bitki Evrimi 1/5: Karaya İlk Çıkanlar
-
Mutasyon, Evrimsel Sürecin Hammaddesidir!
-
Evogram Nedir ?
-
Yeni Genetik Kombinasyonların Oluşumu ve Evrimin Türleri Değiştirme Mekanizması
-
Evrim'i Tetikleyen Mekanizmalar Nelerdir?
-
Darwin ve Doğal Seleksiyon