Salmonella ve Özellikleri
Salmonella türleri insanda başlıca akut enterokolit (gastroenterit), enterik ateş (tifo ve paratifo), bakteriyemi ve lokal enfeksiyonlara neden olabilen ya da kronik taşıyıcılık yoluyla insanda bulunabilen mikroorganizmalardır.
Akut enterokolit sıklıkla Salmonella Enteritidis ve Salmonella Typhimurium suşlarının neden olduğu enfeksiyonlardır. Doğada vahşi ve evcil hayvanlar arasında yaygın olan bu etkenler insanlara en çok enfekte hayvan ürünlerinden hazırlanmış gıdaların tüketilmesiyle ve hayvan çıkartılarıyla kontamine olmuş sularla bulaşır. Hazır gıda veya hızlı-gıda tüketimi sektörü aracılığı ile kontamine gıdaların yayılması kitlesel salgınlarla sonuçlanabilmektedir.
Enterik ateş (tifo) ise Salmonella Typhi‟nin neden olduğu ciddi bir kan akımı enfeksiyonudur. S.Typhi‟nin doğadaki tek konağı insandır ve diğerlerinden farklı virülans özelliklerine sahiptir. Neden olduğu hastalık bugün en sık gelişmekte olan ülkelerde görülüyorsa da suyun insan kaynaklı fekal kirlenmesinin bir sonucu olarak yayılabileceğinden, bu potansiyelin olduğu her yerde S.Typhi halk sağlığı açısından önemini korumaktadır. Salmonella Paratyphi A, Paratyphi B ve Paratyphi C de tifoya benzer bir klinik tabloya yol açarlar.
Ülkemizde bütün Salmonella enfeksiyonlarının bildirimi zorunludur; tifo bildirim listesinde A grubunda yer alan bir hastalık olarak klinisyenin, akut gastroenterit etkeni Salmonella türleri de D grubunda yer alan etkenler olarak tanımlandıkları takdirde, laboratuvarların bildirim yükümlülükleri vardır (1,2). Salmonella enfeksiyonlarının tanısı laboratuvar incelemesine dayanır. Kesin tanı, şüpheli kolonilerin biyokimyasal testlerle Salmonella sp olarak ayırt edilmesi ve özgül antiserumlarla en azından serogrubunun belirlenmesiyle konur.
Dışkıdan Salmonella tanısı Shigella spp ile birlikte klinik mikrobiyoloji laboratuvarlarının en yaygın tanı işlerinden biridir. Mikrobiyoloji alanının gelişmeye başladığı yıllardan bu yana bilinen bu etkenlerin tanısında ciddi bir gelenek birikimi de vardır.
Bununla birlikte, ülkemizde Sağlık Bakanlığı tarafından 2012 yılında ulusal klinik mikrobiyoloji laboratuvar kapasitesinin mevcut durumunun incelendiği çalışmanın sonuçlarına göre laboratuvarların (n=530) önemli sayılabilecek bir kısmında dışkıdan Salmonella spp tanısının geçerli olmayan tekniklere dayandığı izlenmiştir. Dışkıda Salmonella incelemesi yapabildiğini beyan eden laboratuvarların (n=250) ancak %40.4‟ünün geçerli bir prosedür ile tanı koyabildiği dikkati çekmektedir. Dolayısı ile vakaların önemli bir kısmının hatta salgınların tanımlanamadığı, hasta yönetimi ve epidemiyolojik çalışmaların da bu durumdan olumsuz yönde etkilendiği öngörülebilir.
Bu nedenle tanıda kabul edilmiş standartlara uygun bir prosedürün el altında olması tanının yaygınlaşmasını ve güvenilir sonuçlar üretilmesini teşvik edecek bir araç olarak önemli görünmektedir. Bu UMS belgesinde de tanıda geçerli teknikler ile Salmonella spp‟nin doğru ve güvenilir bir şekilde tanımlanmasına yardımcı bir Rehber verilmesi hedeflenmiştir.
Salmonella‟lar insanların ve birçok hayvan türünün bağırsak parazitidir. Bu hayvanlar arasında evcil hayvanlar, vahşi kuşlar ve kemiriciler de vardır. Dere, ırmak ve diğer su kaynaklarında, toprakta bulunurlar .
Enterobactericeae ailesinde bulunan Salmonella cinsinde Salmonella enterica ve Salmonella bongori olmak üzere iki tür bulunmaktadır. Salmonella enterica türü ise 6 alt türe (I=enterica, II=salamae, IIIa=arizonae, IIIb=diarizonae, IV=houtenae, VI=indica) ayrılmaktadır. Ġnsan izolatlarının çoğu Salmonella enterica türünde yer alır. Sınıflandırma ve adlandırmanın yaratacağı karışıklığı önlemek için CDC‟nin de önerisi ile Salmonella enterica subspecies enterica içinde yer alan serotiplerin tür adları gibi sınıflandırılma alışkanlığı sürmektedir. Örneğin, Salmonella enterica subspecies enterica serotip Typhimurium yerine Salmonella serotip Typhimurium veya Salmonella Typhimurium; hatta kısaca Typhimurium şeklinde kullanılması, bu arada serotip isminin büyük harfle başlaması ama italik yazılmaması kabul edilmektedir.
Salmonella‟ların doğal yerleşim yeri gastrointestinal sistemdir. Bununla birlikte çevrede, cansız ortamlarda uzun süre canlı kalabilirler; çoğalamazlar ancak hayvan veya insan dışkısı ile çevreye atıldıktan sonra uygun koşullar altında suda haftalarca, toprakta yıllarca barınabilir; enfeksiyona veya re-enfeksiyona hazır kaynak oluştururlar. Salmonella‟lar insanların tükettiği aralarında sebze ve meyvelerin de bulunduğu birçok gıdadan izole edilebilirler.
Mikrobiyoloji
-
Antibiyotiklerin Etki Mekanizmaları Nelerdir?
-
Azot oksit
-
Petri Kutusunda Agarlı Besiyeri Hazırlanması
-
Tüpde Agarlı Besiyerlerinin Hazırlanması
-
Besiyeri Hazırlarken Dikkat Edilecek Hususlar Nelerdir ?
-
Dehidre Besiyerleri Nedir?
-
Besiyerinin Sahip Olması Gereken Özellikler
-
Besiyeri hazırlanmasında kullanılan maddeler nelerdir ?
-
Besiyerlerin Sınıflandırılması Nasıl Yapılır ?
-
Besiyerinin Tanımı ve Kullanım Amaçları Nelerdir ?
-
Pseudomonas Cinsine ait Türler
-
Veba - Yersinia Pestis
-
Tularemi - Francisella tularensis
-
Şarbon - Bacillus anthracis Enfeksiyonu
-
Bruselloz - Brucella spp