Akrepler
Çölde yaşayan kum akrepleri, küçük hayvanlar için en tehlikeli düşmanlardandır. Bu akrep türünün gözleri hemen hemen hiç görmez. Buna rağmen geceleri avlarının yerini büyük bir ustalıkla belirleyebilirler.
İşte “Akrep bu kusursuz yer belirleme işlemini nasıl başarır?” sorusuna cevap arayan bilim adamları, muazzam bir sistemle karşılaşmışlardır.
Bir bilgisayar ağında merkezi bilgisayar, gelen verilere göre dalgaların kaynağını ve mesafesini tespit eder, ardından da yapılması gerekeni ağdaki tüm bilgisayarlara bildirir. İşte akrep de avının yerini belirlemede donanımlı bilgisayarlarla karşılaştırabilecek bu sistemi kullanır. Akrepteki merkezi bilgisayar sistemi avının yaydığı titreşim ve rayleigh dalgalarını (Hava-zemin ara yüzeyinde üretilen yüzey dalgaları rayleigh olarak bilinir ) kullanarak onun yerini kolaylıkla belirler.
Akrebin 8 ayağında yarık biçiminde mükemmel algılayıcılar bulunur. Bu algılayıcılar, milimetrenin milyonda birinden daha küçük titreşimlere yol açan hareketleri bile belirleyebilecek kadar hassastırlar. Peki, bu algılayıcılar nasıl çalışır ve akrep avının yerini nasıl bulur?
1 - Avın Uzaklığı Belirleniyor...
Akrebin yakınlarında bir yere bir kelebeğin konduğunu düşünelim. Yere konan kelebek, zeminde iki tip titreşim dalgası oluşturur. Birincisi, saniyede 150 metre hızla ilerleyen hacim dalgalarıdır. İkincisi ise, yüzeye paralel olarak saniyede 50 metre hızla yayılan rayleigh denilen dalgalardır. Ava olan mesafe, bu iki dalganın akrebe ulaşma süreleri arasındaki farktan belirlenir. Avın ne kadar uzakta olduğunu bilmek, elbette tam bir tespit anlamına gelmez. Bu nedenle hedefin hangi yönde olduğunun bilinmesi de şarttır.
2 - Avın Yönü hspace=iyor...
Akrebin bacakları yaklaşık 5 santim çapında bir daire üzerinde yere basar. Dolayısıyla avın yaydığı rayleigh dalgasının akrebin ava en yakın bacağına ulaşmasıyla, en uzaktaki algılayıcıya varması arasında 5 milisaniye (saniyenin iki yüzde biri) kadar bir fark olur. Algılayıcılardan biri, rayleigh dalgasını belirlediğinde, sinir hücreleri akrebin sinir sistemi merkezine bir sinyal yollar. Bu uyarıcı sinyal, karşı taraftaki üç ayaktan gecikmiş olarak gelen dalgaları algılayan sinire de ulaştırılır. Ancak bu üç bacaktan gelen sinyaller bastırılır ve bu nedenle de sinir sistemi merkezine anında ulaştırılmaz. Böylece her defasında erken gelen sinyale kaynak oluşturan ayak ile diğer taraftaki üç ayağın konumu değerlendirmeye alınır. Bu konumsal değerlendirmeyle dalganın kaynağının yönü belirlenir.
3 - “Harekete Geç” Emri Geliyor...
Eğer uyarıcı sinyal ile baskılanan sinyallerin ayaktaki algılayıcılara ulaşması arasındaki fark saniyenin beş yüzde biri kadarsa, sinir sistemi merkezi her iki sinyali de gecikmesiz olarak aynı anda algılar. Bu ise akrep için,” harekete geç ve saldırı için mükemmel yaratılmış silahlarını kullan” anlamına gelen bir komut gibidir.
Ayaklardan gelen sinyalleri işlemden geçiren 8 sinir hücresi adeta bir komite gibi toplanıp, her defasında avın yönünü ortak bir kararla belirlemektedir. Bu belirleme nasıl gerçekleşir? Bunun için sinir hücreleri bir araya gelip bir durum değerlendirmesi mi yaparlar? Aralarında kararlar alıp sonuca mı ulaşırlar? Kuşkusuz bu mümkün değildir. Sinir hücreleri yalnızca protein, yağ ve sudan oluşan mikroskobik uzantılardır.
Bir bilgisayar ağında merkezi bilgisayar, gelen verilere göre dalgaların kaynağını ve mesafesini tespit eder, ardından da yapılması gerekeni ağdaki tüm bilgisayarlara bildirir. İşte akrep de avının yerini belirlemede donanımlı bilgisayarlarla karşılaştırabilecek bu sistemi kullanır. Akrepteki merkezi bilgisayar sistemi avının yaydığı titreşim ve rayleigh dalgalarını (Hava-zemin ara yüzeyinde üretilen yüzey dalgaları rayleigh olarak bilinir ) kullanarak onun yerini kolaylıkla belirler.
Akrebin 8 ayağında yarık biçiminde mükemmel algılayıcılar bulunur. Bu algılayıcılar, milimetrenin milyonda birinden daha küçük titreşimlere yol açan hareketleri bile belirleyebilecek kadar hassastırlar. Peki, bu algılayıcılar nasıl çalışır ve akrep avının yerini nasıl bulur?
1 - Avın Uzaklığı Belirleniyor...
Akrebin yakınlarında bir yere bir kelebeğin konduğunu düşünelim. Yere konan kelebek, zeminde iki tip titreşim dalgası oluşturur. Birincisi, saniyede 150 metre hızla ilerleyen hacim dalgalarıdır. İkincisi ise, yüzeye paralel olarak saniyede 50 metre hızla yayılan rayleigh denilen dalgalardır. Ava olan mesafe, bu iki dalganın akrebe ulaşma süreleri arasındaki farktan belirlenir. Avın ne kadar uzakta olduğunu bilmek, elbette tam bir tespit anlamına gelmez. Bu nedenle hedefin hangi yönde olduğunun bilinmesi de şarttır.
2 - Avın Yönü hspace=iyor...
Akrebin bacakları yaklaşık 5 santim çapında bir daire üzerinde yere basar. Dolayısıyla avın yaydığı rayleigh dalgasının akrebin ava en yakın bacağına ulaşmasıyla, en uzaktaki algılayıcıya varması arasında 5 milisaniye (saniyenin iki yüzde biri) kadar bir fark olur. Algılayıcılardan biri, rayleigh dalgasını belirlediğinde, sinir hücreleri akrebin sinir sistemi merkezine bir sinyal yollar. Bu uyarıcı sinyal, karşı taraftaki üç ayaktan gecikmiş olarak gelen dalgaları algılayan sinire de ulaştırılır. Ancak bu üç bacaktan gelen sinyaller bastırılır ve bu nedenle de sinir sistemi merkezine anında ulaştırılmaz. Böylece her defasında erken gelen sinyale kaynak oluşturan ayak ile diğer taraftaki üç ayağın konumu değerlendirmeye alınır. Bu konumsal değerlendirmeyle dalganın kaynağının yönü belirlenir.
3 - “Harekete Geç” Emri Geliyor...
Eğer uyarıcı sinyal ile baskılanan sinyallerin ayaktaki algılayıcılara ulaşması arasındaki fark saniyenin beş yüzde biri kadarsa, sinir sistemi merkezi her iki sinyali de gecikmesiz olarak aynı anda algılar. Bu ise akrep için,” harekete geç ve saldırı için mükemmel yaratılmış silahlarını kullan” anlamına gelen bir komut gibidir.
Ayaklardan gelen sinyalleri işlemden geçiren 8 sinir hücresi adeta bir komite gibi toplanıp, her defasında avın yönünü ortak bir kararla belirlemektedir. Bu belirleme nasıl gerçekleşir? Bunun için sinir hücreleri bir araya gelip bir durum değerlendirmesi mi yaparlar? Aralarında kararlar alıp sonuca mı ulaşırlar? Kuşkusuz bu mümkün değildir. Sinir hücreleri yalnızca protein, yağ ve sudan oluşan mikroskobik uzantılardır.
Zooloji
-
Ataks tavuk yetiştiriciliği ve Ataks tavuk özellikleri nelerdir?
-
Omurgalılara Genel Bir Bakış
-
Memelileri diğer canlı türlerinden ayıran bazı özellikler
-
Göz dizilişlerine bakarak örümceklerde familya tespiti
-
Önositoid nedir? Önositoidler nasıl bir yapıya sahiptir ?
-
Adipohemosit nedir?
-
Sferül hücre nedir?
-
Koagülosit nedir?
-
İntegrin nedir? Görevleri nelerdir?
-
Organogenez nedir ? Hangi canlılarda görülür ?
-
Hayvanlarda boşaltım sistemi elemanları nelerdir?
-
Nöral Kristadan Gelişen Yapılar
-
Omurgasızlarda kan hücreleri
-
Deneylerde Neden Fare Kullanılır?
-
İstilacı Türlerin Yayılma Yolları Nelerdir ?