Yara İyileşmesi Hakkında Bilgi
Normal yara iyileşmesi, birçok hücresel aktivitenin düzenli ve ard arda çalış¬ması ile gerçekleşir. Bu aktiviteler arasında;
1. Fagositoz; Polimorf nüveli lökositler ve makrofajlar, primer fagositik hücrelerdir.
2. Kemotaksis; Kemotaksis hücrelerin bir en¬gele karşı göçü olup inflamatuar hücreler, fibroblast ve anjiogenezde rol oynayan hücreleri etkile¬yen kemotaktik ajanlar, iyileşme olayına katkıda bulunur.
3. Mitogenez; Mitogenezi uyaran ajanlar yara iyileşmesi için gerekli hücre bölünmesini sağlar.
4. Kollajen sentezi; Esas olarak fibroblast-larca sentezlenen protein ve glikoproteinler, kollajen ve ara maddeyi oluşturarak yara iyi¬leşmesinde kritik bir noktanın tamamlanması¬nı sağlar.
5. Diğer matriks komponentlerinin sente-zi; Yara kontraksiyonu ve skar remodeling yara iyileşmesinin son basamaklarını oluştu-rur.
Bu hücresel aktiviteler gelişigüzel değil dü¬zenli ve uyumlu bir şekilde sürer.
Yaralanmayı hemen takiben trombositler, hasarlanan dokuya yapışıp pıhtılaşma faktörleri ve granülleri içindeki büyüme faktörlerini salgılarlar. Ortaya çıkan vazodilatasyonu, vazokonstriksiyon takip eder. Fibrin olgunlaştık¬ça yaralanan bölge kurumuş pıhtı ile hem daha fazla sıvı ve elektrolit kaybını, hem de çevre¬den gelebilecek kontaminasyonu önler. Trom-bositlerce salgılanan büyüme faktörleri (Tablo I) iyileşme olayını başlatır.
Kısa bir süre içinde polimorf nüveli lökosit¬ler çevredeki kan damarlarının endoteline ya¬pışmaya (marjinasyon) ve damar duvarı için¬den geçmeye (diapedez) başlarlar. Polimorf nüveli lökositleri yara bölgesine çeken; hasarla¬nan doku, bakteri ve inflamatuar ürünlerin oluşturdukları kemotaktik sinyallerdir.
Polimorf nüveli lökositlerin ana görevi; ya¬ralanan bölgeden bakteri ve yabancı cisimleri uzaklaştırıp enfeksiyon gelişimini engellemek¬tir. Bu sürede epitelyal hücreler pıhtının altına doğru hareket eder ve çoğalarak epitel yüzeyi¬ni yeniden oluşturmaya başlarlar.
Doku iyileşmesinin bir sonraki aşaması, makrofajlar ile karakterizedir. Makrofajlar sa-dece debris, bakteri ve konağın dejenere hücre¬lerinin ortamdan uzaklaştırılmasından sorum¬lu değil ayrıca zengin bir büyüme faktörü kaynağıdırlar (Tablo I). Makrofajlar yara iyileş¬mesi olayında hücrelerin, büyüme faktörlerinin ve matriks komponentlerinin düzenli bir şekilde davranmalarını sağlayan orkestra yö¬netmenleridir.
İyileşmenin bir sonraki basamağında, epitelyal köprüler tamamlanınca, epitel hücreler¬den enzimler salınıp, oluşmuş kabuğun hare¬ketlenmesini sağlar. Epitel hücreler çoğalmaya devam edip epitel katlarını oluştururlar.
Doku tamirinin son fazı örneklemedir (remodeling); yaralanma öncesi doku bütünlüğü sağlanıncaya dek, hatta yıllar boyunca sürebilir.
HAZIRLAYAN
Dr. Sevda CİĞER
Alsancak Devlet Hastanesi Dermatoloji Kliniği Uzmanı
BİYOLOJİ ÖDEV YARDIM
-
Mercanlar ve Mercan resifleri hakkında bilgi
-
Kulak Nedir? Kulağın Yapısı ve Görevleri Nelerdir?
-
Göz nedir ? Gözün görevleri nelerdir ? Canlılarda göz ve görme organı
-
Boğaz nedir ? Boğazın kısımları nelerdir ?
-
Omurga, columna vertebralis nedir ? Görevleri nelerdir ?
-
Doğal gübreler nelerdir
-
Kimyasal (yapay) gübreler nelerdir
-
Kortizol Nedir
-
Semantik Nedir ?
-
Karasal Ve Sucul Biyomların Özellikleri Nelerdir ?
-
Kaç çeşit biyom vardır
-
Bitki Ve Hayvanların Yeryüzündeki Dağılımını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
-
Bitkisel dokular hakkında bilgi
-
Ekosistemde besin zinciri ve besin ağının önemi nedir ?
-
Genetik Algoritmalar