Tümör Gelişimini Tahmin Edebilen Yapay Zeka
Revolver adı verilen bir yapay zeka sistemi, kanserli dokuların gelişimini ve tedaviye dayanmalarını sağlayan yaygın ancak şimdiye kadar gizli kalmış mekanizmaları çözebiliyor. Görsel Telif: STEVE GSCHMEISSNER/SCIENCE PHOTO LIBRARY
Sistemin, onkologlara kanserin hangi safhada olduğunu daha iyi tespit etme şansı vermesi ve bunu takiben hangi tedavileri uygulayarak kanseri durdurabileceklerini göstermesi bekleniyor.
Kanseri, çok geç olmadan tedavi etmeye başlarsak yenebileceğimizi biliyoruz. Burada kilit nokta, araştırmacılardan aynı zamanda Revolver’in mucidi Institute of Cancer Research`den Andrea Sottoriva’ya göre, kanserden bir adım önde olabilmek.
Revolver şimdiye kadar Sottoriva ve ekibine kanserlerdeki kilit nitelikte önem taşıyan evrimsel safhalarını çözmeleri noktasında oldukça yardımcı oldu. Kanserin nasıl evrildiğini takip ederken, çok fazla hastanın verilerini kullanarak genetik ‘aile ağacı’ oluşturan yapay zeka algoritması, mutasyon dizilerini tanılayarak çoğunlukla kanser ile sonuçlananları algılayabiliyor.
Daha önceki kanser hastalığı üzerinden yapılan aile ağaçları, bireysel hasta verilerine dayanıyordu. Ancak kansere giden mutasyon oldukça rastgele bir karaktere sahip olduğundan, tek bir kişinin kanserli dokusunda dahi farklılık gösterebiliyor. Bu da asıl önemli olan ve hastalığa yol açan veya kanserin evrilmesine olanak sağlayan mutasyonların tespit edilememesine sebep olabiliyordu. Analizlerde bu sorunu aşmamızı sağlayan Revolver ise simültane olarak 178 hastanın mutasyon verilerini analiz edebiliyor. Bu kapsamda dört kanser tipinden 768 tümörü bir seferde analiz edip verilerini işleyebildiği belirtiliyor.
Bu yolla kanserin attığı temel evrimsel adımların, iyi huylu tümörlerden daha iyi anlaşılması mümkün oldu. İyi huylu kolon poliplerinin kanser dokusu haline gelmesine sebep olduğu bilinen üç kilit mutasyonu daha önce bildiğimiz halde, bu algoritma sayesinde ilk kez tek bir hastada ve bir arada gözleme şansına eriştik.
Bu avantajların yanı sıra Revolver, kolorektal kanser hastalarının yüzde 95’inin gen profilinde bulunan üç ayrı mutasyonu daha tespit etmeyi başardı. Yine Revolver sayesinde böbrek, meme ve akciğer kanserinin evrimini yürüten temel mutasyonları da başarı ile tanılandı.
Tümör içi (intra-tumour) evrimi daha iyi anlamak, kanser terapilerinde tedavi şekli, yöntemi, süresi ve dozajının ayarlanabilmesi için oldukça büyük bir önem taşıyor. Tüm tedavinin verimliliği büyük ölçüde burada elde edilecek bilgilere bağlı diyebiliriz.
- Andy Coghlan, Cancer-tracking AI could save lives by predicting how tumours evolve, 31 Ağustos https://www.newscientist.com/article/2178381-cancer-tracking-ai-could-save-lives-by-predicting-how-tumours-evolve/
- Detecting repeated cancer evolution from multi-region tumor sequencing data https://www.nature.com/articles/s41592-018-0108-x
BilimFili.com: "Tümör Gelişimini Tahmin Edebilen Yapay Zeka"
https://bilimfili.com/tumor-gelisimini-takip-eden-yapay-zeka/
Biyolojik Gelişmeler
-
Avustralya fosili, fotosentezin en az 1,75 milyar yıl önce evrimleştiğini öne sürüyor
-
Böcek kanatlarının solungaçlardan evrimleştiğine dair yeni kanıtlar
-
Denizyıldızının Başı Neresi? Tahmininiz Büyük İhtimalle Yanlış
-
Biyoloji bölümü seçenler ve biyolojiye ilgi duyanlar için bazı öneriler
-
Canlıların Gizemli Dünyasını Keşfetmek: Biyologların Gözüyle Doğa, Genetik ve Evrim
-
Biyolojik ve Kimyasal Silahlar Ne Zamandan Beri Var?
-
Filler Gerçekten ‘Asla Unutmaz’ mı?
-
Sibirya’da Bulunan Ayı Mumyası, Mağara Ayısı Değilmiş
-
California Bilimler Akademisi Bilim adamları 2022'de 146 yeni tür tanımladı
-
Yapay zeka hücre hareketini mikroskop altında analiz edebiliyor.
-
Ağaçlardan Önce Yeryüzünde Devasa Mantarlar Vardı
-
Biyoloji Terimleri Sözlüğü Yayımlandı
-
Avcı-Toplayıcılıktan Tarıma Geçiş Tam Olarak Nasıl Gerçekleşti?
-
Kök Hücre Nedir?
-
Tat hücreleri hayvanın yiyecek arama stratejisini nasıl kontrol edebilir?