Sperm Hücreleri ve Sperm Döngüsü Nedir ?
Spermatozoa, Bir sperm hücresini tanımlamanın en güzel yolu, sperm hücrelerini bir uzay mekiğine benzetmek olacaktır;
1 - Kapsül, 2-Yakıt deposu 3-Tahrik ünitesi.
Spermin ana işlevi, uzay kapsülünün astronotları taşıdığı gibi, 18.000 erkek geni dişilerin yumurtalarına taşımaktır. Bu genler, ümit edilen bebeğin DNA yapısına katkısını temsil eder. Kapsül, membranında kadının yumurtasının kabuğunun içine girmesini sağlayan eşsiz bir yüzey özelliğine de sahiptir. Yüzeyinde bulunan enzimleri kullanarak, sperm hücresi zona pellucida denilen dış yumurta kabuğu içinden geçer. Sperm hücresi daha sonra başarılı bir döllenmeye ulaşarak yumurtanın ana kısmına, ooplazmaya girebilir.
Sperm hücresinin ikinci bileşeni enerji kaynağıdır. Bunu roketin yakıt deposu olarak düşünün, tek amacı besinleri enerjiye dönüştürmektir. Bu olmadan tahrik sistemi, hücrenin dişi genital yolunu yukarı çekecek enerjiye sahip olmazdı.
Sperm hücresinin üçüncü ve son bileşeni tahrik sistemidir. Sperm kuyruğunun kamçı benzeri yapısıdır. Sperm hücresini yılan benzeri bir hareketle ileriye doğru itmenin önemli işlevini yerine getirir. Spermin ileriye doğru ve yanlamasına ya da çevresinde dönmesi kritik bir öneme sahiptir. Spermin ilerlemesindeki başarısızlığı sperm motilitesinin anormalliği olarak tanımlanmaktadır.
Sperm hücresi yaklaşık santimetrenin 250'de bir kadar uzunlukta çıplak gözle görülemeyecek kadar ufak bir hücredir.Hücrenin baş, gövde ve kuyruk olmak üzere üç ayrı kısmı vardır.Baş kısmı sperm hücresinin yumurta hücresi içine girme işlevini yürütür. Bu amaçla bu kısımda yumurta hücresinin dış tabakasını eritip delebilen maddeler bulunurGövde kısmı sperm hücresinin 23 kromozomdan oluşan genetik materyalini içerir. Burada ayrıca sperm hücresinin canlı kalması ve hareket etmesi için gerekli olan enerji sağlayıcı maddeler depolanmıştır.
Kuyruk kısmı sperm hücresinin hareketli olmasını sağlar. Kırbaç hareketleriyle ilerleyen sperm hücresi bu şekilde yumurta hücresini bulmaya çalışır. Sperm üretimiHer testis içinde çok ince ve birbiri üzerine katlanmış çok sayıda kılcal boru vardır. Sperm hücreleri bu borular içerisinde oluşur ve olgunlaşırlar. Sperm hücrelerinin üretimi ve olgunlaşması yaklaşık 72 -75 gün kadar sürer.
Sperm hücresi üretimi aynen yumurta hücresi üretiminde olduğu gibi esas olarak 46 kromozom taşıyan bir hücrenin tam yarıdan ikiye bölünmesiyle gerçekleşir. Erkeklerin hücrelerinde cinsiyet kromozomu olarak bir X bir de Y kromozomu bulunur. Kadında ise cinsiyet kromozomlarının ikisi de X yapısındadır.Sperm hücreleri oluşum aşamasında böylece cinsiyet kromozomlarından ya X veya Y kromozomunu alırlar.Yumurta hücresini dölleyen sperm hücresi Y kromozomuna sahip olduğunda bebeğin cinsiyeti erkek, X kromozomuna sahip olduğunda bebeğin cinsiyeti kız olur.Yani bebeğin cinsiyetini daima babadan gelen spermin cinsiyet kromozomu belirler.
Testis içindeki kanalcıklar testisin hemen tepesinde yerleşmiş olan epididim adlı yapıyla devam ederler. Epididim sperm hücrelerinin olgunlaşmasının devam ettiği bölgedir ve hücreler için bir depo görevi üstlenir.Epididim vaz deferens adı verilen ana sperm iletim kanalıyla devam eder.Ana sperm kanalının içine seminal vezikülleri, prostat bezi ve Cowper ("kovper" okunur) salgı bezleri kendi salgılarını boşaltarak meninin son şeklini almasını sağlarlar.Bu salgıların sperm hücreleri üzerinde besleyici ve hareket artırıcı özellikleri vardır. Sperm hücrelerinin bu salgılarla birleşmesi neticesinde oluşan sıvıya meni adı verilir.
Meni yaklaşık 4 ml. hacmindeki meninin hacmen %60'ı seminal vezikül tarafından, %20'si prostat tarafından oluşturulur.Prostat en dış kısımda yer alan organ olduğundan ejakulasyonda ilk boşalan sıvı prostat sıvısıdır ve en canlı spermler bu sıvı içinde yer alırlar.Sperm üretimi devamlıdır, üretilen sperm depolanır ve boşaltılmaya hazır bekler.Meninin salgılanması ve özellikleriMeni erkeğin orgazm olmasıyla birlikte dışarı fışkırma tarzında boşalır.
Meni yaklaşık 1.5-5 mililitre miktarında opak-gri renkte, kuruduğunda sarı bir renk alan, kendine özgü bir kokusu olan, yapışkan ve kıvamlı bir sıvıdır.Vücuttan atıldıktan sonra 5 ila 20 dakika arasında yapışkan halini kaybederek sıvılaşır, 30 dakikada tamamen su halini alır.Bir boşalmada erkek ortalama 150 milyon sperm hücresi boşaltır.Yumurta hücresinin döllenmesinde sperm sayısı kadar spermlerin kalitesi de önemlidir.
Sperm Döngüsü
Eski sperm hücreleri zaman içerisinde ölür ve her gün yaklaşık yüzde bir oranında yeni hücreler oluşur. Bu tüm sperm döngüsünün yaklaşık 100 gün gerektirdiği anlamına gelir. Son 72 -75 gün, sperm hücresi için bir olgunlaşma periyodunu temsil eder. "Spermiogenesis" olarak adlandırılan sperm olgunlaşmasının bu son aşaması, yakıtı tanka koyar ve sperm hücresinin (spermatozoon) gelişimini tamamlar.
Bu 75 günlük olgunlaşma döneminde, sperm, hücrenin orta kısmını beslemek için büyük miktarda enerji gerektirir. Büyük miktarda enerji tüketen hücreler çoğu zaman birçok serbest radikal üretir. Burada, bu serbest radikaller, erkeklerde üreme fonksiyonundan sorumlu olan dokular ve organlar üzerinde bir oksidatif stres formunu temsil eder. Bu nedenle, diyet takviyelerinin bu stresleri azaltmaya yardımcı olabilecek uygun antioksidanlar ve metabolik ko-faktörler ile kullanılması yararlıdır.
Proceptin yağ ve suda çözünebilir antioksidanlar, amino asit öncüleri ve ara metabolizma ile ilgili ortak faktörlerin besin takviyelerinin tescilli bir formülasyonudur. Başarılı erkek üreme işlevini desteklemek için gerekli olan bu besinleri sağlama yeteneğine sahiptir.
Vücüt sıcaklığı ve yüksek ateşin Seperm hücreleri üzerine etkileri
Bunu anlamak için sperm döngüsünü anlamak önemlidir. Sperm üretimi, spermin oluşturulduğu ve olgunlaşmasına izin verdiği testislerde başlar. Sperm üretmek ve beslemek için, testislerin sıcaklığı vücudun geri kalan kısmından yaklaşık olarak bir derece daha düşük kalmalıdır. Hem içten hem de dıştan sıcaklıktaki dalgalanmalara uyum sağlamak için, skrotum bu hassas dengeyi korumak için testisleri hareket ettirebilir. Sıcak havalarda, testisler vücuttan daha uzak tutulabilir. Soğuk havalarda ise testisler daha yakına getirilecektir. Bununla birlikte, testisler, yüksek ateş sırasında ortaya çıkabileceği gibi, bu ideal sıcaklığı koruyamazlarsa, sperm üretimi engellenir veya kısa bir süre için bile durdurabilir.
Döllenme için mevcut olan spermler aslında yaklaşık üç ay önce üretildi. Ancak, bugün sahip olduğu ateş, bundan üç ay sonra testislerinde büyüyen spermi etkileyebilir.
Erkeklerde Kısırlık
Geçmişte, bir erkeğin üreme fonksiyonunu ancak sperm sayısının düşük olduğu tespit edildiğinde ele alınması gerektiği düşünülmüştür. Bununla birlikte, sayının, fertilite bozukluğu vakalarında tek faktör olmadığı, motilite ve morfolojinin de bir erkeğin dölleme yeteneğinde önemli bir rol oynadığı bilinmektedir.
Bir Milimetrelik meni başına 5 milyondan az spermi olan bir erkek genellikle kısırdır. 20 milyonun altındaki bir sperm sayımı düşük kabul edilir. Bu durumda erkekler alt fertil veya infertil olabilir. Bununla birlikte, Bazı erkeklerde (bir mililitresinde) 20 milyon ila 250 milyon sperm olsa bile infertil olabilir.
Spermin hareket etme yeteneği motilite olarak adlandırılır. En başarılı spermler hızla ve ileriye doğru hareket edebilenlerdir. Hızlı ve hareketi ileriye doğru olan spermler bir saniyede en az kendi boyunun yarısı kadar hareket edebilen bir sperm olarak tanımlanır. Çoğu zaman, spermlerin bu temel motilite eksikliğinden yoksundurlar ve yavaşça ya da yanlış yönde ilerlerler, hatta bazıları kendi çevrelerinde dönerler. Spermin doğru hareket etme kabiliyeti doğrudan şekli ile bağlantılıdır.
Spermin morfolojisi, anormal sperm hücrelerinin rolünün değerlendirilmesinde üçüncü anahtar faktördür. Normal bir sperm baş, orta parça ve kuyruktan oluşur. Normal bir kafa şekilli ovaldir ve orta parçadan kolayca ayırt edilebilir. Orta parça, kafa alanının yaklaşık yarısı dörtte üçüne sahip olmalıdır. Kuyruk, başın ve orta parçanın kombine uzunluğunun dört veya beş katı civarında olmalıdır. Bu alanlardan sadece birinde varyasyon meydana geldiğinde, bir spermin başarı şansı büyük ölçüde azalır.
Genetik Haberleri
-
Allopatrik türleşme nedir ? Nasıl Gelişir ?
-
Maryland’teki “Kölelerin” Yaşayan 42.000 Akrabası Bulundu
-
Araştırmacılar kediler, yunuslar, kuşlar ve düzinelerce başka hayvanın genom haritasını çıkarıyor
-
Kolombiya'da nadir görülen bir kuş türünde "gynandromorphy" gözlemlendi
-
Kurumaya dayanıklı bitkiler için genom veritabanı yayınlandı
-
En son DNA barkodlama teknolojisiyle İsrail'in tatlı su balık türleri listesinin yeniden gözden geçirilmesi
-
İnsanların Daha Önce Bilinmeyen Bir Dokunma Duyusu Keşfedildi
-
Bilim İnsanları Tüm İnsan Genomunun Dizilimini Çıkardı. Ancak Henüz Bitmedi
-
İlk Defa Tazmanya Kaplanından RNA Elde Edildi
-
Neandertal DNA’nız, Sizi Acıya Karşı Daha Hassas Yapıyor Olabilir
-
Epigenetik ve Epigenetik Mekanizmalar
-
İlk taslaktan 20 yıl sonra insan Y kromozomu tamamen dizilendi.
-
Kim Bu Kimerizm? Tek Bedende İki Kişi
-
Gen terapi, genetik materyalin yeniden düzenlenmesi
-
mRNA Aşıları: Genetik İnovasyonunun Yeni Yüzü ve Sağlıkta Devrimi