Sivrisineklerin ergin birey habitatları

Ergin sivrisineğin habitatı genel anlamda, en uygun dinlenme ve üreme yeri ile kan emebileceği konakçının bulunduğu yer olarak tanımlanabilir.

Ancak, sıcaklık, nem, gün ışığından korunma, rüzgâr ve predatörlerin durumu habitat seçiminde en önemli faktörlerdendir.
Her sivrisinek türü bulunduğu habitat içinde fizyolojik durumuna uygun ve yaşam gereksinimlerini en iyi biçimde giderebilmek için hareket eder.
Ergin sivrisinekleri, yazın larva habitatlarındaki sazların aralarında, hatta, suların kıyılarına konup kalkarken, bölgede bulunan boş bina, mesken ve ahırlarda bulmak olasıdır. Özellikle ekzofilik türler, daha çok ağaç kovukları, mağaralar, bitki toplulukları, pamuk tarlaları, orman içleri gibi yerlerde yaşar ve gün boyunca insan ve hayvanlardan kan emerler. A. sacharovi 'nin de içinde bulunduğu endofilik türler, ahır, ev, depo gibi korunaklı yerleri seçerler.
Anopheles cinsine bağlı Türkiye türlerinden, A. maculipennis, A. sacharovi ve A. superpictus endofilik (ev içi), A. hyrcanus yarı endofilik ve A. claviger ve A. marteri ekzofilik (yabanıl) tir (Kasap, 1979).
Erginlerin yaz aylarındaki habitatları genel olarak kendilerini güneşten koruyan ve nemli olan bölgelerdir. Fakat kışı geçirebilmek için iyi bir habitat seçimi yapmak zorunlulukları vardır.
Kışlama habitatı türe ve türün yaşadığı coğrafi bölgeye göre değişiklik gösterir. C. pipiens Amerika'da kömür yataklarının oluşturduğu karanlık mağaralarda (Buffington, 1972), C. morsitans , C. litorea, Cu. annulata ve A. plumbeus İngiltere'de oturulmayan evlerin karanlık odalarında (Service, 1969) kışı geçirir. Postiglione et al. (1973), Türkiye'de A. maculipennis, A. subaipinus ve A. sacharovi 'nin köprü altları, mağara, taş kovukları ile arı kovanlarında gizlendiklerini, kışlamak için ahırları seçtiklerini belirtmişlerdir.
Sivrisinekler eski tip, toprak damlı, alçak ahırları genellikle tercih ederler. Eğer çevrede başka bir ahır yoksa kiremit veya betonarme çatılı modern bir ahır da fazla yüksek olmamak ve duvarlarında az da olsa örümcek ağı bulundurmak şartı ile iyi bir kışlama ortamı olur. Çoğunlukla duvarları örümcek ağlı, çatısı sazlı olan ahırlar, duvarları temiz ve çatısı diğer tipten olan ahırlara tercih edilmektedir. Yeni badanalanmış ve ilaçlanmış olan ahırlarda sivrisineklere hiç rastlanmaz.
Mücadele programlarını modern modeller ile bir temele oturtmuş olan ülkeler, kışlama alanlarının rehabilitasyonuna da önem vermektedirler. Bu amaçla sivrisinek sorununun yoğun olduğu kırsal alanlara modern ahır tipleri prototipi hazırlamakta ve uygulamaktadırlar. Türkiye için bunlardan en uygun olanı çinko çatılı betonarme ahırlardır (Şekil 36, 37). Bu tip ahırlar genel olarak sivrisinek ağlarından arınmışlardır; ayrıca, toz tutmazlar ve yazları diğerlerine göre daha sıcak, kışları ise biraz daha serin olduklarından dolayı uygun barınma yerleri oluşturmazlar. Mücadele yapılacak 400 haneli bir köyde, ahırların bu şekilde rehabilite edilmesi, bölgede mücadelede kullanılan insektisite ayrılan maliyetin % 70'ine eşittir.

Bu yayın birinci basamak sağlık hizmetlerinde görev yapan sağlık personelinin eğitiminde kullanılmak üzere T.C. Sağlık Bakanlığı Sıtma Savaşı Daire Başkanlığı ve Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü işbirliği ile hazırlanmış ve bastırılmıştır. Bütün hakları Sağlık Bakanlığı’na aittir. Kaynak gösterilmeksizin yayınlarda kullanılamaz, alıntı yapılamaz.

Kaynak:

Sıtma Vektörünün Biyo-Ekolojisi Mücadele Organizasyonu ve Yöntemleri Birinci Basım: 3500 adet EKİM 1998- ANKARA

Yrd.Doç.Dr. Bülent ALTEN

Doç. Dr. Selim S. ÇAĞLAR

#sivrisineklerin #ergin #birey #habitatları