Toplam 2422 içerik listeleniyor
-
Mantarlar ( Fungi)
Mantarlar (Fungi), çok hücreli ve tek hücreli olabilen ökaryotik canlıları kapsayan bir canlılar alemi ve şapkalı mantarların tümüne halk arasında verilen genel addır.
https://www.biyologlar.com/mantarlar-fungi -
Türkiye’deki önemli bitki alanları tehdit altında
11 bin tür bitkiye ev sahipliği yapan Anadolu, zenginliğiyle, tropikal kuşaktaki ülkelerle yarışıyor. Ancak, Türkiye’deki 122 önemli bitki alanından 114’ünün (yüzde 94’ü) tehdit altında olduğu belirlendi. Tehdidin en önemli nedenleri ise yoğun zirai faaliyetler, plansız yapılaşma, ormancılık çalışmaları, tarım alanlarının genişletilmesi ve sulak alanların kurutulması olarak sıralandı. Bilim adamlarının on yıldır konuyla ilgili olarak sürdürdüğü...
https://www.biyologlar.com/turkiyedeki-onemli-bitki-alanlari-tehdit-altinda -
Biyolojik Silahlar ve Biyosensörler
Bakterilerin bir kısmı görünmeyen dostlarımızdır; bazıları sindirim sistemimize yardım ederken, bazıları vücudumuzdaki zehirleri yok ederler. Kimi bakteriler ise bizleri hasta eder. Vücudumuzun içinde veya dışında yaşayan bu ilginç mahlukçuklar hayatımızın ayrılmaz parçalarıdır her hâlükârda. Ancak bir de ‘katil’ bakteriler var ki, zalim insanların ellerine geçtiklerinde biyolojik silah olarak kullanılabilirler. Biyolojik silahlar; insanları, hayvanları...
https://www.biyologlar.com/biyolojik-silahlar-ve-biyosensorler -
ARILAR YOK OLMASIN
TEMA Vakfı'nın ''Türkiye Arıcılığındaki Tehlikeler'' raporunda, arılarda 'yanlış arıcılık uygulamaları' ve iklim koşulları nedeniyle yüzde son iki kışta 50 azalma olduğu belirtildi. Raporda, Türkiye'deki 4,5 milyon bal arısı kolonisinin, koloni başına 17 kilogram bal verdiği ve yılda 50-60 bin ton bal üretildiği kaydedildi. Türkiye'deki 20 koloniden sadece bir tanesinin ana arısının değiştirilebildiği belirtilen raporda, şu görüşlere yer verildi: ''Bu...
https://www.biyologlar.com/arilar-yok-olmasin -
BİYOLOJİK TÜR KAVRAMININ UYGULANMASINDAKİ GÜÇLÜKLER
Biyolojik tür kavramının doğal taksonlara uygulanmasında bazı zorlukların ortaya çıkması gerçegi bu kavramın geçersiz olduğu anlamına gelmez. Bu durum Simpson (1961: 150) ve Mayr (1963: 21-22) tarafından gösterilmiştir. Genel olarak kabul edilen pek çok kavram belli durumlar veya spesifik örneklere uygulandığında benzer zorluklara sebep olmuşlardır. Örneğin bir ağaç kavramı yayılan juniperler, cüce söğütler, dev kaktüsler ve strangler fig’lerin...
https://www.biyologlar.com/biyolojik-tur-kavraminin-uygulanmasindaki-guclukler -
Popüler Bilim ve Gelecek "Ayna Nöronlar"
Ayna Nöronlar: Beyindeki bu hücreler, sadece bir hareket ortaya koyduğumuzda değil ayrıca aynı hareketin başkaları tarafından gerçekleşmesini gözlemlediğimizde de ateşlenmektedir.
https://www.biyologlar.com/populer-bilim-ve-gelecek-ayna-noronlar -
Monterey Körfezin’de bir asır sonra yeniden bulunan canlı
Bilim adamları, 1900 yılında ilk kez tarif edildiğinden beri kesin olarak görülemeyen garip ve zor bulunan bir yaratığın bulgularını doğruladılar.
https://www.biyologlar.com/monterey-korfezinde-bir-asir-sonra-yeniden-bulunan-canli -
Kongo Nehri Balıklarının Hızlı Evrimi
Fotoğrafta bir çift akvaryum çiklet balığı türü olan Telegramma brichardi bulunmaktadır. Fotoğraf:Oliver Lucanus
https://www.biyologlar.com/kongo-nehri-baliklarinin-hizli-evrimi -
Kongo Nehri Balıklarının Hızlı Evrimi
Fotoğrafta bir çift akvaryum çiklet balığı türü olan Telegramma brichardi bulunmaktadır. Fotoğraf:Oliver Lucanus
https://www.biyologlar.com/kongo-nehri-baliklarinin-hizli-evrimi -
Kongo Nehri Balıklarının Hızlı Evrimi
Fotoğrafta bir çift akvaryum çiklet balığı türü olan Telegramma brichardi bulunmaktadır. Fotoğraf:Oliver Lucanus
https://www.biyologlar.com/kongo-nehri-baliklarinin-hizli-evrimi -
Antibiyotik Kıyameti Ve Bilinmesi Gerekenler
Antibiyotiklerin direnci bizler antibiyotikleri sıklık ve hevesle kullanmadan çok önce başlamıştır. Modern bakterilerin antibiyotiklere karşı kendilerini korumak için kullandıkları genler, 30.000 yıldan uzun bir süredir Arctic permafrost'ta donmuş antik bakterilerde bulunmuştur. (Credit: Alamy)
https://www.biyologlar.com/antibiyotik-kiyameti-ve-bilinmesi-gerekenler -
Antibiyotik Kıyameti Ve Bilinmesi Gerekenler
Antibiyotiklerin direnci bizler antibiyotikleri sıklık ve hevesle kullanmadan çok önce başlamıştır. Modern bakterilerin antibiyotiklere karşı kendilerini korumak için kullandıkları genler, 30.000 yıldan uzun bir süredir Arctic permafrost'ta donmuş antik bakterilerde bulunmuştur. (Credit: Alamy)
https://www.biyologlar.com/antibiyotik-kiyameti-ve-bilinmesi-gerekenler -
Sonuçta o kadar da farklı değiliz; İnsanlardaki hücreler ve sağlam mikroplar ortak bir atayı paylaşıyor
Bir araştırma ekibi, arkeal ve ökaryotik hücrelerin genetik materyalini nasıl paketlediğini ve depoladıklarını gösteren çarpıcı paralellikler buldu. Credit: Santangelo and Luger Labs
https://www.biyologlar.com/sonucta-o-kadar-da-farkli-degiliz-insanlardaki-hucreler-ve-saglam-mikroplar-ortak-bir-atayi-paylasiyor -
Nükleik Asitler Hakkında Bilgi
jack0m / DigitalVision Vectors / Getty Images
https://www.biyologlar.com/nukleik-asitler-hakkinda-bilgi -
Nükleik Asitler Hakkında Bilgi
jack0m / DigitalVision Vectors / Getty Images
https://www.biyologlar.com/nukleik-asitler-hakkinda-bilgi -
Marsili Sendromu
Acı ne demek aslında acı vücudumuzun işleyişindeki aksaklıklar olarak nitelendirebiliriz. Baş ağrısı ,diş ağrısı, eklem ağrıları ve daha bir çoğu biz insanoğlu için bazen dayanamayacak derecede şiddetli olabilirler.
https://www.biyologlar.com/marsili-sendromu -
Marsili Sendromu
Acı ne demek aslında acı vücudumuzun işleyişindeki aksaklıklar olarak nitelendirebiliriz. Baş ağrısı ,diş ağrısı, eklem ağrıları ve daha bir çoğu biz insanoğlu için bazen dayanamayacak derecede şiddetli olabilirler.
https://www.biyologlar.com/marsili-sendromu -
Amazon'da Keşfedilen Dev Bir İğneye Sahip Yeni Yaban Arısı Türleri
Bilim tarafından bilinmeyen yeni bir yaban arısı türü, büyük iğnesi nedeniyle diğer parazitoid yaban arıları arasında farklılık gösteriyor. Batı Amazon'da Clistopyga crassicaudata adlı yeni tür keşfedildi. Credit: Kari Kaunisto
https://www.biyologlar.com/amazonda-kesfedilen-dev-bir-igneye-sahip-yeni-yaban-arisi-turleri -
Amazon'da Keşfedilen Dev Bir İğneye Sahip Yeni Yaban Arısı Türleri
Bilim tarafından bilinmeyen yeni bir yaban arısı türü, büyük iğnesi nedeniyle diğer parazitoid yaban arıları arasında farklılık gösteriyor. Batı Amazon'da Clistopyga crassicaudata adlı yeni tür keşfedildi. Credit: Kari Kaunisto
https://www.biyologlar.com/amazonda-kesfedilen-dev-bir-igneye-sahip-yeni-yaban-arisi-turleri -
Mitokondrial MTND1 Gen Mutasyonu İle İlişkili Lohn/Melas Örtüşme Sendromu
Mitokondrial MTND1 genindeki patojenik nokta mutasyonları daha önce iki farklı klinik fenotiple ilişkili olarak tanımlanmıştır –LHON ve MELAS -.Burada MTND1 geninde ,hem LHON hem de MELAS’ın klinik özelliklerini içeren bir örtüşme sendromu ile ilişkili ilk heteroplazmik mitokondrial DNA nokta mutasyonunu rapor ediyoruz.Kas histokimyasında ince mitokondrial anormallikler ortaya çıkmışken biyokimya analizinde izole bir kompleks I eksikliği...
https://www.biyologlar.com/mitokondrial-mtnd1-gen-mutasyonu-ile-iliskili-lohnmelas-ortusme-sendromu -
Mitokondrial MTND1 Gen Mutasyonu İle İlişkili Lohn/Melas Örtüşme Sendromu
Mitokondrial MTND1 genindeki patojenik nokta mutasyonları daha önce iki farklı klinik fenotiple ilişkili olarak tanımlanmıştır –LHON ve MELAS -.Burada MTND1 geninde ,hem LHON hem de MELAS’ın klinik özelliklerini içeren bir örtüşme sendromu ile ilişkili ilk heteroplazmik mitokondrial DNA nokta mutasyonunu rapor ediyoruz.Kas histokimyasında ince mitokondrial anormallikler ortaya çıkmışken biyokimya analizinde izole bir kompleks I eksikliği...
https://www.biyologlar.com/mitokondrial-mtnd1-gen-mutasyonu-ile-iliskili-lohnmelas-ortusme-sendromu -
Her Zaman Arkadaşlarınızla İrtibatta Olmalısınız: Topluluğun Biyolojiye Etkisi
John Gurdon’un etkileyici ‘Hayvan gelişimde topluluğun etkisi’ (Gurdon, 1988) adlı makalesinin üzerinden sadece 30 yıl geçti.
https://www.biyologlar.com/her-zaman-arkadaslarinizla-irtibatta-olmalisiniz-toplulugun-biyolojiye-etkisi -
Her Zaman Arkadaşlarınızla İrtibatta Olmalısınız: Topluluğun Biyolojiye Etkisi
John Gurdon’un etkileyici ‘Hayvan gelişimde topluluğun etkisi’ (Gurdon, 1988) adlı makalesinin üzerinden sadece 30 yıl geçti.
https://www.biyologlar.com/her-zaman-arkadaslarinizla-irtibatta-olmalisiniz-toplulugun-biyolojiye-etkisi -
Tedavide ‘’Kök Hücre’’
Vücudumuzda yaşlanan ve ölen hücrelerin yerlerine yenileri oluşturulmaktadır. Bununla birlikte, yabancı antijenlerle savaşmak için vücut özel savunma hücreleri de üretmektedir. Gözümüzdeki hücreler görme, pankreastaki hücreler salgı, akciğerdeki hücreler solunum için farklılaşmaktadır.
https://www.biyologlar.com/tedavide-kok-hucre -
Tedavide ‘’Kök Hücre’’
Vücudumuzda yaşlanan ve ölen hücrelerin yerlerine yenileri oluşturulmaktadır. Bununla birlikte, yabancı antijenlerle savaşmak için vücut özel savunma hücreleri de üretmektedir. Gözümüzdeki hücreler görme, pankreastaki hücreler salgı, akciğerdeki hücreler solunum için farklılaşmaktadır.
https://www.biyologlar.com/tedavide-kok-hucre -
CRISPR Tabanlı Kanser Hücresinin Soyağacını İzleme, Metastazın Etkenleri Hakkında Bilgi Sağlıyor
Binlerce hücrede gerçek zamanlı kanser ilerlemesini izlemek için CRISPR tabanlı yeni bir yöntem, kanser metastazının hızları, yolları ve etkenleri hakkında yeni bilgiler ortaya koydu.
https://www.biyologlar.com/crispr-tabanli-kanser-hucresinin-soyagacini-izleme-metastazin-etkenleri-hakkinda-bilgi-sagliyor -
CRISPR Tabanlı Kanser Hücresinin Soyağacını İzleme, Metastazın Etkenleri Hakkında Bilgi Sağlıyor
Binlerce hücrede gerçek zamanlı kanser ilerlemesini izlemek için CRISPR tabanlı yeni bir yöntem, kanser metastazının hızları, yolları ve etkenleri hakkında yeni bilgiler ortaya koydu.
https://www.biyologlar.com/crispr-tabanli-kanser-hucresinin-soyagacini-izleme-metastazin-etkenleri-hakkinda-bilgi-sagliyor -
Kök Hücre Nedir?
Kök hücre, mitoz bölünmeyle özelleşmiş hücre tiplerine farklılaşabilen ve daha fazla kök hücre üretmek için kendini yenileme yeteneğine sahip olan, bütün çok hücreli canlıların doku ve organlarını oluşturan ana hücre türleridir.
https://www.biyologlar.com/kok-hucre-nedir-2 -
Kök Hücre Nedir?
Kök hücre, mitoz bölünmeyle özelleşmiş hücre tiplerine farklılaşabilen ve daha fazla kök hücre üretmek için kendini yenileme yeteneğine sahip olan, bütün çok hücreli canlıların doku ve organlarını oluşturan ana hücre türleridir.
https://www.biyologlar.com/kok-hucre-nedir-2 -
Gaitada Parazit
Dışkı örneği ile çalışan laboratuvarlarda potansiyel olarak bulunan tehlikeler şunlardır. Parazit yumurtası veya kistleri (cysts) yutmak, enfektif larvaların deriden geçişi yada dışkıdaki veya diğer biyolojik sıvılardaki paraziter olmayan enfeksiyöz ajanlarca enfekte olmak. Bu riskin oranı genel laboratuvar temizlik ve çalışma şartları uygulanarak azaltılabilir. Laboratuvarda çalışırken dikkat edilmesi gereken genel kuralları şu şekilde sıralayabiliriz....
https://www.biyologlar.com/gaitada-parazit -
Kromozom nedir
Her canlı gibi insan da trilyonlarca hücreden meydana gelir. Hücre, bitkisel ya da hayvansal her türlü yaşam biçiminin en küçük birimidir. Her hücre bir sitoplazma ve çekirdekten meydana gelir. Çekirdeğin içinde ise kromozom adı verilen ipliksi parçalar bulunur. Kromozomlar, elektron mikroskobunda İ, V, J harfleri gibi biçimlerde görünür ve boyutları mikronla ölçülür. Kromozomların sayısı canlı türleride değişiklik gösterir. Örneğin sirke sineğinde 8,...
https://www.biyologlar.com/kromozom-nedir-1 -
Mendel Yasaları
Avusturyalı bir papaz olan Gregor Mendel 'in genetik ilmiyle ilgili olarak bulduğu biyoloji kanunları. Manastırın bahçesinde bezelye leri birbirleriyle çaprazlama|çaprazlayarak (eşleştirerek) kalıtım için ilgi çekici sonuçlar buldu. Bugün bu sonuçlar Mendel kanunları adıyla anılmaktadır. Çalışmalarını yaptığı dönemde kromozom ve genlerin varlığı bilinmemesine rağmen, özelliklerin "faktör" adını verdiği birimlerle nesilden nesile aktarıldığını...
https://www.biyologlar.com/mendel-yasalari-2 -
KÖK HÜCRELERE BAKIŞ:TANIMLAR, KAVRAMLAR ve SINIFLANDIRMALAR
İki binli yıllarla beraber kök hücrelerin rejeneratif tıp (yenileyici tıp) alanındaki öneminin giderek arttığını ve tıbbın geleceğini şekillendirme potansiyelini gözlemlemekteyiz.
https://www.biyologlar.com/kok-hucrelere-bakistanimlar-kavramlar-ve-siniflandirmalar -
Laboratuvarda Donör Organ Üretimi Gerçekleştirildi
Bir domuz embriyosuna, gelişiminin ilk safhalarında insan hücreleri enjekte edildi ve dört haftadır gelişimini sürdürüyor. Fotoğraf: Juan Carlos Izpisua Belmonte
https://www.biyologlar.com/laboratuvarda-donor-organ-uretimi-gerceklestirildi -
Laboratuvarda Donör Organ Üretimi Gerçekleştirildi
Bir domuz embriyosuna, gelişiminin ilk safhalarında insan hücreleri enjekte edildi ve dört haftadır gelişimini sürdürüyor. Fotoğraf: Juan Carlos Izpisua Belmonte
https://www.biyologlar.com/laboratuvarda-donor-organ-uretimi-gerceklestirildi -
Laboratuvarda Donör Organ Üretimi Gerçekleştirildi
Bir domuz embriyosuna, gelişiminin ilk safhalarında insan hücreleri enjekte edildi ve dört haftadır gelişimini sürdürüyor. Fotoğraf: Juan Carlos Izpisua Belmonte
https://www.biyologlar.com/laboratuvarda-donor-organ-uretimi-gerceklestirildi -
Hindistanda 4 Minyatür Form İçeren Yedi Yeni Gece Kurbağası Türü
Gizli yaşam alanları ve böcek benzeri ses çıkardığı için bu zamana kadar farkedilmedikleri düşünülen 4 yeni minyatür türün bolluğu bilim adamlarını şaşırttı.
https://www.biyologlar.com/hindistanda-4-minyatur-form-iceren-yedi-yeni-gece-kurbagasi-turu -
Hindistanda 4 Minyatür Form İçeren Yedi Yeni Gece Kurbağası Türü
Gizli yaşam alanları ve böcek benzeri ses çıkardığı için bu zamana kadar farkedilmedikleri düşünülen 4 yeni minyatür türün bolluğu bilim adamlarını şaşırttı.
https://www.biyologlar.com/hindistanda-4-minyatur-form-iceren-yedi-yeni-gece-kurbagasi-turu -
Hayvan embriyonik organizatörler şimdi insan hücrelerinde keşfedildi
Canlı, aşılanmış bir civciv embriyosunda insan embriyonik kök hücreleri (kırmızı)I. MARTIN ET AL., NATURE , 2018
https://www.biyologlar.com/hayvan-embriyonik-organizatorler-simdi-insan-hucrelerinde-kesfedildi -
Hayvan embriyonik organizatörler şimdi insan hücrelerinde keşfedildi
Canlı, aşılanmış bir civciv embriyosunda insan embriyonik kök hücreleri (kırmızı)I. MARTIN ET AL., NATURE , 2018
https://www.biyologlar.com/hayvan-embriyonik-organizatorler-simdi-insan-hucrelerinde-kesfedildi -
İnsan büyüklüğünde yapraklara sahip amazon ağacı yıllar sonra bir tür olarak tanımlandı
Brezilya’nın Manaus kentinde Amazon Ulusal Araştırma Merkezinde(INPA) bulunan bu ağacın kimliği 35 yılı aşkın bir süredir sır olarak kaldı.
https://www.biyologlar.com/insan-buyuklugunde-yapraklara-sahip-amazon-agaci-yillar-sonra-bir-tur-olarak-tanimlandi -
İnsan büyüklüğünde yapraklara sahip amazon ağacı yıllar sonra bir tür olarak tanımlandı
Brezilya’nın Manaus kentinde Amazon Ulusal Araştırma Merkezinde(INPA) bulunan bu ağacın kimliği 35 yılı aşkın bir süredir sır olarak kaldı.
https://www.biyologlar.com/insan-buyuklugunde-yapraklara-sahip-amazon-agaci-yillar-sonra-bir-tur-olarak-tanimlandi -
Şizofreniye Dair Her Şey!
Günlük hayatımızda, sıkça duymuş olduğumuz psikolojik bozukluk olan ‘’Şizofreni’’ hakkında ne biliyoruz? Şizofreni genetik mi? Şizofreni bulaşıcı mı? Şizofreni hastası saldırgan mı? Gelin bu sorulara cevap verelim ve doğru bilinen yanlışlara el atalım.
https://www.biyologlar.com/sizofreniye-dair-her-sey -
Şizofreniye Dair Her Şey!
Günlük hayatımızda, sıkça duymuş olduğumuz psikolojik bozukluk olan ‘’Şizofreni’’ hakkında ne biliyoruz? Şizofreni genetik mi? Şizofreni bulaşıcı mı? Şizofreni hastası saldırgan mı? Gelin bu sorulara cevap verelim ve doğru bilinen yanlışlara el atalım.
https://www.biyologlar.com/sizofreniye-dair-her-sey -
BİYOLOJİK DOZİMETRİ VE İLGİLİ GELİŞMELER
Radyasyonun Biyolojik Etkileri Radyasyonun organizmaya olan etkileri akut ve kronik şekilde olmaktadır. Akut etkiler insanda radyasyona maruz kalındıktan kısa bir süre sonra klinik bulgular ile ortaya çıkmaktadırlar. Bunlar merkezi sinir sistemi (100 Sv ve üzeri), gastrointestinal (10-100 Sv) ve hematopoietik (2-10 Sv) sendromlardır. Sendromların ortaya çıkışı absorbe edilen dozla ilişkilidir.4 Bu sendromlar bir süre sonra bireyi ölüme götürür. Radyasyonun kronik...
https://www.biyologlar.com/biyolojik-dozimetri-ve-ilgili-gelismeler -
12 Milimetre Boyunda Tam 60 Gözü Var
Cambridge kenti yakınlarındaki bir doğa koruma alanında keşfedilen sadece 12 milimetre boyundaki bir solucanda tam 60 göz tespit edildi. Bedfordshire Doğal Yaşam Vakfı Direktörü Brian Eversham tarafından keşfedilen solucanın, Hollanda ve Kuzey İrlanda keşfedilen solucan türlerine benzemekle birlikte yepyeni bir tür olduğu düşünülüyor. Henüz bir isim verilmeyen solucanla ilgili, “Tamamen yeni, tanımlanmamış bir tür” olduğu belirtildi ve benzer bir türün daha...
https://www.biyologlar.com/12-milimetre-boyunda-tam-60-gozu-var -
ZAK METODU İLE SERUM KOLESTEROL TAYİNİ
( TOTAL-ESTER- SERBEST KOLESTEROL )Prensip : Asetik asit ile eritilmiş kolesterolün demir-3 klorür ve sülfürik asit ile verdiği ve miktarla orantılı olan kırmızı menekşe renk reaksiyonuna dayanır.Reaktifler :1-) FeCl3 ( 84 mg FeCl3 bunun yerine 140 mg FeCl36H2O alınır, 100 ml glasial asetik asit içinde eritilir. Koyu renkli cam kapaklı şişede saklanır. )2-) Sülfirik asit d:1,84 p.a.3-) Dijitonin çözeltisi, %0.5 gr. ( 0.5 gr dijitonin %50’ lik alkolde eritilir.)4-)...
https://www.biyologlar.com/zak-metodu-ile-serum-kolesterol-tayini -
Bir Prion Hastalığı: Ölümcül Ailesel Uykusuzluk
İlk FFI raporlarının tamamı İtalyan ailelerde olmasına rağmen, şu anda Birleşik Krallık, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Avustralya, Çin ve Japonya'dan en az 27 FFI aile bildirilmektedir.
https://www.biyologlar.com/bir-prion-hastaligi-olumcul-ailesel-uykusuzluk -
Bir Prion Hastalığı: Ölümcül Ailesel Uykusuzluk
İlk FFI raporlarının tamamı İtalyan ailelerde olmasına rağmen, şu anda Birleşik Krallık, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Avustralya, Çin ve Japonya'dan en az 27 FFI aile bildirilmektedir.
https://www.biyologlar.com/bir-prion-hastaligi-olumcul-ailesel-uykusuzluk -
Bir Prion Hastalığı: Ölümcül Ailesel Uykusuzluk
İlk FFI raporlarının tamamı İtalyan ailelerde olmasına rağmen, şu anda Birleşik Krallık, Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri, Finlandiya, Avustralya, Çin ve Japonya'dan en az 27 FFI aile bildirilmektedir.
https://www.biyologlar.com/bir-prion-hastaligi-olumcul-ailesel-uykusuzluk