SİNİR SİSTEMİ
Canlı doku ve sistemlerin önemli birçok özelliklerinden biri uyarılara karşı uygun cevaplar vermesidir. Uyarı (Stimulatio) ‘lar canlının dış veya iç ortamından kaynaklanan fiziksel, kimyasal, termal, görsel, işitsel ve ruhsal nitelikte olabilir. Bu uyarılar vücudun çeşitli bölümlerinde bulunan özel duyarlı yapılar (Reseptör vb.) ile algılanarak sinir veya dolaşım sistemine aktarılır. Sinir sistemi büyük bir şehirin telefon şebekesi gibi telli haberleşme sistemi olarak fonksiyon gördüğü halde dolaşım sisteminde kanla taşınan haberleşme maddeleri olan hormonlar, sosyal hayattaki haberleşme sistemlerinden mektup vb. telsiz haberleşme sistemlerine benzer. Sinir ve hormonal sistemler vücudumuzun iki temel haberleşme ve düzenleme sistemidir. Sinir sistemi. uyarılara hızlı cevaplar hazırladığı halde, hormonal sistem daha çok büyüme, üreme. idrar oluşumu vb. olayların düzenlenmesinde yavaş cevap hazırlıyan bir sistemdir. Hormonal sistemin de temelde. sinir sisteminin bir bölümü olan hipotalamus tarafından kontrol edildiği düşünülürse sinir sisteminin haberleşme ve düzenleme sistemlerinin esas hakimi olduğu anlaşılır.
Sinir sistemine giren uyarı, kademeli bir şekilde sistemin üst merkezlerine iletilir. Burada değerlendirilen uyarı uygun cevapların doğmasına neden olur. Üst merkezlerde hazırlanan yanıt/yanıtlar yine sinir sistemi yapıları ile iş yapacak organlara (Effektör organlar-Kaslar,bezler. iç organlar) ulaştırılır. Sinir sisteminin bu kesintisiz bağlayıcı ve haberleşme özelliği komminikasyon veya korrelasyon terimi ile ifade edilir. Komminikasyon özelliği ile sinir sistemi canlı varlığın iç ve dış dünyası ile olan bağlantısını sağladığı gibi canlı için en uygun ortamın (Homeostasis) oluşmasını da sağlar. Büyük fizyolog Claude Bernard’ın dediği gibi “Bütün canlı mekanizmalar ne kadar değişken ve karmaşık olurlarsa olsunlar, sadece bir amaca yöneliktir; o da iç ortamın yaşam şartlarını sabit tutmak (Homeostasis)”. Sinir sistemi ve onunla koordineli çalışan hormonal sistem bunu sağlar.
Sinir sistemi. fonksiyonel ve morfolojik olarak bir bütün olmasına karşın topografik olarak ve etkilediği organ gruplarına göre farklı bölümlenmeye tabi tutulmuştur. Vücudun iç ortamı ile ilgili olarak istemsiz çalışan kalp, damarlar, düz kaslar, bezler ve iç organların çalışmasını düzenleyen sinir sistemi bölümüne VİSSERAL SİNİR SİSTEMİ (Systema nervosum autonomicum, viscerale. vegetativa), çizgili kaslar gibi isteğimiz dahilinde çalışan yapıların kontrolünü sağlayan sinir sistemi bölümüne de SEREBRO-SPİNAL SİSTEM (Systema nervosum cerebrospinale, animalia, somatica) denir.
Yerleşim özelliği dikkate alınarak sinir sistemi MERKEZİ ve PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ olarak iki bölüme ayrılır. Temel beyin ve omurilik MERKEZ SİNİR SİSTEMİ (MSS. CNS) bu iki yapıya bağlanan ve çevrede bulunan. sinirleri. sinir ağlarını ve reseptörleri kapsayan sinir sistemi bölümüne de PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ (PSS. PNS) denir. Sinir sisteminin bu şekilde bölünmesi. öğretim açısından daha elverişli olduğundan, kitabımızda bu yol izlenecektir. Daha sonra da kısaca OTONOM SİNİR SİSTEMİ anlatılacaktır.
Anatomi
-
Beyin Sapı İşlevi
-
Pupiller Refleks Yolları
-
Amygdala
-
Hipokampus Anatomisi
-
Kanatlı Hayvanlarda Solunum Sistemini Oluşturan Organların Özellikleri
-
Hayvanlarda Solunum Tipleri
-
Hayvanlarda Solunum Mekaniği Nedir?
-
Hayvanlarda Akciğerler (Pulmones)
-
Soluk Borusu (Trake, Trachea)
-
Gırtlak (Larinks, Larynx)
-
Bölgelere Göre Omurların Özellikleri Nelerdir?
-
Omurganın yapısı ve görevleri nelerdir?
-
İskeletin (Kemiklerin) Görevleri Nelerdir ?
-
Kemik gelişimini etkileyen faktörler nelerdir?
-
Kemikleşme (Ossificasyon) Nedir ?