SİNDİRİM ŞEKİLLERİ
-Büyük ve karmaşık moleküllü besinlerin,kendilerini meydana getiren daha küçük moleküllere parçalanması (hidroliz),hücrezarın dan geçmesi veya emilmesi olaylarına Sindirim denir.Enerji maddesi olarak daha çok karbonhidratlar ve kısmen yağlar; yapı maddesi olarak proteinler,minareler ve yağlar;katalizör olarak yine minareler ve vitaminler kullanılır.
Sadece bitkilerle beslenenlere (Herbivor),hayvanlarla beslenenlere (Kamnivor), her ikisi ilede beslenenlere (Omnivor) denir.
Bir çok maya bakterisinde ve mantarda oldugu gibi dışarıya bazı enzimler salgılanarak besinlerin kısmen dışarıda sindirilir buna Saprofitik beslenme denir.
Sölenterler ve yassı solucanlar hariç bütün omurgalı ve omurgasız hayvanlar Tam sindirim sistemi(ağızla başlayıp anüsle son bulan) mevcutdur.Kuşlarda sindirim sistemi,ağız,yutak,yemek borusu,kursak,mide,taşlık ve bağırsakdan oluşur.
-Hidrolaz (sindirim enzimleri) hücrede yogun oldukları yer lizozomlardır.Bir hücrelilerde sindirim,stoplazmadaki besin kofulunda gercekleşir.Çok hücreli organizmalarda ise, sindirim sistemi organizmanın beslenme şekline göre farklılık gösterir.
A-Mekanik sindirim
Besinlerin kimyasal yapı ve özelliklerinde bir değişme olmaz,sadece fiziksel etkilerle daha küçük parçalara ayrılır.Mekanik olaylarla enzimlerin etki yüzeyi artırıldığı için esas sindirimi kolaylaştırır ve hızlandırır.Besinleri pişirmek,öğütmek,ıslatmak,yağların safra sıvısı ile etkileşimi hep birer mekanik sindirim olayıdır.
Yağ+safra sıvısı=yağ damlacıkları
Hayvanların çoğunda ve insanda mekanik sindirimin yapıldığı farklı yapılar(ağız, dişler, gaga, taşlık, mide) vardır.
B-Kimyasal sindirim
Besin moleküllerinin enzimler sayesinde su katılarak daha küçük moleküllere ve en sonunda da monomerlerine parçalanmasıdır.Su kullanıldığı için sindirim reaksiyonları Hidroliz olarak gerçekleşir.
Kompleks besin+su enzimler monomerler
Her besin çeşidini sindiren özel enzim vardır.Bu enzimler küçük yada büyük bezlerde üretilerek kanalcıklarla sindirim boşluğuna taşınır.besinlerin tekrar hidroliz edilemeyen kısmına veya hücre zarından geçebilen yapı taşlarına monemer denir.
Glikoz protein amino asit
Selüloz Glikoz
nişasta yağlar yağ asiti +gliserol
C-Hücre içi sindirim
Besin maddelerinin yapı taşlarına parçalanması, hücre stoplazmasında olursa,bu olaya hücre içi sindirimi denir.Bu çeşit sindirim protistlerde, süngerlerde,hidrada ,planaryada ve akyuvar hücrelerinde görülür.
Hücreler küçük moleküllü besinleri difüzyon ile, sıvı ve katı haldeki büyük moleküllü besinleri ise pinositoz veya fagositoz ile alır.
Hücre içi sindirimde görev alan enzimler lizozom da paketlenmiştir.Her canlı hücre kendi ürettiklerini hücre içerisinde sindirebilir.Bitki hücrelerinde nişasta ve çeşitli yağlar, hayvan hücrelerinde ise glikojen ve yağlar.
D-Hücre dışı sindirim
Hücrelerden salgılanan enzimlerle dış ortamdaki büyük moleküllü besinlerin ,küçük moleküllere parçalanarak hücre içine alınması olayına hücre dışı sindirim denir.Çok hücreli bütün canlılarda hücre dışı sindirim görülür.Enzimler sindirim kanalı veyahut vücut boşluklarına salgılanır.
Hücre dışı sindirim ile çok büyük besinlerden bile faydalanılabilir(Bir yılanın bir tavşanı büyün olarak yutması ve sindirmesi).Örümceğin sindirimi vüçüt dışı sindirimdir. Saprofit bakteriler , ekmek küfü ve tüm çok hücreliler yapar.
Genel Biyoloji
-
Protista Alemi ve Genel Özellikleri
-
Hücrelerdeki farklı ve benzer yapılar
-
Ses Nedir ? Ses Nasıl Oluşur?
-
Kültürü Yapılan Fitoplankton Türleri Nelerdir?
-
Apoptoz: Programlı Hücre Ölümü Nedir?
-
Ribozom ve Protein Sentezi
-
Mikrotübüller ve İplikçikler
-
Hücre Zarları
-
Lipid Çift-Katmanın Keşfi
-
Biyoreaktör
-
Telomerler ve İnsan Telomerinin Kristalik Yapısı
-
Hücre Biyolojisinin Tarihsel Gelişimi
-
Hücre biyolojisi nedir ?
-
Biyolojik Çeşitlilik Nedir ?
-
Sinir Sistemi Yapısında Bulunan Hücre Tipleri ve Özellikleri Nelerdir?