SALYANGOZLAR (ORTHOGASTROPODA)
Alem: Animalia
Şube: Mollusca
Sınıf: Gastropoda
Alt sınıf: Orthogastropoda
Genelikle otçul olanlar, bitkinin taze sürgünlerini yediği için zarara sebep olabilirler. Çiftçiler ürünlerini salyangozlardan korumak için çeşitli yöntemlere başvurular. Az sayıda oldukları takdirde, toplayıp uzak bir yere götürerek ya da çok olduklarında bahçe duvarlarına, sebze aralarına, ağaçlara sarımsak suyu dökerek ya da sarımsak asarak uzak kalmalarını sağlarlar. Kullanılan diğer bir yöntem ise, bakır şeritler asmaktır. Bakır şeritlerin salyangozların salgıladığı sümüksü maddeyle etkileşime girerek bir elektrik akımı oluşturduğu ve uzaklaşmalarına neden olduğu düşünülmektedir.
Salyangozların geniş manto boşluğu büyük kan damarlarıyla döşenmiştir. Bu boşluk bir akciğer gibi çalışır. Gövdenin sağ yanında bulunan ve değişik büyüklükte delikler olan pnömostomlarla dışarıya açılan bu akciğerde oksijenlenen kan, güçlü bir kalbin pompalama hareketleriyle gövdenin her yanına dağılır. Oksijen, omurgasızlara özgü bir kan renk maddesi olan hemosiyanin ile birleşmiştir. Bir başka oksijenli renk maddesi olan hemoglobin, kimi türlerin dişli dil (Radula) kısmında bulunmakta ve buradaki kasların yorgunluğa karşı çok daha dayanıklı olmasını sağlamaktadır. Operkulumluların 4.000 türü kapsayan 133 cinsi, Operkulumsuzların ise 15.000 türü kapsayan 667 cinsi vardır.
Salyangozlarla beslenen çok sayıda hayvan vardır. Kuşlar, küçük memeli hayvanlar, kertenkeleler, kurbağalar, kırkayaklar, böcekler ve bazı büyük salyangoz türleri salyangozlarla beslenen canlılardandır.
Salyangozlar, tatlısularda, denizlerde ve bütün çevrede görülebilen hayvanlardır. Nemli yerlerde bulunurlar ve yağışın bol olduğu ve havanın tam soğumadığı sonbahar aylarında sürekli görülürler. Vücutlarında bol miktarda su bulunduğu için çok soğuk havalarda donarlar. Çok sıcak havalarda ise su kaybederek kuruyabilirler. Geçtikleri yerlerde iz bırakmalarını sağlayan parlak renkli sümüksü bir sıvı üretirler. Kabuklarıyla gövdelerinin arasındaki kurumuş sümüksü sıvı, vücutlarındaki nemi kaybetmemelerini sağlar. Kışın toprak altına ya da ağaç kovuklarına girerek etkinliklerini azaltırlar. Yazın çok sıcak olduğunda da benzer şeklide davranırlar. Çoğunlukla otçul olmakla beraber, etçil ya da omnivor olabilirler. Salyangozlar en çok yağmur yağdığında ortaya çıkarlar.
Salyangoz kabuğu, mantonun yaptığı organik bir çıkıntının kireçleşmesiyle oluşmuştur. Kabuğun büyümesi aslında karmaşık bir süreçle oluşur. Salyangozun manto kenarının salgıladığı kabuk maddesi, ağız çevresinde birikir.Kabuğun uzaması, manto alanının genişlemesine bağlıdır. Kabuğun kalınlığı ise mantonun kabuk içine salgıladığı madde oranında artar. Kabuğun iç katı vardır. Periostrakum adı verilen en dıştaki kat genellikle ince, kahverengi ve organik yapılıdır. Periostrakumun altında, kristalleşmiş iki kat yer alır. Periostrakuma komşu olan dış kristal kat mantonun özelleşmiş bir bölümü tarafından salgılanır. Mantonun bir başka bölümü ise, iç kristal tabakayı salgılar. Bu iki tabakanın da yapısında bulunan kalsiyum karbonat, çeşitli kristal biçimlerinde (Kalsit, aragonit ya da vaterit) çökelmiştir. Kara salyangozları, hırpalanan kabuklarını onarabilirler. Deniz salyangozları ise yalnız kabuğun kenarındaki aşınmaları onarabilirler. Bütün salyangozlar, kabuklarından kalsiyum alırlar. Bu durum, kabukların bir çeşit kalsiyum deposu olarak kullanılmasına yol açar.
Salyangozlar, çiftleşmeden önce dans adı verilebilecek nitelikte hareketler yaparlar. Kahverengi dudaklı (Cepaea Nemoralis) ya da beyaz dudaklı salyangoz (Cepaea hortensis) gibi kimi türler eşlerini uyarmak için bükülebilir yapıda, kireçleşmiş bir çeşit iğne kullanırlar. Başarılı bir çiftleşmeyi sağlamak için, erkek, gevşetici bir etki gösteren bu iğneyi bazen dişinin derisine saplar, ancak bu oluşum çiftleşmeden sonra yere düşer. Dişi, yumurtaları genellikle yaprak döküntülerinin altına olmak üzere, nemli ortamlara bırakır. Yumurtaların kireçleşmiş kabukları vardır. Afrika'da yaşayan dev kara salyangozu'nun (Achatina fulica) çapı 2 santim kadar olabilen yumurtaları, kuş yumurtalarıyla kolayca karıştırılabilir. Yumurtaların açılmasıyla çıkan küçük salyangozlar nemli toprak altında bir süre yaşadıktan sonra, toprağın üzerine çıkarlar.
Zooloji
-
Ataks tavuk yetiştiriciliği ve Ataks tavuk özellikleri nelerdir?
-
Omurgalılara Genel Bir Bakış
-
Memelileri diğer canlı türlerinden ayıran bazı özellikler
-
Göz dizilişlerine bakarak örümceklerde familya tespiti
-
Önositoid nedir? Önositoidler nasıl bir yapıya sahiptir ?
-
Adipohemosit nedir?
-
Sferül hücre nedir?
-
Koagülosit nedir?
-
İntegrin nedir? Görevleri nelerdir?
-
Organogenez nedir ? Hangi canlılarda görülür ?
-
Hayvanlarda boşaltım sistemi elemanları nelerdir?
-
Nöral Kristadan Gelişen Yapılar
-
Omurgasızlarda kan hücreleri
-
Deneylerde Neden Fare Kullanılır?
-
İstilacı Türlerin Yayılma Yolları Nelerdir ?