Sahip Olduğumuz Korkuları Çocuklarımıza Ya Da Torunlarımıza...

Sahip Olduğumuz Korkuları Çocuklarımıza Ya Da Torunlarımıza Aktarabiliriz!

Farelerin hafıza kalıtımı Lamarck’ın hipotezini canlandırabilir! Remember that scent (Image: M. Miyata/Getty)

Belirli bir koku sizi tedirgin ediyorsa ancak nedenini bilmiyorsanız, belki de dedelerinize sormalısınız.

Babası veya büyükbabası, kiraz çiçeği kokusunu bir elektrik çarpması ile ilişkilendirmeyi öğrenen fareler, aynı kokunun bulunduğu ortamda, koku düşük konsantrasyonlarda olsa bile, normal farelere göre daha gergin tepkiler verdi.

Atlanta'daki Emory Üniversitesi Tıp Fakültesi'ndeki Brian Dias liderliğindeki bu çalışma; anıların veya özelliklerin nesiller boyu miras alındığı yönünde şimdiye kadarki en iyi kanıtlardan bazılarını sunuyor. Ayrıca, bu tür özelliklerin yeni kuşaklara aktarılacağı biyolojik mekanizma üzerine de taze ışık tutuyor.

Önceki çalışmalar, stresli olayların gelecek nesillerin duygusal davranışlarını veya metabolizmasını, muhtemelen DNA'da genleri kapatıp-açabilen kimyasal değişiklikleri (epigenetik miras olarak bilinen bir mekanizmayı) etkileyebileceğini işaret ediyordu.

Samanlıkta İğne Aramak

Bununla birlikte, epigenetik değişiklikler gözlemlense de hangilerinin alakalı olduğunu belirlemek, samanlıktaki iğne aramak gibidir. Çünkü birçok gen obezite gibi davranışları veya metabolik hastalıkları kontrol eder.

Koku biraz farklı olsa da. Asetofenon (kiraz çiçeği gibi kokuyor) gibi bireysel kokular genellikle burun ve beyin arasındaki arayüz olan koku almaçları üzerindeki spesifik reseptörlere bağlanır- bu çalışmada M71 olarak adlandırılan bir koku reseptörü. Dias, "Bu reseptörü kodlayan geni bildiğimiz için ona bakabiliriz ve samanlık biraz daha küçülür" diyor.

Erkek fareler daha önce asetofenon kokusunu bir elektrik çarpması ile ilişkilendirmek için şartlandırılmış ve bunun bir sonucu olarak asetofon kokusundan korkmuşlardı. Ayrıca daha düşük seviyelerde asetofenon algılamalarını sağlayan daha fazla M71 reseptörü geliştirdiler.

Emory'de araştırmacı olan Dior ve Kerry Ressler bu koşullandırılmış farelerden sperm aldı ve dişi farelerin döllenmesi için kullandı. Bu eşleşmelerden gelen yavrular asetofenon kokusuna maruz kaldıklarında, daha önce hiç asetofenon kokusu almadıkları halde, sıradan bir kokuyu göre çok daha gergin olduklarını belirlediler. Aynı durum torunlar için de geçerliydi. Fakat yavrular farklı bir kokuya maruz kaldıklarında, asetofenon kokusunda olduğu gibi fazla tepki göstermedi.

Beyin Değişimi

Ayrıca, Asetofenon kokusuna şartlandırılmış farelerin yavrularının beyinlerinde, normal farelerden doğan yavrulara göre daha fazla M71 reseptörü vardı. Dias, "Bu koku reseptörüne ayrılmış daha fazla kaynak olduğunu gösteriyor, spermde bunu bilgilendiren veya bu bilginin miras alınmasına izin veren bir şey olduğunu düşündürüyor" diyor.

Büyükbaba farelerden ve oğullardan elde edilen sperm DNA dizilimleri, kontrol farelerinde görülemeyen, M71 geni üzerinde ki epigenetik izleri de ortaya koydu.

Yumurtalarındaki epigenetik izler henüz analiz edilmemesine rağmen, asetofenondan kokusu için şartlandırılan dişi fareler de bu "hafızayı" bir sonraki kuşağa aktaracaktı.

Kanada, Montreal'deki McGill Üniversitesi'ndeki Moshe Szyf, sonuçları benzeri görülmemiş ve şaşırtıcı olarak açıklıyor. "Bu, çok özel, spesifik ve organize bir transgenerasyona dayalı bilgi aktarımının olduğunu önermektedir" diyor.

Bristol Üniversitesi'nden Marcus Pembrey de aynı fikirdedir. "Halk sağlığı araştırmacıları, insanların nesiller boyunca verdikleri tepkileri ciddiye almaya başladılar." "Nöropsikiyatrik rahatsızlıkların, obezitenin, şeker hastalığının ve metabolik bozulmaların, çoğulcu bir yaklaşım almadan, artışını anlayamayacağımızdan şüpheleniyoruz."

Sürekli Değişiklikler?

Kötü bir belleğin spermlere bulaşıp DNA'da kimyasal değişikliklere neden olabileceği ya da bu kimyasal değişikliklerin yavruların davranışsal değişimine nasıl dönüştürülebileceği üzerine bazı teoriler var olmasına rağmen, halen gizemini korumaktadır. Başka bir soru da bu tür epigenetik değişikliklerin kaç nesli etkileyeceğidir.

"Epigenetik değişim sonunda genetik hale geliyor mu ve daha sonra düzeltilebilir mi?" Diye soruyor Szyf

Bununla birlikte, bilim insanları koku hatıralarının kalıtsal olabileceğinden emin değildir. İlk olarak, kokuya şartlandırılmış farelerin tüm torunları, kontrol farelerine göre daha kolay ürkmüyorlardı- nedenini henüz bilinmiyor. Dias ve Ressler, spermde buldukları epigenetik değişikliklerin beyindeki fonksiyonel değişikliklerden doğrudan sorumlu olduğunu gösteren kanıtlar da sunmadılar.

İsviçre'nin Zürih Üniversitesi'nden Isabelle Mansuy, "Kokladığınız ve hassas olan şeylerin nesiller arasında iletilebileceği fikri şaşırtıcıdır, ancak destek için gerçekten sağlam verilere ihtiyaç duyduğunu düşünüyorum" diyor. "Bu, önemli bir soru - genetik ve epigenetikteki temel kavramlara dokunan - bu nedenle deneysel tasarımın titiz olmasını ve verilerin dikkatle yorumlanmasını önemle tavsiye ediyor."

Çeviren: Barış Uçar Bilime Yön Veren Cevaplar

Kaynaklar: Journal reference: Nature Neuroscience, DOI: 10.1038/nn.3594

https://www.newscientist.com/article/dn24677-fear-of-a-smell-can-be-passed-down-several-generations/ 12.02.2018

http://okyanusum.com/makale/anilar-ve-hafizalar-genlerle-nesillere-aktariliyor/ 12.02.2018

#sahip #olduğumuz #korkuları #Çocuklarımıza #torunlarımıza #aktarabiliriz!