Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Safra asitleri ve Safra Tuzlari

---

En çok buluna safra asitleri kolik asit ve kenodeoksikolik asittir. Bunlara primer safra
asitleri de denir.

Safra asitlerinin Sentezi:
Safra asitleri, karacigerde çok basamakli bir metabolik yol ile sentez edilir. Bu reaksiyonlarda,OH gruplarinin steroid yapisi üzerindeki dogru konumlara yerlestirilmesi, kolesterolün Bhalkasinin çift baginin indirgenmesi ve hidrokarbon zincirinin 3 karbon kisalmasi yeralmaktadir.

Safra asitleri ve Safra Tuzlari: En çok buluna safra asitleri kolik asit ve kenodeoksikolik asittir. Bunlara primer safra asitleri de denir.

Safra asitlerinin Sentezi:
Safra asitleri, karacigerde çok basamakli bir metabolik yol ile sentez edilir. Bu reaksiyonlarda, OH gruplarinin steroid yapisi üzerindeki dogru konumlara yerlestirilmesi, kolesterolün Bhalkasinin çift baginin indirgenmesi ve hidrokarbon zincirinin 3 karbon kisalmasi yeralmaktadir. Böylece zincirin sonuna bir karboksil grubu girer. Steroid halkanin 7. karbonuna bir hidroksil grubunun baglandigi reaksiyon, mikrozomal enzim olan 7 a hidroksilaztarafindan katalizlenir. Bu reaksiyon bir monooksijenaz tipte bir reaksiyondur ve molekülerO2 ve NADPH + H+ ve sitokrom P 450’ye ihtiyaç duyar. Bu sistemde askorbik asidinde de
yer aldigi düsünülmektedir. Askorbik asit defisitinde safra asitlerinin olusumu bozulmakta vekolesterol birikimi meydana gelmektedir. Kolestrol birikimi de atheroskleroza yol açmaktadir. 7 a hidroksilaz kolik asit tarafindan inhibe edilir. Tiroid hormonlari, 7 ahidroksilaz enzimini indükler.

Safra asitleri 24 karbon içerir. 2 veya 3 tane OH grubu, bir karboksil grubu ve bir de yanzinciri vardir. Yan zincire sahiptir. Safra asitleri amfipatikdir. Hem polar hem de nonpolaryapiya sahiptir. Tüm OH gruplari a konumunda (halka düzleminin üstünde) , metil gruplari ise b konumunda (halka düzleminin altinda ) yer alir.Safra asitleri karacigerden ayrilmadan önce bir molekül glisin ya da taurin ile konjuge edilir.
Bu konjugasyon safra asidinin karboksil grubu ile eklenen bilesigin amino grubu arasinda olur(amid bagi ile). Olusan bu yeni bilesiklere safra tuzlari denir. Bunlar, glikokolik asit,glikokenodeoksikolik asit, taurokolik asit, taurokenodeoksikolik asittir. Sonra safra tuzlaribarsaga tasinir. Barsaktaki bakteriler safra tuzlarindan glisin ve taurini ayirabilirler. Ayrica,primer safra asitlerinin bir kismini bir hidroksil grubu çikarak sekonder safra asitlerine
dönüstürebilirler. Böylece kolik asitten deoksikolik asit, kenodeoksi kolik asitten litokolikasit olusur. Bunlara da sekonder safra asidleri denir.

Safrada glisin formunun taurin formuna orani yaklasik 3:1’dir. Safra tuzlari artmis amfipatiközelliklerinden dolayi safra asitlerinden daha etkili deterjanlardir. Bu yüzden sadece konjugeformlari (safra tuzlari) safrada bulunur.

Safra tuzlari fizyolojik pH’da negatif yüklü olurlar. Bu da miçel olusumuna katkida bulunur.Barsaga salgilanan safra tuzlari etkin bir sekilde yeniden absorbe edilirler ve yenidenkullanilirlar. Primer ve sekonder safra tuzlarinin ve asitlerinin karisimi aktif transport ileileum tarafindan absorbe edilir. Hem primer hem de sekonder safra asitleri karacigere portalsirkülasyon ile geri döner. Safra asitleri tekrar karacigerde konjuge edilir ve safraya salgilanir.

Bu yüzden bu sisteme enterohepatiksirkülasyon denir. Her gün 15-30 gram kadar safra tuzu karacigerden duodenuma salgilanir ve sadece günlük 0.5 grami feçes ile atilir. Karacigertarafindan hergün yaklasik 0.5 gram safra asidi kaybolan miktarin yerine yapilir.

---