RNA İnterferansı: Ökaryotlarda Genin Susturulması
1-miRNA: Hücre içersinde, genom tarafından RNA polimeraz enziminin katalizlemiş olduğu reaksiyonla kodlanan çift iplikçikli miRNA’lar, RNA mekanizmasının temelini oluşturmaktadır.
2-siRNA: Small interfering RNA ya da short interfering RNA olarak bilinen siRNA’lar 20-25 baz çifti uzunluğunda, in vitro* sentezlenen RNA’lardır. Bu RNA’lar hücre içiersine girdiği zaman ‘Dicer’ enzimi tarafından tanınır ve yaklaşık 21-23 nükleotidlik küçük parçalara dönüştürülür ve bu parçalar RNA aracılı ile baskılama kompleksine(RISC) katılır. Oluşan komleks RISC’ın hedef mRNA’ya bağlanmasını sağlar.
3-dsRNA: çift sarmallı RNA, 21-23 nükleotid aralıklarında mRNA'nın ATP'ye bağlı bölünmesini yönlendirmektedir. DsRNA, sadece dsRNA ile özdeşlik bölgesi dahilindeki homolog RNA'ların spesifik bozulmasını tetikler.
RNA interferansı (RNAi)
RNAi dsRNA getirilmesi ile oluşturulan sekans spesifik gen susturma şeklidir. dsRNA’nın susturmaya neden olan özelliği ilk olarak C. Elegans[1] keşfedilmiştir. Keşfedilmesinden itibaren aynı özellikler ökaryotik çeşitlilikte gözlemlenmiştir.
Teknolojik yönü
RNAi gen ifadesinin deneysel kontrol için yararlı fizyolojik bir yanıttır. RNAi çalışma prensibi olarak C.elegans, Drosophila , Bitki, Trypanosoma vb. organizmalar üzerinde basit deneylerle incelendi. Bu organizmalarda bulunan dsRNA uzun yapısı gen susturulmasında değerlendirilmiştir. Organizma içersinde dsRNA üretiminin bir çok yolu vardır. In vitro sentez ile yapılabilir. dsRNA tanıtımı memeli hücrelerinde özgül olmayan zararlı etkilere sebep olur.Bu problemden kaçınmak için memeli sisteminde yapılan RNAi deneyleri küçük RNAs dsRNA taklit etmesi ile RNAi [2] nin mikro-RNA üzerinde kurduğu baskıyı gerçekleştirmiş oluyor.
Mekanizma
RNAi hedef endojen mRNA kararlı durum seviyelerinde bir düşüş olur. Hayvan hücrelerinde başlıca adım olan RNAi’nin cevabı post-transkripsiyonel ile olur. Bu mekanizmanın RNAi ve bunla bağlantılı olan post-transkripsiyonel gen susturulması (PTGS) üzerinde yoğunlaşılmıştır.
Fizyolojik yönü
Nükleik asit içersinde virüs ve transpozonlar zengin bir parazitlikleri vardır.Virüsün git geli konakçı ve çevre arasındadır ve transpozonlar konakçı her hücreninde içinde haraket halinde olabilir. Bitkilerle çalışıldığında PTGS nin oluşturduğu cevap anti-viral cevap ile benzer olduğu ortaya çıkmıştır.RNAi izlediği yol dsRNA kodlanmış geni içeren gelişimsel gen düzenleyicileri ile paylaşmaktadır bu da mikroRNA olarak adlandırılır. miRNA geni olgun miRNAs içine işlenen sabit hücre döngüsü yapılarıdır. RNA-protein kompleksi olgun miRNAs içerirler ve bu miRNA hayvan hücrelerinde mRNA üzerinde hedeflenmiş olan translasyonu engellediği ya da bitkilerde mRNA’nın tahribe uğradığı düşünülmektedir.
Hatice Kurtel
KAYNAKLAR
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC312613/
• Zamore ve diğ. 2000 ). DsRNA
• https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC28072/
• (1) A. Fire, et al., Nature 391, 806-811 (1998).
• (2) S. M. Elbashir, et al., Nature 411, 494-498 (2001).
• https://www.wikiwand.com/tr/Epigenetik
• *Labaratuvar ortamında ya da yapay koşullarda üretim. https://www.turkcebilgi.com/in_vitro
Genetik Haberleri
-
Memelilerde ortaya çıkan yeni cinsiyet belirleme mekanizması
-
CIA, Yünlü Mamutları Geri Getirmek için Yatırım Yaptı
-
Anadolu’da Göçler ve Dil Gelişimi Genetikle Çözülüyor
-
Antik DNA, Yerli Amerikalıların Asya Köklerini Gösteriyor
-
Moleküler Arkeoloji: Eski Genler Bize Ne Anlatıyor?
-
Seri Katil Genleri
-
Antik DNA Çalışması, Nil Vadisi’nin Geçmişini Aydınlatıyor
-
DNA, Arkeolojik Tortularda Binlerce Yıl Nasıl Korunur?
-
Ölümden sonra “Zombi Genler” olarak adlandırılan bazı genlerin aktivitelerinde artış gözlemlendi
-
Antik DNA, Bilinen En Eski Aile Soy Ağacını Ortaya Koydu
-
HEPACAM Geni Nedir?
-
Araştırmalar, DNA'mızın sadece %7'sinin modern insanlara özgü olduğunu gösteriyor.
-
Avrupalılarda Son Birkaç Bin Yılda Genetik Evrim Kanıtları
-
Rastgele DNA dizilerinden antibiyotik direnci
-
DNA Çalışmasına Göre, Mamutları İklim Değişikliği Yok Etti
