Otozomal DNA Sonuçlarını Nasıl Anlamalıyız?

Otozomal DNA testi, Y-DNA testi gibi sadece direkt baba hattımızdan (babamızın babasının babasının babası….) ya da mtDNA testi gibi direkt anne hattımızdan (annemizin annesinin annesinin annesi….) bize aktarılan genetik işaretleri gösteren bir test değildir.

Dolayısıyla Y-DNA ve mtDNA testlerinde olduğu gibi belirli bir harf ile temsil edilen haplogrup sonucu vermez.

Otozomal DNA testi tüm soyumuzdan yani geçmişteki atalarımızın tümünden bize aktarılan yüzbinlerce genetik işareti toplu halde gösterir. Bu genetik işaretlere otozomal SNP (single nucleotide polymorphism) adı verilmektedir. Otozomal test sonucunda bu SNP lerin listesi bir dosya halinde verilmektedir. Bu dosyaya RAW DATA adı verilir.

Aşağıdaki resimde görüldüğü gibi atalarımızın sayısı her önceki nesilde katlanarak artmaktadır.

2 nesil öncemizde 4 atamız (2 dede, 2 nine) varken bu sayı 4 nesil önce 16, 7 nesil önce 128, 10 nesil önce 1024 e çıkmaktadır.

2 nesil önceki 4 atamızın her biri bizim DNA mıza %25 lik bir katkı vermiştir. 10 nesil önceye gidersek 1024 atamızın her biri bizim DNA mızın 1/1000 ine katkı yapmaktadır.

Y-DNA ve mtDNA haplogruplarını bizlere aktarmış olan en uzak atalarımız binlerce-onbinlerce yıl önce yaşadıklarına göre bizim DNA mıza yapmış oldukları katkının oransal olarak dikkate almaya dahi değmeyecek kadar az olduğu görülecektir. Otozomal DNA nın önemi burada ortaya çıkmaktadır.

Otozomal DNA testi sonuçlarını iyi anlayabilmek için testi yapan şirketin verdiği genel değerlendirmelerin ötesine geçmek gerekmektedir. FTDNA şirketinin Family Finder/MyOrigins, 23andme şirketinin Ancestry Composition ve Ancestry.com şirketinin değerlendirmeleri kaba taslak ve muğlak sonuçlar vermektedir.

Otozomal DNA test sonucumuzu daha iyi anlayabilmek için ileri düzey analizlere ihtiyaç duymaktayız. Bu analizler temel bir genetik yazılımı olan ADMIXTURE ile yapılabilmektedir.

Ancak bu ileri düzey analizleri herkesin yapması mümkün olmamaktadır. Bu analizleri basit bir arayüzle kullanıcı dostu şekilde kullanıma sunan GEDMATCH.COM sitesi bu ihtiyacı karşılamaktadır.

İlgili siteye otozomal dna testimizi yaptırdığımız şirketin verdiği ve içerisinde atalarımızdan bize aktarılan yüzbinlerce genetik işaretin (SNP) listesinin olduğu RAW DATA dosyamızı yüklememiz gerekmektedir.

Gedmatch.com sitesinde çeşitli admixture kalkülatörleri bulunmakla birlikte biz içlerinde en kapsamlı ve güncel olan MDLP K23b kalkülatörünü kullanarak otozomal dna sonuçlarının nasıl anlaşılması gerektiği konusuna devam edelim.

MDLP K23b Kalkülatörü 23 komponent içermekte ve otozomal dna mızın bu 23 komponentten hangilerine ne oranlarda benzediğini tespit etmektedir.

Şimdi MDLP K23b kalkülatöründeki 23 komponenti sırayla inceleyelim.

AMERINDIAN
Bu komponent Amerika kıtasının yerlilerinde yüksek oranlarda görülen bir komponenttir. En yüksek olarak %99 oran ile Karitiana, Surui ve Guarani gibi güney Amerika kıtasının iç bölgelerindeki kabilelerde tespit edilmiştir.

ANCESTRAL ALTAIC
Bu komponent Sibirya bölgesindeki kimi halklarda yüksek oranlarda görülmektedir. En yüksek olarak %46 ile batı sibiryadaki Hanti halkında, %40 ile Altaylar civarındaki Tubalar halkında tespit edilmiştir. Yine Mansi, Ket, Udmurd, Selkup, Nenet gibi haklarda %30 civarlarında görülmektedir.

SOUTH CENTRAL ASIAN
Bu komponent en fazla %67 ile Kalaş halkında tespit edilmiştir. Brahui, Beluci ve Makrani halklarında %50-60 civarlarında, Sindhi, Pathan, Buruşo gibi halklarda %40 civarında bulunmaktadır. Aynı zamanda Orta Asya ve Batı Asya’da da %10-30 arası oranlarda mevcuttur.

ARCTIC
Bu komponent Eskimolarda %80-90 civarında tespit edilmiştir. Grönland yerlilerinde %60, Bering boğazı civarındaki Çuki halkında %50 seviyesinde görülmektedir.

SOUTH INDIAN
Bu komponent Hindistan içlerindeki kabilelerde yüksek oranlarda görülmektedir. Pulliyar, Paniya gibi kabilelerde %80 civarında tespit edilmiştir.

AUSTROLOID
Bu komponent Papua kabilelerinde %99 olarak tespit edilmiş olup, Avustralya aborjinlerinde %50 civarında görülmektedir.

AUSTRONESIAN
Bu komponent Tayvan yerlisi Ami kabilesinde %99, Atayal kabilesinde %97, Filipin kabilelerinden Igorotlarda ise %97 olarak tespit edilmiştir.

CAUCASIAN
Bu komponent güney Kafkas halkarında en yüksek oranlarda görülse de çok geniş bir coğrafyada bir çok halkta çok ciddi oranlarda bulunmaktadır. En yüksek olarak Laz, Gürcü ve Abhaz halklarında %60 civarında tespit edilmiştir. Türkiye, İran, Orta Asya ve Karadeniz’in kuzeyinde de %20-40 arası oranlarda mevcuttur.

ARCHAIC HUMAN
Bu komponent antik Denisova insanında %99, antik Neanderthal insanında %67 oranlarında tespit edilmiş olup, günümüz insanlarında görülmemektedir. (%1 altı)

EAST AFRICAN
Bu komponent Tanzanya Hadza kabilesi ve Etiyopya Gumuz kabilesinde %60 civarında tespit edilmiştir. Etiyopya Somali ve çevresindeki kimi kabile ve halklarda %40-50 civarlarında görülmektedir.

EAST SIBERIAN
Bu komponent Sibiryanın kuzeyindeki Tamir yarımadası yerlisi Nganassan halkında %96 olarak tespit edilmiştir. Sibirya halklarında yüksek oranlarda görülmektedir. Evenk ve Nenetlerde %60, Dolgan, Selkup, Ket ve Yakutlarda %50 civarında görülmektedir.

EUROPEAN EARLY FARMER
Bu komponent Basklarda ve Sardinyalılarda %70 civarında tespit edilmiştir. Güney Fransada %60, İspanyollarda %40-50 civarında bulunmaktadır.

KHOISAN
Bu komponent afrikanın güneyindeki bazı kabilelerde yüksek oranlarda tespit edilmiştir. Ju-Hoan %86, Naro %83, Taa %80, Xuun ve Gui %70.

MELANO POLYNESIAN
Bu komponent Papua açıklarındaki Bougainville adası yerlilerinde %99 olarak tespit edilmiştir. Avustralya aborjinleri ile Samoa ve Tonga adalarının yerlilerinde %35-40 civarında bulunmaktadır.

ARCHAIC AFRICAN
Bu komponent en yüksek oranda Mbuti Pigmelerinde %83 olarak tespit edilmiştir. Biaka Pigmelerinde %50, Hadza kabilesinde %35 civarında bulunmaktadır.

NEAR EAST
Bu komponent en yüksek olarak bazı Bedevi gruplarında %85 civarında tespit edilmiştir. Katarlılarda %57, Suudilerde %50, Yemenlilerde %30 civarında görülmektedir.

NORTH AFRICAN
Bu komponent Sahra çölünün Cezayir sınırları içinde kalan kısmındaki Mozabite adında bir Berberi kabilesinde %75 oranında tespit edilmiştir. Sahravilerde %56, Cezayir, Fas, Tunus gibi kuzey Afrika halklarında %30-40 civarında bulunmaktadır.

PALEO SIBERIAN
Bu komponent doğu sibiryadaki Kamçatka yarımadası yerlilerinden Itelmen ve Koryaklarda %90 olarak tespit edilmiştir. Çuki halkında ise %40 civarında bulunmaktadır.

AFRICAN PYGMY
Bu komponent Biaka Pigmelerinde %38 olarak tespit edilmiştir. Ayrıca Mbuti Pigmelerinde %12 civarında bulunmaktadır.

SOUTH EAST ASIAN
Bu komponent Hindistan-Burma sınırındaki Aonaga ve Naga kabilelerinde %70 olarak tespit edilmiştir. Çinin güneyindeki Yi, Naksi, Lahu halklarında ve Tibetlilerde %60 civarında görülmektedir.

SUBSAHARIAN
Bu komponent Nijerya-Mali bölgesindeki etnik gruplarda yüksek oranlarda tespit edilmiştir. Dogon, Yoruba, Esan, Bambaran ve Mandenkalarda %80, Igbo, Hausa, Gambialılar ve Bronglarda %78 civarında görülmektedir.

TUNGUS ALTAIC
Bu komponent Mançuryanın Sahalin adasına bakan doğu kıyısındaki Ulçi halkında %62 olarak tespit edilmiştir. Mançuryadaki Daur Moğollarında ve Hezhen halkında %50, Japonlarda, Buryat ve Halha Moğollarında %48 civarında bulunmaktadır.

EUROPEAN HUNTERS GATHERERS
Bu komponent en yüksek olarak Litvanyalılar ve Letonyalılarda %64 olarak tespit edilmiştir. Estonyalılarda %62, Kuban Kozaklarında %60, Vepsalarda, Ruslarda, Polonyalılarda, Ukraynalılarda ve Finlilerde %55-60 civarında görülmektedir.

ÖNEMLİ:

Söz gelimi X komponentine belirli bir yüzdeyle sahip olan bir kişinin o komponentin en yüksek oranda görüldüğü halk ile direkt bir bağlantısının olduğu düşünülmemelidir.

Günümüz halklarının hemen hemen hepsinde bu 23 komponentin en azından bir kaçı bir arada görülmektedir. Bazı çok izole ve az nüfuslu kabilelerde yalnızca tek komponent görüldüğü de oluyor ama bu çok ender rastlanan bir durum. Bu komponentlerin hiç biri etnik olarak etiketlenemezler, coğrafidirler. Adlarını genellikle en yüksek oranda görüldükleri coğrafyadan alsalar da çok geniş bir coğrafyada bir çok halkta ciddi oranlarda bulunmaktadırlar. Hangi halklarda nasıl bir bileşimde bulunduklarını ve Türklerde bu bileşimin nasıl olduğunu ayrı bir yazımızda ele alacağız.

Seyhun Sugnak, www.haplogruplar.com

KAYNAKLAR

1- International Society Of Genetic Genealogy

2- MDLP K23b Population Averages Spreadsheet

Yazar: Seyhun Sugnak

http://www.haplogruplar.com/otozomal-dna-testi-sonuclari-nedir/

#otozomal #sonuçlarını #nasıl #anlamalıyız?