Müzelerde Eğitim

Genel anlamda müzelerde eğitimi bilimsel eğitim ve toplumsal eğitim iki başlık altında incelemek gerekse de toplumsal anlamda sağlanan eğitim daha ön plana çıkar.

Bilimsel eğitim kısaca müzelerde verilen yüksek lisans ve doktora eğitimlerini kapsamakta olup her müzenin uyguladığı bir eğitim modeli değildir. Özellikle doğa tarihi müzelerinde daha yaygın olmakla beraber genelde üniversitelerle ortak çalışmalar sonucu, müzenin araştırma programında olan konular üzerine yüksek lisans ve doktora eğitimlerinin verilmesi sağlanır.

Toplumsal eğitim boyutu çok daha önemlidir ve müzelerin en önemli kuruluş amaçlarından birisidir. Bu eğitim sadece sergilenen nesnelerin topluma bir şeyler öğretmesi değil, aynı zamanda uygulanan eğitim programları ile de toplumsal bilincin arttırılmasıdır. Atölyeler, eğitim alanları ve laboratuvarlarda programlar dâhilinde halka yönelik eğitim çalışmaları yapılır. Her müze sahip olduğu koleksiyonlar ile bağlantılı olarak toplumu eğiterek bilinçli bireyler yetiştirme anlamında toplumsal eğitime katkı sağlarlar. Örneğin bir arkeoloji müzesi insanlara tarih bilinci aşılarken bir doğa tarihi müzesi insanları canlı çeşitliliğini ve doğal hayatı korumanın önemi konusunda bilgilendirir. Bu eğitim de genel olarak çocuklar hedef kitle olarak görülse de toplumun her katmanından ve her yaş grubundan insan müzede verilen eğitimin hedef kitlesindedir ve bu kadar farklı kitlenin aynı anda eğitim alabilecekleri belki de tek yer müzelerdir.

Müzede eğitimin birçok avantajı vardır. Bunlardan belki de en önemlisi gözlem yapabilme olanağıdır. Soyut anlatımın yanına somut gözlem de eklendiğinde öğrenme pekişir. Örneğin; okulda dünyanın hareketlerini sadece dinleyerek öğrenen bir öğrenci müzede bunu gözlemler ve bu da daha iyi bir kavramayı beraberinde getirir. Hatta müzelerde gözlemin ötesinde bireyler deneyler ile bizzat bilgiyi test eder ve sonuçlarının gözlemlerler.İnteraktif uygulamalar olarak adlandırılan bu uygulamalarda müzede sergilenen nesnelerin oluşum süreçlerini göstermeleri açısından önemli bir eğitim uygulamasıdır.Yeri geldiğinde bir taş alet yapımı yeri geldiğinde bir kimya deneyi ile öğrenilen bilgilerin sağlamlığı arttırılabilir. Bu bilgi edinmenin yanında, bilgilerini geliştirme yollarını da öğrenirler. Bu bir anlamda insanlara ‘balık vermek yerine balık tutmayı öğretmek’ olarak da tanımlanabilir. Bunların haricinde müze bünyesinde belirli programlar içerisinde konularının uzmanı insanlarca verilen konferans veya sempozyumlar da müze eğitimlerinin bir başka öğesidir.

Müzelerde yapılan eğitim faaliyetleri müzelerin yıllık faaliyet planlamalarına dâhil edilmeli ve tüm yıl içinde uygulanmalıdır. Sadece okulların veya özel grupların istekleri doğrultusunda uygulanacak eğitimler de yararlı olsa da müzenin eğitici rol oynaması bakımından yetersizdir. Dünyada önemli müzelere baktığımızda bu tip eğitim faaliyetlerine önem verdikleri ve yıl boyunca toplumun her kesimini içine alacak eğitim faaliyetleri düzenledikleri görülmektedir. Ülkemizde müzeler maalesef bu konularda çok önemli atılımlar yapmamaktadır. Okul grupları ile yapılan çalışmalar olsa da eğitim faaliyetlerini bu grupların dışına çıkaran müzeler pek yoktur.Müze eğitimi genelde okulların düzenlediği müze gezileri şeklinde gelişir. Önceden randevu alınarak yapılan bu gezilerde müzede bulunan bir uzman öğrencilere müzeyi gezdirir ve bilgiler verir. Bu da bir eğitim yöntemi olsa da, bu geziler belirli bir program çerçevesinde yapıldığı için çocukları bir anlamda sınırlayacağı için meraklarını gidermede ve hayal güçlerini harekete geçirmede çok da yeterli değildir. Ayrıca mevcut eğitim faaliyetleri de genel olarak çocuklarla ilgili olup toplumun her kesimini kapsayacak eğitim faaliyetleri düzenlemekte yetersiz konumdadırlar.

Hazırlayan: Ahmet İhsan Aytek

Kaynaklar:

Birkx, J.H. (ed).2006. Encyclopedia of Anthropology. Sage Publications.
Demirsoy, A. 2000. Kalıtım ve Evrim(11.baskı). Meteksan Matbaacılık.
Günergün, F. 2010. Mektebi Tıbbıyei Şahane’nin 1870’li Yılların Başındaki Doğa Tarihi Koleksiyonu.
Çeviri Yazı, Osmanlı Bilimi Araştrmaları338 Xl/ 1-2: 337 -344.
Gürel, A.O. 2001. Doğa Bilimleri Tarihi. İmge Kitabevi.
İslamoğlu, Y. 2012. Kemaliye ‘Prof. Dr. Ali DEMİRSOY Doğa Tarihi Müzesi’. Popüler Bilim. Haziran-Temmuz sayısı, 37-40.
Keleş, V. 2003. Modern Müzecilik ve Türk Müzeciliği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Cilt 2, Sayı 1-2.
Millar, D., Millar, I, Millar, J. ve Millar, D. 200. The Cambridge Dictionary of Scientists(second edition). Cambridge University Press.
http://www.amnh.org/
http://www.anadolumedeniyetlerimuzesi.gov.tr/
http://www.biltek.tubitak.gov.tr/bilgipaket/jeolojik/
http://www.britannica.com/
http://www.childrensmuseum.org
http://www.childrensmuseums.org
http://www.hands-on-international.net
http://icom.museum/
http://www.istanbul.edu.tr/eng/jeoloji/muze/M.htm
http://www.jeoloji.itu.edu.tr/Icerik.aspx?sid=8819
http://kemaliyemyo.erzincan.edu.tr/40
http://www.kulturvarliklari.gov.tr
http://www.mnhn.fr/
http://www.mnh.si.edu/
http://www.mta.gov.tr
http://www.naturkundemuseum-berlin.de
http://www.nhm.ac.uk
http://www.nhm-wien.ac.at
http://www.stratigraphy.com
http://www.tabiattarihi.ege.edu.tr
http://www.wikipedia.org/

#müzelerde #eğitim