MUTASYONLARIN UYARTIMI ve MUTAJENLER
Kendiliğinden oluşan mutasyonların oranını arttıran etkenlere mutajenik faktörler (=mutajenler) denilir. Mutajenler fiziksel ve kimyasal olmak üzere iki grupta toplanabilir.Örneğin etkiledikleri dokuda iyon oluşturma özelliğine göre iyonize ya da iyonize olmayan radyasyonlar fiziksel mutajenlerdir.X ve gama ışınları ıyon oluşturur,fakat ultraviyole (UV) ışınları oluşturamaz.Hergün çevremizde bizi etkileyen pekçok kimyasal madde, çevre kirleticileri (sigara dumanı,pestisitler,endüstriyel ürünler ve atıklar),besinlerimizdeki doğal ya yapay kimyasal maddeler kimyasal mutajenlerdir.Mutajenlerin fenotipik etkileri oldukça özgündür.Özgünlük, farklı işlergelerden (mekanizmalardan) kaynaklanır.Örneğin UV ışınları ve EMS (etilmetanosülfonat) GC AT (transisyon) mutasyonunu,AFB1 (aflatoksin B1) GC TA (transversiyon) mutasyonunu uyartır. DNA'daki mutasyona duyarlı bazı bölgeler de mutasyon oranının artmasında rol oynar DNA'daki metillenmiş sitozin adacıkları buna örnektir.
Mutajenlerin kanserojenik özelliği
Eşey hücrelerindeki kalıtsal değişikliklerinin yanında mutajenler,somatik hücrelerde kanserle ilgili genlerde mutasyonları uyartarak kanserlere neden olabilmektedir.Çünkü DNA'daki kalıcı bir değişiklik bölünmeyle ortaya çıkan yeni hücrelerde de kendini göstermektedir. Çok aşamalı kanser oluşum iyle açıklandığı gibi bu hücrelerin kendiliğinden ya da mutajenlerin etkisiyle ek mutasyonlara uğraması sonucu çeşitli tümörler oluşabilmektedir.Ames testi ve diğer mutajenite testleriyle elde edile sonuçlara göre bilinen kanserojenlerin yaklaşık %90 kadarı aynı zamanda mutajeniktir.Buna karşın tüm mutajenlerin potansiyel kanserojen olabilecekleri söylenebilir.
Genetik
-
İnsanlarda Kaç Kromozom Vardır?
-
Sık görülen mikrodelesyon sendromları nelerdir?
-
Bilim insanları kromozomları nasıl inceler?
-
Arkea'da Kromozomlar ve DNA Replikasyonu
-
DNA Onarım Mekanizmaları Nelerdir?
-
DNA hasarına neden olan etkenler nelerdir?
-
XYY Süper Erkek Sendromu - JACOB’S, Sendromu
-
Bitki doku kültürü çalışmaları ile haploid bitkiler elde edilebilir
-
Gram pozitif bakterilerden genomik DNA izolasyon protokolü
-
E. coli bakterisinden genomik DNA izolasyon protokolü
-
DNA’nın Keşfi
-
İnsan Genom Projesi Nedir ? Amaçları Nelerdir ?
-
Genomik mikrodizilimlerle ikilenme teşhisi yöntemi
-
Gen duplikasyonu ve amplifikasyonu nedir?
-
DNA ile RNA Arasndaki Farklar ve Benzerlikler Nelerdir