MSS’nin Sitolojik Yapısı

Medulla Spinalis
Omurga kanalı içinde, foramen magnumdan ikinci bel omuru hizasına kadar uzanır. Ortasında dar bir kanal bulunan uzun bir boru biçimindedir. Enine kesitte medulla spinalisin oval bir şekle sahip olduğu görülür. Posteriorda, dorsal median septum vasıtası ile medulla spinalis iki eşit parçaya ayrılır, anteriorda ise anterior (ventral) median fissura adında derin longitidünal bir yarık bulunur. Medulla spinalis tümüyle pia mater ile sarılmıştır. Pia mater anterior median fissuradan içeri doğru sokulur.
Her ne kadar medulla spinalisin şekil ve yapısı değişik düzeylerde (8 servikal, 12 torasik, 5 lumbar, 5 sakral ve 1 koksigeal olmak üzere toplam 31 segment) varyasyonlar gösterirse de bütün düzeylerde temel görünüm aynıdır. Enine kesitte medulla spinalisin merkezinde, sinir hücrelerinden oluşmuş kelebek veya H şeklinde gri cevher (substantia nigra veya grisea) bulunur. H bölgesinin her iki tarafındaki uzantılar kornu anterior (ön boynuz) ve kornu posterior (arka boynuz) olarak adlandırılır. İlaveten torakolumbar bölgede (T1-L2) medulla spinaliste gri cevherden meydana gelmiş her iki yanda lateral boynuzlar bulunur. Burada perikaryonları küçük nöronlar yerleşim gösterir. Epandim hücreleri ile döşeli olan merkezi kanal H bölgesinini horizontal çizgisi üzerinde yer alır. Sinir hücreleri perikaryonları gruplar halinde gri cevherde bulunurlar, büyük motor nöronlar (Golgi tip I) anterior boynuzda yerleşmişlerdir. Bu nöronlar organizmanın en büyük hücreleri arasında sayılırlar (70-120 mikron). Uzun eksenleri omuriliğin uzun eksenine paralel düzenlenmiştir. Belirli bir düzen göstermeksizin ön boynuzda oldukça yoğun kümeler oluştururlar. Nöroplazmadaki Nissl tanecikleri kaba ve çok sayıdadır. Motor nöronların aksonları omuriliğin beyaz cevherine katılır, motor yolları ve çevresel sinirleri yaparlar. Dendritleri uzundur ve bunlar da beyaz cevherde yer alırlar.
Arka boynuzda sinir hücrelerinin perikaryonları küçüktür, tek olabildikleri gibi gruplar halinde de gözlenebilirler. Bu hücreler arka boynuza gelen afferent uzantılarla sinaps yaparlar.
Sinir liflerinden oluşan beyaz cevher, gri cevheri çevreler ve funikuluslara (longitidünal sütunlara) ayrılır. Gri cevherin posterior boynuzu ile dorsal median septum arasında posterior ya da dorsal funikulus uzanır. Beyaz cevherin (substantia alba) geri kalan kısmı ise ventral boynuz ve sinir kökleri vasıtası ile lateral sütunlara, anterior median fissura ile de ventral sütunlara ayrılmıştır. Posterior boynuzların uç kısmı ile medulla spinalis yüzeyinin arasında ince sinir liflerinin bulunduğu beyaz cevher bölgesine Lissauer hattı (Lissauer zone) adı verilmektedir. Gri madde uzantılarının beyaz maddeye karıştığı bölgeye Formasyo retikülaris denir.
Gri cevher (Subtantia nigra) içerisinde bulunan sinir hücreleri multipolardır. Bazılarının aksonları medulla spinalisi ventral kök lifleri olarak terk eder. Bazıları ipsilateral ve kontralateral bölgelerdeki beyaz cevhere aksonlar gönderir (Golgi tip I nöronlar). Bazıları da kısa aksonlara sahiptir ki gri cevher içerisinde olmak üzere bu aksonların köken aldıkları hücrelere yakın bulunan nöronlarda sonlanır (Golgi tip II).
Genellikle beyaz cevher perikaryon ve dendritlerden yoksun olup myelinli ve myelinsiz liflerden meydana gelmiştir. Medulla spinalisin yüzeyinde yalnızca nörogliadan oluşan ince bir marginal bölge bulunur.

Medulla spinalis kesitinde, H şeklinde gri cevher ve çevresinde beyaz cevher izlenmektedir. Gri cevherin; merkezinde tek katlı silyalı Epandim hücreleri ile döşeli bir merkezi kanal, dorsal boynuzunda küçük perikaryonlara sahip duyu nöronları ve ventral boynuzunda daha büyük perikaryonlara sahip motor nöronlar yer almaktadır. Beyaz cevherde ise nöron perikaryonları bulunmamaktadır. Glia hücreleri hem kortekste hemde medullada yaygındır.H&E.

Medulla spinalis kesitinde, gri cevherde merkezi kanal ve belirgin çekirdek ve çekirdekçiğe sahip yeşil renkli nöron perikaryonları izlenmektedir. Beyaz cevherde pembe renkli miyenli sinir lifleri görülmektedir.

Lapham.

#mss’nin #sitolojik #yapısı