Laboratuvarda Hangi Tüp Ne İçin Kullanılır
laboratuvar testleri için kullanılmakta olan kan toplama tüp sistemi, çeşitli büyüklükteki tüplerden, tüp içeriklerini gösteren renk kodlu üst kısımlardan oluşmaktadır.
Çeşitli laboratuvar test çalışmalarında günümüzde vakumlu tek kullanımlık test tüpleri kullanılmaktadır. Bu tüpler kullanım amaçlarına göre farklı renklerde kapak bulundurmaktadır. Ayrıca içlerinde pıhtılaşmayı önleyecek veya plasma ayrılmasını sağlayacak katkı maddeleri de barındırabildikleri gibi rutin biyokimya testlerinde kullanılmak üzere katkısız tüpler de bulunmaktadır. Laboratuvar testlerinde kullanılan tüpler ve kullanım amaçlarına göre sınıflandırılması aşağıda bilgilerinize sunulmuştur.
Hastadan ne kadar hacimde kan alınacağı belirlenmeli, istenen testler için uygun sayıda ve türde tüp ve uygun iğne seçilmelidir.
Uygun ven seçilir. Antekubital fossada kalın ve derinin yüzeyine yakın ven tercih edilir. Elle yoklama ven seçimini kolaylaştırır. İnfüzyon yapılıyorsa infüzyon 3 dakikalığına durdurulmalı ve sonra tercihan diğer koldan kan alınmalıdır.
Kan alınacak bölgenin çevresi, %70’lik izopropanolle doymuş gazlı bezle, dairesel hareketlerle ve kan alma bölgesinden dışa doğru temizlenmelidir. Kan alma bölgesinin 5-10 cm üzerinden turnike uygulanır. Vene girilmeden önce yumruk açılıp kapatılmamalıdır; bu hareket, plazma potasyum, fosfat ve laktat konsantrasyonlarını arttırır.
Vakumlu kan tüpüne kan almak için,kan alma tüpü tutucusuna iğnesi vidalanır. İğne yerine yerleştikten sonra tüp, tıpayı delmek ve vakumu boşaltmak amacıyla ileri (adaptöre doğru) bastırılmalıdır. Kan tüpün içine akmaya başladığında iğne hareket ettirilmeden turnike gevşetilmelidir.
Vakumlu Kan alma tüpleri ve Özellikleri:
Yeşil kapaklı Tüplerin Laboratuvarda Kullanımı: Tek kullanımlık, vakumlanmış steril kan alma tüpüdür. Püskürtülerek kurutulmuş Lityum Heparin ya da Sodyum Heparin (17IU/ml) içerir, vakumlanmış steril kan alma tüpüdür. Plazma örneği eldesi için kullanılır. HEPARİN’Lİ TAM KAN: Yeşil kapaklı lityum heparinli tüp, Kan örneğinin lityum heparin ile karışabilmesi için 5-6 kere alt üst edilmelidir. Amonyak, Karboksemoglobin ve STAT elektrolitleri, Kromozom taraması, İnsülin, Renin ve Aldosteron, Katkı maddesi olarak: Heparin (Sodyum / Lityum / Amonyum) içeri |
|
Mor Kapaklı Tüplerin Laboratuvarda Kullanımı: Tek kullanımlık, vakumlanmış steril kan alma tüpüdür. K₂EDTA ya da K₃eDTA içerir. Tam kan veya EDTA plazma eldesi için kullanılır. EDTA’LI PLAZMA: Mor kapaklı 4 ml’lik K3 EDTA tüp Antikoagulan içeren tüplere kan alındıktan sonra tüp yavaşça alt üst edilerek özenle karıştırılmalıdır. Kesinlikle çalkalanmamalıdır. Kan alınımından hemen sonra örnekler 2000g’de 15 dk santrifüj edilmelidir. Hematoloji laboratuarlarında hastanın tam kan sayımı sonuçlarınının kontrolünde kullanılır. Hemogram tüpü, K3 EDTA lı tüp kansayım tüpü olarakda adlandırılabilir. | |
Mavi Kapaklı Tüplerinin Laboratuvarda Kullanımı :Tek kullanımlık, vakumlanmış steril kan alma tüpüdür. SİTRAT’LI PLAZMA: Mavi kapaklı tüp -Koagulasyon tüpüdür. -5-6 kere alt üst edilmelidir. PTT - PTZ, Kuagulasyon tüpü, Sodyum sitratlı tüp olarakda adlandırılırlar. Koagülasyon (pıhtılaşma süreci-P.T) PT (Protrombin Zamanı – koagülasyon kaskadının ekstrinsik sistemini değerlendirir ve coumadin tedavisini izler) , APTT / PTT (Aktive Parsiyel Tromboplastin Süresi – koagülasyon kaskadının intrinsik sistemini değerlendirir ve heparin tedavisini izler) , FDP (Fibrinojen Bozunma Ürünleri), TT (Trombin Zamanı), Faktör analizleri | |
Gri Kapaklı Tüplerinin Laboratuvarda Kullanımı : Tek kullanımlık, vakumlanmış steril kan alma tüpüdür. Bu tüpler katkı maddesi olarak Potasyum Oksalat ve Sodyum Florür içerir. Glikoz (şeker) ve Laktat, Glukoz tolerans testi (GTT) için kullanılır. | |
Siyah kapaklı Tüplerinin Laboratuvarda Kullanımı: Tek kullanımlık, vakumlanmış steril kan alma tüpüdür. SİTRAT’LI TAM KAN (SEDİMENTASYON TÜPÜ): Kan örneği siyah kapaklı tüplere işaretli çizgiye kadar alınır. -Tüp 5 -6 kez alt üst edilmelidir. Bu tüpler serdim tüpü olarakda adlandırılırlar. Katkı maddesi olarak Sodyum Sitrat içerir. pediatrik ESR de kullanılır. | |
Sarı Kapaklı Tüplerin Laboratuvarda Kullanımı : Tek kullanımlık, vakumlanmış steril kan alma tüpü, Püskürtülerek kurutulmuş pıhtı aktivatörü/silica ve akrilik bazlı jel içerir. Serum örneği eldesi için kullanılır. Santrifügasyon: 1300-2000g’de 10 dakika. Antikoagülan kullanan hastalar hariç, sarı kapaklı serum tüplerinde bekleme süresi kan alındıktan sonra dik bir şekilde 30 dakika olarak önerilir. Kan ve vücut sıvı kültürleri için (HLA, DNA, Paternity). Kan ve vücut sıvı kültürleri (HLA, DNA, Paternity) SPS’li Tüpler – SPS, kompleman, fagosit ve bazı antibiyotiklerin aktivitelerini yavaşlatıp / durdurarak mikroorganizmaların geri kazanımına yardımcı olur. ACD’li tüpler hücresel çalışmalar, HLA tiplemesi, babalık testi içindir. Biyokimya laboratuarlarinda yapilan testler için gerekli olan kani almakta kullanilir. Bu tüpler serum ile plazmanın hızlı , net ve kolay bir şekilde ayrısması için tasarlanmıştır. | |
Kırmızı Kapaklı Tüplerin Laboratuvarda Kullanımı: Tek kullanımlık, vakumlanmış steril kan alma tüpüdür. Püskürtülerek kurutulmuş pıhtı aktivatörü/silika içerir SERUM: Kırmızı kapaklı 9ml plastik tüp , En az 5 ml. kan gereklidir yeterli serumun oluşabilmesi için. Kanın tüpün içerisindeki silika partikülleriyle temas etmesi için tüp 5-6 kez yavaşça altüst edilmelidir. Kesinlikle çalkalanmamalıdır. Tüp içerisindeki kan pıhtılaşana kadar en az yarım saat maksimum 1 saat bekletilmelidir, daha sonra santrifüj edilmelidir.(1500-2000 xg’de 10 dk.)
Trigliseritler, HDL, Potasyum, Amilaz, Serum testi (glukoz, kolesterol, Alkalen fosfataz, BUN, CK, Karaciğer enzimleri), Kan bankası, Seroloji (RH Typing, Antikor taraması, Kırmızı Hücre Fototrafi, DAT, RPR, Monospot, Romatoid faktör, ANA) Biyokimya laboratuarlarında yapılan testler için gerekli olan kanı alımında kullanılır. Bu tüpler plazmanın hızlı , net ve kolay bir şekilde ayrışması için tasarlanmıştır. Boş kuru tüp olarakda adlandırılırlar ve oto analizör cihazlarında kullanılırlar. |
Tam kan (total kan): Serum veya plazması ayrılmamış kandır. Kan sayımı (hemogram) ve eritrosit sedimantasyon hızı (ESR) tayini, kan hücrelerinin (eritrosit, lökosit, trombosit) eldesi için gereklidir.Antikoagulanlı tüpe alınır.
Serum: Pıhtılaşmış kandan şekilli elemanlar (eritrosit, lökosit, trombosit) ayrıldıktan sonra geri kalan sıvı kısımdır. Birçok analiz için tercih edilir.Antikoagulansız tüpe alınan kandan elde edilir.
Plazma: Pıhtılaşması antikoagulanlarla önlenmiş kandan şekilli elemanlar (eritrosit, lökosit, trombosit) ayrıldıktan sonra geri kalan sıvı kısımdır. Bazı özel analizler için gereklidir.Antikoagulanlı tüpe alınan kandan elde edilir.
Kaynaklar:
http://lab.gazi.edu.tr/posts/view/title/numune-alma-36935
http://www.dicle.edu.tr/Contents/dd2efd72-befc-4635-86cf-237b3a60433e.pdf
http://merkezlab.erciyes.edu.tr/biyokimya/ornek1.htm
Genel Biyoloji
-
Protista Alemi ve Genel Özellikleri
-
Hücrelerdeki farklı ve benzer yapılar
-
Ses Nedir ? Ses Nasıl Oluşur?
-
Kültürü Yapılan Fitoplankton Türleri Nelerdir?
-
Apoptoz: Programlı Hücre Ölümü Nedir?
-
Ribozom ve Protein Sentezi
-
Mikrotübüller ve İplikçikler
-
Hücre Zarları
-
Lipid Çift-Katmanın Keşfi
-
Biyoreaktör
-
Telomerler ve İnsan Telomerinin Kristalik Yapısı
-
Hücre Biyolojisinin Tarihsel Gelişimi
-
Hücre biyolojisi nedir ?
-
Biyolojik Çeşitlilik Nedir ?
-
Sinir Sistemi Yapısında Bulunan Hücre Tipleri ve Özellikleri Nelerdir?