Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Kansere neden olan suçlular DNA parmak izleri tarafından yakalanabilir

---

Kanser gelişiminde DNA hasarının genetik parmak izi ile ulaşılabileceğine dair bilgi uluslararası çalışmalar ile açığa çıkartırılmıştır. Bir çok üniversite her bir kanser gelişimi için genetik parmak izi yoluyla ipuçları elde etmiştir.

Genetik parmak izini kullanarak önceden bilinmeyen kimyasal, biyolojik yollar ile ilgili ve kansere neden olan çevresel ajanların aranması sağlanır. Bu yönde araştırmacılar 5 Şubat 2020 de  yayınlanan Nature’da  küresel ( Pan-Cancer Project) Pan-Kanser projesi kapsamı içersinde kanser tanısı koyulması ve tadavisi için kansere sebep olan etmenleri, önlemek için uygulanabilinecek stratejileri  ve yeni yolların varlığı ile bilgilendirme yapışlardır. 

Amerika Birleşik Devletleri'nde, Ulusal Kanser Enstitüsü, 2018'de 1.7 milyon yeni kanser vakası teşhis edildiğini ve 600.000'den fazla insanın hastalıktan öldüğünü tahmin etmektedir. Bu ülkedeki erkeklerin ve kadınların yaklaşık %38'ine yaşamları boyunca kanser teşhisi konacak.

Kelime anlamı olarak kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz olarak bölünüp çoğalmasıyla beliren kötü urlara denir. Genel anlamda ise kanser vücudumuzun çeşitli bölgelerindeki hücrelerin kontrolsüz çoğalması ile oluşan 100'den fazla hastalık grubudur. Çok çeşitli kanser tipleri olmasına rağmen, hepsi anormal hücrelerin kontrol dışı çoğalması ile başlar. Tedavi edilmez ise ciddi rahatsızlıklara, hatta ölüme dahi neden olabilir.

Hücrelerin merkezinde çekirdek içinde hücrenin ve organizmanın genetik bilgisinin saklandığı elektron mikroskopu ile de görüntülenebilen DNA olarak adlandırılan mikroskopik iplikçikler mevcuttur. DNA hücrenin normal fonksiyonlarını görmesi için gereklidir. Kanserli hücreler bu DNA iplikçiğindeki hasardan dolayı oluşur. Hücrenin normal yaşam siklusunda DNA hasarı olsa da hücre ya bunu onarır ya da ölür. Kanserli hücrelerde hasarlanmış DNA onarılamaz ve kontrolsüz çoğalma başlar. DNA çevresel etkenler (kimyasallar, virüsler, tütün ürünleri veya aşırı güneş ışını vs gibi) nedeniyle hasar görebilir.

Kansere sebep olan etmenlerde, yani DNA üzerinde oluşan bu genetik hasarda etkisi çoğunlukla bilinen ultraviyole ışınlar ve tütün ürünleri gibi örnekler  DNA üzerinde spesifik bir genetik parmak izi bırakır bunun diğer bir adı mutasyon imzasıdır. Bu bahsedilmiş kanser tanımlanması ve kanser için bir çok yönde bize yardımcı olabilecek genetik parmak izi  kanserin nasıl geliştiğini anlama ve engelleme potansiyelinin ihtimaline dair bilgi vermektedir . 

Önceki çalışmalar mutasyon imzalarını tanımlamamızda yeterli olamamıştır. Bu yüzden Wellcome Sanger Enstitüsü kanserin nasıl geliştiğine dair anlayışımızı artıracak ve kanserin engellenmesi için neler yapılabileceğine dair yeni çalışmalar yapmaktadır. Bu keşif çalışması daha önce hiç görülmemiş mutasyon imzalarını orataya çıkardı. Dünya çapında olan Pan-Kanser projesi en geniş  ve en kapsamlı kanser genomu çalışmasıdır. Bu çalışma kanser araştırmacıları içinde geniş çaplı bir araştırma alt yapısı sağlamaktadır.

Çeviren ve Derleyen: Hatice KURTEL

Kaynak:

https://www.news-medical.net/news/20200206/Genetic-fingerprints-could-help-identify-cancer-causing-culprits.aspx

https://www.eurekalert.org/pub_releases/2020-02/uoc--ccc020620.php

---