Kafkasya bölgesinde otozomal genetik yapı
Kafkasya, Karadeniz ile Hazar Denizi arasında kalan, yüksek Kafkas Sıradağlarının kuzeybatı-güneydoğu yönünde uzandığı ve asya ile avrupanın doğal sınırlarından birini oluşturan coğrafi bir bölgedir.
Sıradağların kuzey tarafında Rusyaya bağlı özerk cumhuriyetler ve idari birimler yer alırken, güney tarafında Gürcistan, Azerbaycan ve Ermenistan bağımsız devletleri bulunmaktadır.
Bölgedeki hakları dilsel olarak 6 ana grup altında toplayabiliriz.
Türki: Azeri, Balkar, Karaçay, Kumuk, Nogay.
Hint-Avrupa: Rus, Ermeni, Oset, Taliş, Tat.
Kuzeybatı Kafkas: Abaza, Abhaz, Adige, Çerkez, Kabardey.
Güney Kafkas: Gürcü, Megrel, Laz, Svan.
Nah: Çeçen, İnguş, Bats.
Dağıstan (Kuzeydoğu Kafkas): Çok sayıda etnik grup bulunmakla birlikte en bilinenler; Avar, Lak, Lezgin, Tabassaran, Dargin.
Kafkasya halklarının otozomal genetik yapılarını MDLP K23b hesaplama aracını kullanarak anlamaya çalışalım.
Caucasian bileşeni: Grafikte yeşil renk ile temsil edilen Caucasian bileşeni kafkas halklarında yüksek oranlarda bulunmaktadır. Zaten bu bileşenin “caucasian” şeklinde adlandırılmasının nedeni de budur.
Bu bileşen güney kafkas halklarında %60 ın üzerine çıkmaktadır. Gürcülerde %57-65 arası, Megrellerde %62, Svanlarda %63, Lazlarda %67 düzeyinde görülürken, kuzey kafkas halkı olan Abhazlarda %60 olarak tespit edilmiştir. Çerkezlerde %46-51 arasında görülürken Çeçenlerde %48, Ermenilerde %51, Osetlerde %52, Balkarlarda %51, Kumuklarda %40-46, Azerilerde %39, Nogaylarda %35, Dağıstan halklarında ise %41-43 civarında bulunmaktadır.
South Central Asian bileşeni: Grafikte sarı renk ile temsil edilen bu bileşen kafkas halklarındaki ikinci en yüksek bileşendir.
Dağıstan haklarında %26-27 seviyesine ulaşan bu bileşen Azerilerde %24, Kumuklarda %21, Balkarlarda %17, Nogaylarda %13 olarak belirlenmiştir. Osetlerde %17-19, Ermenilerde %18 seviyelerindeyken Çerkezlerde %14-19, Abhazlarda %21, Gürcülerde %19-21, Megrel ve Svanlarda %19, Lazlarda %15 civarında tespit edilmiştir.
Near East + North African bileşenleri: Grafikte gri renk ile temsil edilen bu bileşenler Ermenilerde %14, Azerilerde %13 gibi yüksek seviyelerde görülürken, diğer kafkas halklarında çok daha düşük seviyelerde bulunmaktadır. Lazlarda %5, Gürcülerde %3-8, Megrellerde %3, Svanlarda %2, Çerkezlerde ve Kumuklarda %1-3, Balkarlar, Çeçenlerde %2, Nogaylarda, Osetlerde ve Dağıstan halklarında ise %1 civarında bulunmaktadır.
European Early Farmers bileşeni: Grafikte pembe renk ile gösterilen bu bileşen Ermenilerde %8, Azerilerde %5, Çerkezlerde %1-7, Lazlarda %3, Megrellerde ve Svanlarda %1, Gürcülerde %1-3, Kumuklarda %3-6, Balkarlarda %1, Nogaylarda %2, Çeçenlerde, Osetlerde ve Dağıstan halklarında ise %1 civarlarında bulunmaktadır.
European Hunters Gatherers bileşeni: Grafikte kırmızı renk ile temsil edilen bu bileşen Dağıstan haklarında %13-14 seviyelerine çıkarken Nogaylarda %13, Kumuklarda %10-12, Balkarlarda %10, Çerkezlerde %9-13, Çeçenlerde %12, Osetlerde %8-9 civarlarında tespit edilmiştir. Megrellerde %4, Svanlar ve Lazlarda %1, Gürcülerde %1-3, Ermenilerde %1, Azerilerde %2 olduğu görülmektedir.
Ancestral Altaic bileşeni: Grafikte turuncu renk ile gösterilen bu bileşen Dağıstan halklarında %7-12, Kumuklarda %6-9, Balkar ve Nogaylarda %6, Osetlerde %5-7, Çerkezlerde %1-6, Abhazlarda %5, Svanlarda %6, Megrellerde %3, Lazlarda %1, Gürcülerde %2-4, Azerilerde %3, Ermenilerde %1 olarak tespit edilmiştir.
Doğu Avrasya bileşenleri: Grafikte mavi rengin tonları ile temsil edilen bu bileşenler en yüksek olarak Nogaylarda %25 seviyesinde bulunmaktadır. Azerilerde %6 Kumuklarda %4-7, Balkarlarda ve Osetlerde %8, Çerkezlerde %5-12, Abhaz, Svan ve Megrellerde %2, Gürcülerde %1-2, Lazlarda %1, Ermenilerde %1, Dağıstan halklarında ise %1-3 civarında tespit edilmiştir.
Yukarıda bahsi geçen oranları ayrıntılı olarak aşağıdaki görselde bulabilirsiniz.
Tüm bu veriler ışığında göze çarpan bazı noktalardan söz edebiliriz.
Kafkasya sarp ve aşılması güç dağlarla kaplı bir bölge olması nedeniyle tarih öncesi dönemde ve tarih boyunca kuzeyindeki ve güneyindeki coğrafyada meydana gelen doğu-batı ve batı-doğu yönlerinde yaşanan istila hareketlerinden kaçan insan topluluklarının bir anlamda sığınma ve saklanma yeri olmuştur. Yine de sık sık kuzeyden ya da güneyden istilaya uğramaktan da kurtulamamıştır.
Çevre coğrafyaya nispetle izole bir bölge olmasından ve daha çok izole dil ailelerine ait dillerin konuşulmasından dolayı insanlar kafkasya halklarının genetik olarak “saf” olduğu gibi bir kanıya ulaşabiliyorlar. Ama genetik çalışmaların sonuçları tam tersi yönde bilgiler veriyor. Yukarıdaki verilerden görüleceği üzere çok sayıda bileşenin değişik oranlarda karışımından meydana geldikleri anlaşılmaktadır.
Kafkasya halkları denilence daha çok kuzey kafkasya halkları, özellikle de Çerkezler, Çeçenler ve Dağıstanlılar akla gelmektedir. Kafkasyada olduğu düşünülen genetik saflık da bu haklara atıf edilmektedir.
Oysa güney kafkas halkları olan Gürcüler, Svanlar, Megreller ve Lazlar yukarıdaki verilerden görüleceği üzere kuzey kafkas halklarına göre genetik olarak daha izole kalmış görünmektedirler.
Abhazlar ise dilsel aidiyetlerine ters olarak güney kafkas halklarına benzerlik göstermektedir.
Daha güneydeki Ermeniler ve Azeriler ise ortadoğu etkisinin aynı olması dışında birbirlerinden net bir biçimde ayırt edilecek genetik bileşim farklılığına sahipler.
Bir başka nokta ise doğu avrasya bileşenlerinin kafkasya coğrafyasında Türki halklar dışındaki halklarda da görülmesidir. Bu durumdan sadece Ermeniler ve Gürcüleri ayrı tutabiliriz. Türki halklarda doğal olarak bulunan bu bileşenler, Türki olmayan dağıstan haklarında düşük seviyelerde de olsa görülüyor. Türki olmayan diğer kuzey kafkas halklarında ise ciddi oranlarda göze çarpıyor. Özellikle Osetlerde ve Çerkezlerde Türki halklara benzer oranlarda bu bileşimin görülmesi bu halkların Türki halklarla karışmış olduğunun göstergesi sayılabilir. Ayrıca Çerkez, Çeçen ve Dağıstan halklarında ciddi oranlarda ve Gürcülerde biraz daha düşük miktarda Ancestral Altaic bileşeni görülmesi bu halkların daha arkaik dönemlerde kuzey asyadan etkilenmiş olabileceği düşüncesine yol açmaktadır.
KAYNAK: MDLP K23b Population Averages Spreadsheet
Anahtar Kelimeler: Kafkasya’nın genetik yapısı, Kafkasyalıların genetik yapısı, Kafkasya bölgesinde otozomal DNA, Kafkasyalıların otozomal DNA yapısı, Çerkezlerin genetik yapısı, Avarların genetik yapısı, Balkarların genetik yapısı, Nogayların genetik yapısı…
Yazar:
http://www.haplogruplar.com/kafkasya-bolgesinde-otozomal-genetik-yapi/
Genetik Haberleri
-
Allopatrik türleşme nedir ? Nasıl Gelişir ?
-
Maryland’teki “Kölelerin” Yaşayan 42.000 Akrabası Bulundu
-
Araştırmacılar kediler, yunuslar, kuşlar ve düzinelerce başka hayvanın genom haritasını çıkarıyor
-
Kolombiya'da nadir görülen bir kuş türünde "gynandromorphy" gözlemlendi
-
Kurumaya dayanıklı bitkiler için genom veritabanı yayınlandı
-
En son DNA barkodlama teknolojisiyle İsrail'in tatlı su balık türleri listesinin yeniden gözden geçirilmesi
-
İnsanların Daha Önce Bilinmeyen Bir Dokunma Duyusu Keşfedildi
-
Bilim İnsanları Tüm İnsan Genomunun Dizilimini Çıkardı. Ancak Henüz Bitmedi
-
İlk Defa Tazmanya Kaplanından RNA Elde Edildi
-
Neandertal DNA’nız, Sizi Acıya Karşı Daha Hassas Yapıyor Olabilir
-
Epigenetik ve Epigenetik Mekanizmalar
-
İlk taslaktan 20 yıl sonra insan Y kromozomu tamamen dizilendi.
-
Kim Bu Kimerizm? Tek Bedende İki Kişi
-
Gen terapi, genetik materyalin yeniden düzenlenmesi
-
mRNA Aşıları: Genetik İnovasyonunun Yeni Yüzü ve Sağlıkta Devrimi