İmmünolojik Savaşçılarımız NK Hücreleri

Doğal öldürücüler (NK) lenfosit sınıfına dahildir fakat T ve B lenfositlerden farklı şekilde işlev gösterir. NK hücresi, B ve T lenfositleri üreten yaygın lenfoid progenitöründen köken alır.

NK hücreleri dolaşımda serbest hale geçmeden önce kemik iliği, lenf düğümleri, dalak , bademcikler ve timusta farklılaşır ve matür hale geçer.

NK hücreleri immün sistemde en iyi antiviral ve antikanser aktivitesi olan efektör lenfositlerdir. NK hücreleri önemli sitokinlerden (özellikle viral enfeksiyonlarda) IFN-γ’nın güçlü üreticileri arasındadırlar. NK hücresi tepkileri enfeksiyondan sonra çok hızlı bir şekilde tespit edilebilir ve tarihsel olarak doğuştan gelen bağışıklık sisteminin hücreleri olarak kabul edilirler. 

NK hücreleri genel olarak kan, lenfoid organlar, karaciğer ve akciğerde bulunur.  NK sitototik etkilerini sitotoksik T hücrelerine benzer bir şekilde perforin ve granzimler kullanarak uygular ( perforin ve granzimler herhangi bir patojen vücuda girdiği zaman T ve NK hücrelerinin o patojeni ortadan kaldırmak ve hücre ölüm mekanizmalarını aktive edilmesine yarayan bir yolağın molekülleridir ). NK hücreleri aynı zamanda edinilmiş bağışıklıkta da görev alan hücre grubudur.

Şekil.1: Tümör hücrelerine doğal öldürücü (NK) -sel cevabı. NK hücreleri, aşağıdakileri içeren mekanizmalar yoluyla tümör hücrelerini öldürür: antikor (Ab) bağımlı hücresel sitotoksisite (ADCC), burada tümör hücresi yüzeyi üzerindeki antijene (Ag) bağlı bir Ab'nin Fc kısmı, Fc reseptörüne (FcR) bağlanır NK hücresi; Fas (CD95) -Fas ligandı (CD95L) etkileşimi; ve tümör hücresinin apoptoz / nekrozuna neden olan perforin ve granzim B moleküllerinin salınması.

NK hücreleri, antikorlar ve MHC'nin yokluğunda viral olarak enfekte olmuş hücrelere ve tümör oluşumuna hızla yanıt verir.

 NK hücreleri iki ayrı reseptör çeşidini yüzeyinde bulundurur. Bunlar;

· KIR (NK hücre aktivitesinin baskılanmasına izin veren öldürücü hücre Ig-benzeri reseptörleri )

· KAR (NK hücresi aktive edici reseptör)

Bu reseptörler NK hücresi kendinden olmayan ( vücuda yabancı) bir molekül ya da organizmayla karşılaştığında vereceği yanıtı kararlaştırırlar.

NK hücreleri yabancı hücreyi tutar ve önce yabancı molekülün yüzeyindeki MHC sınıf-I (majör histo - uyumluluk sınıf I molekülleri) moleküllerine KIR reseptörlerini yönlendirir ve MHC sınıf-I moleküllerinin kendinden olan hücredeki ile eş değer olup olmadığını ölçer eğer eş değerse KIR reseptörleri MHC sınıf-I moleküllerine tutunarak NK hücresinin o organizmayı öldürmesini engeller.

Diğer taraftan MHC sınıf-I molekülleri eş değer bulunmazsa KAR reseptörleri bağlanarak NK hücresinin organizmayı öldürmesine olanak sağlar. Bu nedenle, aktive edici ve inhibitör sinyalleri arasındaki denge, NK hücrelerinin enfekte, hasar görmüş veya kanserli hücrelerin temizlenmesinde işlev görmesini ve bağışıklık sistemi gözetiminde işlev görmesini sağlar.

Şekil.2: NK ve hedef hücre arasındaki etkileşim ve NK hücresinin cevabı

 NK hücreleri  direkt etkileşimin yanı sıra dolaylı etki olarak antikorlar (Fc reseptörleri) için reseptörleri eksprese eder ve antikora bağlı hücre aracılı sitotoksisite (ADCC) olarak bilinen bir işlemle antikor kaplı hücreleri tanıyabilir ve yok edebilir. Uyarıldığında NK hücreleri , hücre zarında gözenekler oluşturan perforin salgılar . Bu gözeneklerden giren ve daha sonra hedef hücrede apoptozu tetikleyebilen granzimler de salınır.

REFERANSLAR:

- Katie L. O’Brien, David K. Finlay , Immunometabolism and natural killer cell responses,2019, Nature Reviews Immunology, pages;282–290

(https://www.nature.com/articles/s41577-019-0139-2)

- Andreas Diefenbach, Natural Killer Cells,2014, science direct

(https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780123948021000042)

- Sharon Gwaltney-Brant, Biomarkers in Toxicology, 2014, science direct

(https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780124046306000221)

- lDinesh S. Rao, Compartmentalization of the Immune System,2018, Hematology (Seventh Edition), Pages; 199-209

(https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/B9780323357623000196)

#Fc reseptör # NK hücreleri # T ve B lenfositler # antikorlar # moleküller