Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

İlk keşfinden 46 yıl sonra isimlendirilen yılan

---

Batı Panama'dan yeni bir yılan türü tanımlandı. İlk olarak 1977'de Panama'da amfibiler ve sürüngenleri inceleyen bir bilim insanı Dr. Charles Myers tarafından belgelendi, ancak şimdi bilimsel bir tanımı oldu.

Yeni yılana Dipsas aparatiritos adı verildi. Dipsas cinsi, kabuklarından çıkarılan salyangozlar, sümüklü böcekler ve solucanlar dahil olmak üzere yumuşak gövdeli avlarla beslenen benzersiz bir yılan grubu olan salyangoz yiyicileri içermektedir.  "aparatiritos", Yunanca fark edilmeyen anlamına gelir: yılanın çok iyi çalışılmış bir saha alanında kırk yılı aşkın bir süredir göz önünde saklı kaldığı gerçeğine bir göndermedir.

ZooKeys'te yayınlanan makaleye göre Julie Ray, Nevada Üniversitesi—Reno, Paola Sánchez-Martínez, Abel Batista, Daniel G. Mulcahy, Coleman M. Sheehy III, Eric N. Smith, R. Alexander Pyron ve Alejandro Arteaga, yeni türleri tanımladılar.

Dipsas aparatiritos, cinsteki birçok yılanın karakteristik özelliği soğansı kafa yapısı ve kahverengi-siyah desenleridir. Tür Panama'da da bulunan bilinen en yakın akrabası olan Dipsas temporalis'e çok benziyor. Artık D. aparatiritos'un endemik olduğu veya yalnızca ülkenin batı ve orta bölgelerinde yaşadığı bilinmektedir. 

Salyangoz Yiyen Yılan, Dipsas aparatiritos. Fotoğraf: Dr. Julie M. Ray

Panama, İrlanda veya ABD'nin Güney Karolina eyaleti büyüklüğünde bir ülkede 150'den fazla belgelenmiş türle zengin bir yılan çeşitliliğine sahiptir. Dr. Ray, yeni tanımlanan yılanın en iyi çalışıldığı Parque Nacional General de División Omar Torrijos Herrera'da 55'in üzerinde yılan türünü ve Orta Panama'daki Coclé Eyaletinde 80'in üzerinde türü belgeledi. 

2017'de Panama Yılanları adlı bir saha rehberi yayınladı.

Yeni bir tür olmasına rağmen, Dipsas aparatiritos, Parque Nacional General de División Omar Torrijos Herrera'da nispeten yaygındır ve tanımlanmadan önce yıllarca çalışılmıştır. Ray, salyangoz yiyen yılanların beslenmesi hakkında bir makale yayınladı ve burada bromeliadlardan elde edilen solucanların Dipsas aparatiritos beslenmesinin büyük bir bölümünü oluşturduğu bulundu. Ayrıca, amfibi düşüşlerinin ardından trofik kaskadlar üzerine bir makalenin ortak yazarlarından biri, burada Dipsas aparatiritos'un amfibilerden bağımsız bir beslenme nedeniyle sayılarının gerçekten arttığı bulundu.

Salyangoz Yiyen Yılan, Dipsas aparatiritos. Fotoğraf: Dr. Julie M. Ray

Dipsas aparatiritos, IUCN Kırmızı Liste standartlarına göre halihazırda Tehdide Yakın olarak değerlendirilmektedir. Yılan Panama'ya özgüdür ve genel aralığın en az %44'ünün ormansızlaştırıldığı orta yükseklikteki bulut ormanlarındaki sınırlı bir bölgeden gelir. Ayrıca yılanlar sürekli olarak insanlar tarafından zulmedildikleri için yakın gelecekte hemen hemen tüm yılan türleri yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olacaktır. Araştırmacılar, bu nadir türleri korumak için çaba sarf edilmesi gerektiğine inanıyor.

"Bilimde heyecan verici bir dönemden geçiyoruz. Doğa bilimciler ve bilim adamları doğal dünyayı belgelemeye devam etmeli; henüz keşfedilmeyi ve tanımlanmayı bekleyen pek çok tür var. Moleküler tekniklerin kullanımı heyecan verici ve pek çok yeni türün onaylanmasını kolaylaştırıyor." 

More information: Julie M. Ray et al, A new species of Dipsas (Serpentes, Dipsadidae) from central Panama, ZooKeys (2023). DOI: 10.3897/zookeys.1145.96616

Luis C. Elizondo Lara et al, Range extension and natural history observations of a rare Panamanian snake, Geophis bellus Myers, 2003 (Colubridae: Dipsadinae), Check List (2015). DOI: 10.15560/11.4.1675

Julie M. Ray et al, Goo-Eaters: Diets of the Neotropical Snakes Dipsas and Sibon in Central Panama, Copeia (2012). DOI: 10.1643/CH-10-100

Elise F. Zipkin et al, Tropical snake diversity collapses after widespread amphibian loss, Science (2020). DOI: 10.1126/science.aay5733

---