Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Heterocephalus glaber Çıplak köstebek farelerinin olağanüstü doğurganlığının ipuçları

---

İnsanlar ve fareler de dahil olmak üzere çoğu memeli için dişiler, rahimde oogenez adı verilen bir süreçle üretilen sınırlı sayıda yumurta hücresi ile doğarlar.

Yaşla birlikte daha az doğurgan hale gelen insanlar ve diğer memelilerin aksine, çıplak köstebek fareleri dikkate değer derecede uzun ömürleri boyunca üreyebiliyorlar. Nature Communications'da yayınlanan yeni bir çalışma , kemirgenlere sonsuz doğurganlık gibi görünen benzersiz süreçlere ve insanlar için yeni terapilere işaret edebilecek bulgulara ışık tutuyor.

Magee-Womens Araştırma Enstitüsü ve Pittsburgh Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları, Doğum ve Üreme Bilimleri Bölümü'nde yardımcı doçent olan MD, Ph.D., baş yazar Miguel Brieño-Enríquez, "Çıplak köstebek fareleri en tuhaf memelilerdir", "Onlar en uzun ömürlü kemirgenler, neredeyse hiç kanser olmuyorlar, diğer memeliler gibi acı hissetmiyorlar, yer altı kolonilerinde yaşıyorlar ve sadece kraliçeler bebek sahibi olabiliyor. Ama bana göre en şaşırtıcı şey, bebek sahibi olmayı asla bırakmıyorlar -yaşlandıkça doğurganlıklarında bir düşüş olmuyor. Bunu nasıl yaptıklarını anlamak istiyoruz." diyor

İnsanlar ve fareler de dahil olmak üzere çoğu memeli için dişiler, rahimde oogenez adı verilen bir süreçle üretilen sınırlı sayıda yumurta hücresi ile doğarlar. Bu sınırlı yumurta hücresi kaynağı zamanla tükendiği için - bazıları yumurtlama sırasında salınır, ancak çoğu basitçe ölür - doğurganlık yaşla birlikte azalır.

Buna karşılık, çıplak köstebek kraliçeleri yaşlandıkça üreyebilirler, bu da kemirgenlerin yumurtalık rezervlerini korumak ve doğurganlığın azalmasını önlemek için özel süreçlere sahip olduklarını düşündürüyor.

Brieño-Enríquez, "Bunu nasıl yaptıklarına dair üç olasılık var: Çok fazla yumurta hücresi ile doğuyorlar, bu hücrelerin çoğu ölmediği için ya da doğumdan sonra daha fazla yumurta hücresi oluşturmaya devam ediyorlar" dedi. "En sevdiğim hipotez, üçünün de bir kokteylini kullanmaları."

Gerçekten de Brieño-Enríquez ve işbirlikçileri, üç sürecin her biri için kanıtlar buldu.

Araştırmacılar, farklı gelişim aşamalarındaki çıplak köstebek fareleri ve farelerin yumurtalıklarını karşılaştırdı. Benzer boyutlarına rağmen, fareler en fazla dört yıl yaşarlar ve dokuz ayda doğurganlıklarında bir düşüş göstermeye başlarlar, oysa çıplak kör farelerin ortalama ömrü 30 yıl veya daha fazladır.

Çıplak köstebek faresi dişilerinin farelere kıyasla istisnai derecede çok sayıda yumurta hücresine sahip olduğunu ve bu hücrelerin ölüm oranlarının farelerden daha düşük olduğunu bulmuşlardır. Örneğin, 8 günlük çıplak bir kör fare dişi ortalama 1,5 milyon yumurta hücresine sahiptir, bu aynı yaştaki farelerden yaklaşık 95 kat daha fazladır.

En dikkat çekici şekilde, çalışma oogenezisin çıplak köstebek farelerinde doğumdan sonra gerçekleştiğini buldu. 3 aylık hayvanlarda yumurta prekürsör hücrelerinin aktif olarak bölünüyor olması ve bu öncül hücrelerin 10 yaşındaki hayvanlarda bulunması, oogenezisin hayatları boyunca devam edebileceğini düşündürmektedir.

Çıplak köstebek fareleri, birkaç düzine ila yüzlerce kişiden oluşan kolonilerle yaşayabilirler. Arılar veya karıncalar gibi, koloni üyeleri de savunma sağlamak, tünel kazmak, yavrulara bakmak ve yiyecek toplamak dahil olmak üzere görevleri bölüştürürler. Bir kolonide yalnızca tek baskın dişi üreyebilir ve kraliçe statüsünü korumak için diğer dişilerde üremeyi baskılar.

Brieño-Enríquez, "Arıların veya karıncaların aksine, çıplak bir dişi köstebek faresi kraliçe olarak doğmaz" ancak "Her dişi kraliçe olabilir." diye açıkladı. "Kraliçe öldüğünde veya koloniden çıkarıldığında, bağımlı dişiler onun yerini almak için rekabet eder ve üreme açısından etkin hale gelir.

Bu süreç hakkında daha fazla bilgi edinmek için araştırmacılar, üreme aktivasyonunu hızlandırmak için 3 yaşındaki dişileri koloniden çıkardılar ve bu yeni kraliçeleri ikincil dişilerle karşılaştırdılar . Çiftleşmeyen astların yumurtalıklarında yumurta öncü hücrelerine sahip olduğunu buldular, ancak hücreler ancak kraliçeye geçişten sonra bölünmeye başladı.

Brieño-Enríquez, "Bu önemli çünkü bunu nasıl yapabildiklerini anlayabilirsek, insan sağlığına yardımcı olacak yeni ilaç hedefleri veya teknikleri geliştirebiliriz " dedi. "İnsanlar daha uzun yaşıyor olsa da, menopoz yine de aynı yaşta oluyor. Çıplak köstebek faresinden öğrendiklerimizi yaşamın ilerleyen dönemlerinde yumurtalık fonksiyonunu korumak ve doğurganlığı uzatmak için kullanmayı umuyoruz."

"Ama yumurtalık sadece bir bebek fabrikasından daha fazlasıdır" diye devam etti. "Yumurtalık sağlığı kanser riskini, kalp sağlığını ve hatta yaşam süresini etkiliyor. Yumurtalığın daha iyi anlaşılması, genel sağlığı iyileştirmenin yollarını bulmamıza yardımcı olabilir."

Çalışmaya katkıda bulunan diğer yazarlar, tümü Toronto Üniversitesi'nden Mariela Faykoo-Martinez, Michael D. Wilson, Ph.D. ve Melissa M. Holmes, Ph.D.; Meagan Goben, Patrick T. Walsh ve Samia H. Lopa, Ph.D., tüm Pitt; California San Francisco Üniversitesi'nden Ph.D. Diana J. Laird; ve tamamı Cornell Üniversitesi'nden Jennifer K. Grenier, Ph.D., Ashley McGrath, Alexandra M. Prado, DVM, Jacob Sinopoli, Kate Wagner ve Ph.D. Paula E. Cohen.

More information: Postnatal oogenesis leads to an exceptionally large ovarian reserve in naked mole-rats, Nature Communications (2023). DOI: 10.1038/s41467-023-36284-8 , www.nature.com/articles/s41467-023-36284-8

---