Her Zaman Arkadaşlarınızla İrtibatta Olmalısınız: Topluluğun Biyolojiye Etkisi
John Gurdon’un etkileyici ‘Hayvan gelişimde topluluğun etkisi’ (Gurdon, 1988) adlı makalesinin üzerinden sadece 30 yıl geçti.
Kök ve progenitör hücrelerin bir tür ‘çevre baskısına’ maruz kalabileceğini öne sürdü. Küçük ya da izole gruplar farklılaşma sinyallerini göz ardı ederken büyük hücre grupları kolayca karşılık verebiliyor.
Kurbağa embriyolarında klasik ‘kes ve yapıştır’ tekniğini kullanan Gurdon, normalde epidermis üreten hücreleri mezoderm bölgesine enjekte ederek mezoderm ürettirmeyi başardı. Ancak bu yalnızca, aşı en az 100 hücreye enjekte edildiğinde gerçekleşti. Gurdon’un sözleriyle “Hücrelerin erginlik dönemlerindeki farklılaşma süreci için çevre hücrelerden sinyal aldıkları görülmektedir.” Bu strateji embriyo için mantıklıdır. Hücreler yersiz ve geçici dalgalanmalar ile oluşabilecek farklılaşma yoluna girmek için aceleci karar almaktan kaçınmalıdır fakat aynı zamanda doğru olan sinyallere de cevap vermeleri gerekmektedir. Peki bu farklı nasıl anlarlar? Belki de bizim gibi doğru şeyi yaptıklarına dair kendilerine güven vermenin yolu olarak diğer hücrelerin ne yaptıklarına bakıyorlardır.
Aradan geçen 30 yıl içinde diğer bağlamlarda topluluk etkilerine dair oldukça az rapor olması şaşırtıcıdır. Belki de bunun nedeni özellikle memeli embriyolarında aşılama deneyleri gerçekleştirmenin teknik zorluklarıdır. Bu gelişme topluma dayalı kara vermeyi araştırmak için kullanılabilecek alternatif yaklaşımları ortaya çıkartacak. Örnek olarak, gelişmiş görüntüleme yöntemleri artık her bir hücrenin kaderinin zaman içinde bozulmamış komşularının davranışlarından nasıl etkilendiğini gözlemlemeyi mümkün kılacak. Güncel bir çalışma (Alladin, 2020) tümörlerin onkojenler aktive edildiğinde kolayca ortaya çıktığını ancak izole hücrelerde ortaya çıkmadığını keşfetmek için buna benzer bir yöntem kullandı.
Bu bulgular Gurdon’un ‘toplum etkisine’ benzer bir fikrin kanserin engellenmesinde kullanılabileceğini gösteriyor. Bunun sadece başlangıç olduğu öngörülmekte. Gurdon’un yeni görüntüleme teknolojileriyle daha efektif olan fikri çığ etkisiyle büyüyerek hastalıklarda ve rejenerasyonda yeni bulguları aydınlatacak.
----- “Bu gelişmenin rejenerasyona ve hastalıklarda hücrelerin tepkisini öngörmemizin sadece başlangıcı olacağını düşünüyorum (Gurdon).” -----
Yazar: Sally LOWEEL
Rejeneratif Tıp Merkezi,
Kök Hücre Araştırma Enstitüsü, Edinburgh, İngiltere
Kaynak: Nature Reviews Molecular Cell Biology | https://doi.org/10.1038/s41580-020-00290-1 | Published online: 20 August 2020
Çeviri: Onur ÖZTÜRK
Genetik Haberleri
-
Mitokondrinin CRISPR Düzenlenmesi: Yeni Biyoteknoloji Umut Vaat ediyor mu?
-
Dizilenebilen en eski DNA örnekleri, mamutların genomik tarihine ışık tutuyor
-
Gen mutasyonlarının evrimle ilişkisi nedir?
-
Gen mutasyonu nedir ve mutasyonlar nasıl oluşur?
-
Tek bir gendeki değişim, insan beyninin evrimini nasıl etkilemiştir?
-
mikroRNA’ların kanser hücrelerinden çıkarılması yayılımı (metastaz) engelliyor
-
Mitokondri ve Leber’in Kalıtımsal Optik Nöropatisi (Lhon)
-
CRISPR Tabanlı Kanser Hücresinin Soyağacını İzleme, Metastazın Etkenleri Hakkında Bilgi Sağlıyor
-
Gen Makası Parazitlerin Çoğalmasını Engelliyor
-
Politen / Dev Kromozomlar
-
Bazı Türlerin Dişileri Erkeğe İhtiyaç Duymadan Nasıl Üreyebiliyor?
-
Yeni Nesil Dizileme Nedir?
-
Hücre bölünmesinde önemli bir durak noktası olan “bekleme” sinyalinin mekanizması aydınlatıldı
-
Tedavide ‘’Kök Hücre’’
-
Gen aktivitesi üzerinden ölüm zamanı belirlenebilir mi?