Her Zaman Arkadaşlarınızla İrtibatta Olmalısınız: Topluluğun...

Credit: V.Summersby/Springer Nature Limited

Her Zaman Arkadaşlarınızla İrtibatta Olmalısınız: Topluluğun Biyolojiye Etkisi

John Gurdon’un etkileyici ‘Hayvan gelişimde topluluğun etkisi’ (Gurdon, 1988) adlı makalesinin üzerinden sadece 30 yıl geçti.

Kök ve progenitör hücrelerin bir tür ‘çevre baskısına’ maruz kalabileceğini öne sürdü. Küçük ya da izole gruplar farklılaşma sinyallerini göz ardı ederken büyük hücre grupları kolayca karşılık verebiliyor.

Kurbağa embriyolarında klasik ‘kes ve yapıştır’ tekniğini kullanan Gurdon, normalde epidermis üreten hücreleri mezoderm bölgesine enjekte ederek mezoderm ürettirmeyi başardı. Ancak bu yalnızca, aşı en az 100 hücreye enjekte edildiğinde gerçekleşti. Gurdon’un sözleriyle “Hücrelerin erginlik dönemlerindeki farklılaşma süreci için çevre hücrelerden sinyal aldıkları görülmektedir.” Bu strateji embriyo için mantıklıdır. Hücreler yersiz ve geçici dalgalanmalar ile oluşabilecek farklılaşma yoluna girmek için aceleci karar almaktan kaçınmalıdır fakat aynı zamanda doğru olan sinyallere de cevap vermeleri gerekmektedir. Peki bu farklı nasıl anlarlar? Belki de bizim gibi doğru şeyi yaptıklarına dair kendilerine güven vermenin yolu olarak diğer hücrelerin ne yaptıklarına bakıyorlardır.

Aradan geçen 30 yıl içinde diğer bağlamlarda topluluk etkilerine dair oldukça az rapor olması şaşırtıcıdır. Belki de bunun nedeni özellikle memeli embriyolarında aşılama deneyleri gerçekleştirmenin teknik zorluklarıdır. Bu gelişme topluma dayalı kara vermeyi araştırmak için kullanılabilecek alternatif yaklaşımları ortaya çıkartacak. Örnek olarak, gelişmiş görüntüleme yöntemleri artık her bir hücrenin kaderinin zaman içinde bozulmamış komşularının davranışlarından nasıl etkilendiğini gözlemlemeyi mümkün kılacak. Güncel bir çalışma (Alladin, 2020) tümörlerin onkojenler aktive edildiğinde kolayca ortaya çıktığını ancak izole hücrelerde ortaya çıkmadığını keşfetmek için buna benzer bir yöntem kullandı.

Bu bulgular Gurdon’un ‘toplum etkisine’ benzer bir fikrin kanserin engellenmesinde kullanılabileceğini gösteriyor. Bunun sadece başlangıç olduğu öngörülmekte. Gurdon’un yeni görüntüleme teknolojileriyle daha efektif olan fikri çığ etkisiyle büyüyerek hastalıklarda ve rejenerasyonda yeni bulguları aydınlatacak.

----- “Bu gelişmenin rejenerasyona ve hastalıklarda hücrelerin tepkisini öngörmemizin sadece başlangıcı olacağını düşünüyorum (Gurdon).” -----

Yazar: Sally LOWEEL

Rejeneratif Tıp Merkezi,

Kök Hücre Araştırma Enstitüsü, Edinburgh, İngiltere

Kaynak: Nature Reviews Molecular Cell Biology | https://doi.org/10.1038/s41580-020-00290-1 | Published online: 20 August 2020

Çeviri: Onur ÖZTÜRK

#zaman #arkadaşlarınızla #irtibatta #olmalısınız: #topluluğun #biyolojiye #etkisi