Gezegenimizin İlk Atmosferinin Oluşumunda Mantarlar Önemli Bir Role Sahipti
Günümüzde, hayvanlar ve bitkiler görsel olarak Dünya’ya hakim durumdalar. Bitkiler olmadan Dünya’da bizim ve diğer bütün canlıların yaşamına olanak sağlayan nefes alınabilir bir atmosfere sahip olamazdı. Görsel Telif: Nakornthai / Shutterstock
Fakat bitkilerin bunu yaparken bazı mantar türlerinden yardım aldığı ortaya çıktı. Philosophical Transactions of the Royal Society B.‘de yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, mantarlar, bitki ile toprak arasındaki çok önemli bir boşluğa köprü görevi gördüler.
Dünya 4.6 milyar yıl önce oluştuğunda neredeyse hiç atmosferi yoktu. Yerküre soğudukça, bir atmosfer oluşmaya başladı, ancak bu ilk atmosfer insanlar için oldukça zehirli olan hidrojen sülfür (H2S), metan (CH4) ve karbondioksit (CO2) gazlarından oluşuyordu.
Gezegenimiz daha sonra sıvı su bulunduracak kadar soğudu. Sıvı su ile birlikte de, oksijence zengin bir Dünya atmosferi sürecini başlatan siyanobakteriler oluştu. Yine de bu atmosfer, yaklaşık 400-500 milyon yıl önce karasal bitkilerin evrimine kadar hayvansal bir türün yaşamını destekleyebilecek yeterlilikte değildi. Philosophical Transactions of the Royal Society B.‘de yayımlanan araştırmanın yürütücülerine göre, bu ilkel bitkiler atmosfere yüksek miktarda oksijen salacak kadar gelişmiş değillerdi ve bu bitkilerde bugünkü bitkiler gibi kök ve damar sistemleri evrimleşmemişti. Ekibe göre, bunun yerine, günümüzdeki bitki-mantar ilişkisinden çok da farklı olmayan simbiyotik bir ilişki geliştirmişlerdi. Bu ilişkide, topraktaki mantarlar, kayalardaki fosforu bitkilere aktarmış ve bu da bitki fotosentezinin gerçekleşmesini sağlamıştır.
Karasal bitkiler tarafından yapılan fotosentez, Dünya’daki oksijen üretiminin yaklaşık olarak yarısından sorumludur. Bu işlem için fosfora ihtiyaç vardır, fakat bitkilerin işleyişi için gereken bu maddenin bitkiler tarafından nasıl tedarik edildiğini günümüzde tam anlamıyla açıklayabilmiş değiliz.
Kara yaşamına dair en eski fosilin, mantarlara ait olduğunu biliyoruz. Şu ana kadar karasal yaşamda bulunmuş en eski fosil 440 milyon yıllık Tortotubus adlı bir mantar türüne ait. Yani mantarlar, çok uzun zamandır var olan canlılardır ve belki de bitkilerden çok daha önce ortaya çıkmış olabilirler. Mantarlar, kayalardan mineral madde çıkarabilirken, bitkilerin organik maddelere daha fazla bağımlı olmaları bunun bir göstergesi olabilir.
Araştırmacılara göre, fosforu kayalardan “kazan” ve fotosentezi güçlendirmek için bitkilere aktaran mantarlar, Dünya üzerinde nefes alınabilir bir atmosferin oluşmasında kritik bir rol oynadı. Ekip, günümüzde de hayatta olan antik mantarları ve bitkileri ilkel atmosfer koşullarında laboratuvar deneyleri tasarlayarak, bunların bilgisayar modellemesini yaptı. Yapılan deneylerde, mantar aktivitesi gözlemlenerek, farklı mantarların farklı oranlarda fosfor-karbon değişimi yaptığı ve bunun da bitkilerin oksijen üretme hızını etkilediği tespit edildi. Bu da atmosferin ne kadar kısa sürede nefes alınabilir düzeye geldiğini etkileyen en önemli unsurlardan birisiydi.
Araştırmada, fosfor ve karbon döngülerine dahil olan ve farklı türleri içeren erken bitki-mantar ortaklaşmalarının paleozoik dönem boyunca iklime ne gibi etkileri olduğunu simüle eden bir bilgisayar modellemesi kullanıldı. Karbon-besin alışverişi arasındaki farklar, fotosentez için bitki tarafından karbondioksit alımı aracılığıyla atmosferdeki oksijen yükselişinin zamanlamasını ve esasen Dünya iklimini büyük ölçüde değiştiren etkinin, potansiyel olarak dramatik olduğu sonucuna ulaşıldı.
Kaynaklar ve İleri Okuma:
-Nutrient acquisition by symbiotic fungi governs Palaeozoic climate transition. Philosophical Transactions of the Royal Society B., (December, 2017). http://rstb.royalsocietypublishing.org/content/373/1739/20160503
-440-Million-Year-Old Fossilized Fungi May Be The Oldest Land Dwellers Yet Discovered. SmithsonianMag. https://www.smithsonianmag.com/smart-news/440-million-years-old-fossil-fungus-oldest-land-organism-ever-discovered-180958268/ (accessed January 2, 2018).
-Mushrooms Played a Truly Surprising Role in Forming Our Planet’s Atmosphere. ScienceAlert. http://www.sciencealert.com/fungus-kingdom-critical-role-formation-of-earth-s-breathable-atmosphere (accessed January 2, 2018).
BilimFili.com:"Gezegenimizin İlk Atmosferinin Oluşumunda Mantarlar Önemli Bir Role Sahipti"
Bu yazının kaynağı: https://bilimfili.com/gezegenimizin-ilk-atmosferinin-olusumunda-mantarlar-onemli-bir-role-sahipti/
Paleontoloji / Antropoloji / Evrim Haberleri
-
ABD’de 65 Milyon Yıllık Yeni Bir Köpekbalığı Türü Keşfedildi
-
Charles Darwin'in Kütüphanesinin Tamamı Online Olarak Erişime Açıldı
-
İngiltere’de 200 Milyon Yıllık Uçan Sürüngen Fosili Keşfedildi
-
Yeni Dinozor Türü, T. rex’in Bilinen En Yakın Akrabası Olabilir
-
Sahte “İnsan-Maymun” Fosilinin Yüzü Canlandırıldı
-
Böcek kanatlarının solungaçlardan evrimleştiğine dair yeni kanıtlar
-
Orta Çağ’da Yaşamış Cüce Bir Adamın Yüzü Canlandırıldı
-
Neandertaller Bizim Gibi Konuşabiliyor muydu?
-
İngiltere’de 150 Milyon Yıllık ‘Deniz Canavarı’ Bulundu
-
Hayvan Fosillerini Koruyan Koşullar İlk Ne Zaman Oluştu?
-
Şimdiye Kadar Bilinen Tek İnsan Melezi Denny Kimdi?
-
ABD’de Jura Dönemine Ait Nadir Fosiller Bulundu
-
T.rex’in İlkel Kuzenleri, Dinozor Çağının Sonuna Işık Tutuyor
-
500 Milyon Yıllık Antik Deniz Solucanı Türü Bulundu
-
Güney Afrika’da 5 Milyon Yıllık İki Kılıç Dişli Kedi Türü Keşfedildi