Genetik Bilgi Sadece Sperm ve Yumurta İle Aktarılmaz!

9 Kasım 2018, Umea Üniversitesi'nden Ingrid Söderbergh tarafından, Credit: CC0 Public Domain

İsveç'teki Umea Üniversitesi’ndeki araştırmacılar, bağırsak bakterilerinin, ebeveynlerden yavrulara, yaşamları süresince elde ettikleri değişen çevre koşulları ile ilgili bilgi taşıyabileceğini gösteren yeni bir çalışma yayınladı. Bu durum bize, genetik bilginin bir kuşaktan diğerine sadece yumurta ve sperm ile bilgi taşınmadığını göstermektedir.

Yumurtalar ve spermler genetik bilgiyi bir nesilden diğerine aktarır. Genetik bilgi, işlevsel olarak bir yavrunun nasıl oluşacağına dair bir oluşum planı içerir. Bu bilgilerin çoğu DNA'da kodlanır ve ortamda meydana gelen değişiklikler gibi değişmez. Bununla birlikte, son yıllarda, çeşitli yaşam tarzlarının bazı etkilerinin (büyükannelerin açlık çekmesi sonucu yavrularda veya torunlarda obezlik görülmesi gibi) hem yumurta hem de sperm yoluyla ebeveynlerden yavrulara aktarılabileceği gösterilmiştir. Bu çalışma ilk kez ebeveynlerden yavrulara da bulaşan bağırsak bakterilerinin, ebeveynlerin maruz kaldıkları ortamla ilgili bilgileri yavrulara aktarabildiklerini göstermektedir.

Daha önce pek çok kez olduğu gibi, bu yeni çığır açan bilgi, model organizmaların çalışmalarından gelmektedir.

Umea Üniversitesi Ekoloji ve Çevre Bilimi bölümünde araştırmacı olan Per Stenberg, “Bağırsak bakterilerinin sağlıklı bir vericiden bir hastaya aktarılması, günümüzde bazı bağırsak problemlerinin tedavisi için kullanılmaktadır. Bazen alıcının, donördeki(verici) kilo problemleri gibi istenmeyen özelliklere de sahip olduğu bildirilmiştir. Ayrıca çoğunlukla, bağırsaklarımızda yaşayan bakterilerin, bir nesilden diğerine geçtiği de bilinmektedir. Bu bilgiyi, ebeveynlerin yaşam tarzlarının etkilerinin yavrulara aktarılabileceğini gösteren önceki çalışmalarla birleştirerek, bakterilerin geçmiş deneyimlerinin bilgilerini, bir nesilden diğerine taşıyabileceğini düşünmeye başladık. " diyor.

Stenberg’in Umea Üniversitesi'ndeki ekibi, meyve sineklerini önce farklı sıcaklıklara maruz bıraktı ve ardından tümünü aynı sıcaklığa maruz bırakarak, yavrularının nasıl davrandığını

inceledi. Ebeveynleri tarafından yavrulara aktarılan genleri (gen hattından gelen, sperm ve yumurta) ve ayrıca bağırsak bakterilerinin etkilerini kontrol ederek ayırabildiler.

Per Stenberg, “Sonuçlar bizim için tam olarak beklenmedik olmasa da, ben ve deneyleri yapan doktora öğrencilerim Aman Zare ve Anna-Mia Johansson, verilere ilk baktığımızda gerçekten heyecanlandık” diyor.

Bu yeni içgörüler FEBS dergisinde yayınlanmış ve yumurta ve sperm dışında kalıtım için tamamen yeni bir yol tarif edilmiştir.

Bu yeni çalışma ile öğrendiğimiz “Çevre şartları bilgilerini diğer nesile aktaran bağırsak bakterileri”, bazı kalıtsal obezlik türlerini yenmemizde yeni yöntemler geliştirmemize ışık tutabilir. Sağlıklı bir insandan alınan bağırsak bakterileri, epigenetik yollarla obez olan bir bireye aktarılarak, bu türden obezlik durumları ortadan kaldırılabilir. Ayrıca son dönemde yaygınlaşan yeni doğmuş bebeklerin gaz problemlerini gidermek için suni yollarla verilen bağırsak bakterileri evrimsel açıdan olumsuz etkiler yaratabilir. Yine bu yöntem daha da geliştirilerek bebeklerin ilk bağırsak florası oluşturma döneminde, sağlıklı donörlerden elde edilen suni bağırsak bakterileri bebeğe verilerek, bebeklerin sağlıklı bir şekilde gelişmeleri sağlanılabilinir.

Çeviren ve Düzenleyen: Melike Toros, Barış Uçar, Bilime Yön Veren Cevaplar, Evolution of Nature’s Machines

Parents' guts tell tales to their children, https://m.phys.org/news/2018-11-parents-guts-tales-children.html?utm_source=nwletter&utm_medium=email&utm_campaign=daily-nwletter 28.12.2018

#genetik #bilgi #sadece #sperm #yumurta #aktarılmaz!