Gen Makası Parazitlerin Çoğalmasını Engelliyor
Genetik mühendisliği ile istenmeyen yan etkiler olmadan parazitlerle savaşmak mümkün... Dünya nüfusunun yaklaşık üçte biri, bağışıklık sistemi çökmek üzere olan insanları riske atan ve aynı zamanda rahimde farklı yapı bozukluklarına sebep olan Toxoplasma gondii adlı paraziti taşıyor.
Bu parazit bazı hayvanlar ve tarım ekonomisi için de büyük bir tehlikedir. Zürih Üniversitesi bu parazitlerin çoğalımını engellemek için ise büyük bir gelişmeye imza attı.
Parazitlerin karmaşık bir yaşam döngüsü vardır. Yaban hayvanları ve kuşlar da dahil olmak üzere bütün sıcakkanlı canlıların metabolizmasını etkiler. İnsanlara ise kediler aracılığıyla bulaşır. Ooksit adı verilen dışkı ile kapsüllenmiş yapı, kedilerden bulaşma aşamasında devreye girer. Zürich Üniversitesi Vetsuisse Fakültesi'nde Parazitoloji Profesörü ve Dekan Yardımcısı Adrian Hehl ve araştırma grubu, ooksitler üzerinde yaptıkları belli çalışmalar sonucunda, eğer üretimini azaltabilirlerse parazit oranının da azalacağını belirtiyorlar. Daha önce yapılan araştırmalarda ooksitlerin içerisinde bulunan genler tanımlanmış olduğundan, araştırmacılar CRISPR-Cas 9 gen makasını kullanarak bu temel genleri kapatmak ve modifiye edilen parazitleri kedilere enfekte etmek ve aşılamak için çalışmalar yaptılar. Adrian Hehl CRISPR-Cas 9 gen makasını kullanırken çeşitli hataların olabileceğini ve yöntemin dikkatli bir şekilde uygulanması gerektiğini belirtiyor. Bu sebeple normal yöntemden farklı bir yöntem kullanarak, bu sorunun ortadan kalkabileceğini söylüyor.
Kronik olarak enfekte hayvanların ve insanların beyninde bulunan üç kist. (Resim: UZH)
CRISPR-Cas 9 yönteminde ilk olarak bilim adamları, hücreye plazmid adı verilen bir DNA parçası yerleştirirler. Bu şekilde gen makası oluşturmak için gerekli olan tüm materyal ve bilgiyi hücreye aktarmış olurlar. Böylece hücre gen makasını kendi oluşturur. Ancak Zürich Üniversitesi’nde bu yöntemden farklı olarak hücre dışında üretilen gen makası parazit içerisine yerleştirilmiştir. Genetik materyal manipüle edildikten sonra geriye sadece istenilen gen düzenleme kısmı kalmıştır. Hehl, uygulanması gereken yöntemden farklı bir uygulama yaptıklarından dolayı, bu şekilde gen makası izinin bir süre sonra kaybolacağını belirtiyor. Yani genomik dizinin hücre üzerinde farklı bir etki bırakmasına izin vermiyor. Aynı zamanda Hehl, plazmidler olmadan da aşı üretilebileceğini belirtiyor.
Şimdi Hehl çevresindeki araştırma grubu ile Toxoplasma'da bu tür istenmeyen yan etkilerin değiştirilmiş bir teknik kullanılarak önlenebileceğini bildiriyor.
Aynı zamanda genetik mühendisliğine farklı bir bakış açısı kazandırabilecek bu yeni teknolojini, herhangi bir gıda prosedürünü etkilemediğinden dolayı kullanımı için bir zararı bulunmadığı ve oluşabilecek mutasyonları engellediği de belirtilmiştir.
Çeviren ve Derleyen: Belce Su Şanlıtürk
Kaynakça
Dergi Referansı :
1. Rahel R. Winiger ve Adrian B. Hehl. Toxoplasma gondii ve Besnoitia besnoiti'de hızlı genom düzenleme için geliştirilmiş bir CRISPR / Cas9 yaklaşımı . Biyolojik Yöntemler Dergisi , 2020 DOI: 10.14440 / jbm.2020.343
https://www.sciencedaily.com/releases/2020/12/201223091538.htm
https://www.media.uzh.ch/en/Press-Releases/2020/Toxoplasmosis.html
Genetik Haberleri
-
Anadolu’da Göçler ve Dil Gelişimi Genetikle Çözülüyor
-
Antik DNA, Yerli Amerikalıların Asya Köklerini Gösteriyor
-
Moleküler Arkeoloji: Eski Genler Bize Ne Anlatıyor?
-
Seri Katil Genleri
-
Antik DNA Çalışması, Nil Vadisi’nin Geçmişini Aydınlatıyor
-
DNA, Arkeolojik Tortularda Binlerce Yıl Nasıl Korunur?
-
Ölümden sonra “Zombi Genler” olarak adlandırılan bazı genlerin aktivitelerinde artış gözlemlendi
-
Antik DNA, Bilinen En Eski Aile Soy Ağacını Ortaya Koydu
-
HEPACAM Geni Nedir?
-
Araştırmalar, DNA'mızın sadece %7'sinin modern insanlara özgü olduğunu gösteriyor.
-
Avrupalılarda Son Birkaç Bin Yılda Genetik Evrim Kanıtları
-
Rastgele DNA dizilerinden antibiyotik direnci
-
DNA Çalışmasına Göre, Mamutları İklim Değişikliği Yok Etti
-
Romano-Ward Sendromu
-
Antik DNA, Bilinmeyen Bir Japon Soyunu Ortaya Çıkardı
