Eş Baskınlık Nedir ?

By User: Darwinek (Own work) [ CC BY-SA 3.0 or GFDL], via Wikimedia Commons

Eş baskınlık, alellerle ifade edilen özelliklerin fenotipte eşit olmasını sağlayan bir tür Mendel dışı kalıtımdır. Belirtilen özellik için tam veya diğerinden daha fazla bir baskınlık yoktur. Her iki özellik eşit olarak görülür, heterozigot kişi her iki alleli de eşit olarak ifade eder.

Diğer bir ifade ile eş baskınlıkta iki karakter birbirine eşit baskınlık uygular böylece eksik baskınlıkta olduğu gibi ara fenotip oluşmaz her iki karakter de özelliğini hiçbir eksiklik olmadan gösterir. Örnek olarak insanda M ve N kan grubu sistemi verilebilir.

Genlerden biri diğerine tam baskınlık kuramadığında ikisi arasında yeni bir fenotip görülebilir. Bu olay eksik baskınlıktır. Her iki alel gen de birbirine baskın gelemediğinden ikisi de büyük harfle gösterilir. Özelliği ise üs gibi yazılır.

M ve N genleri arasında eş baskınlık vardır bu nedenle M kan grubundan olanlar MM genotipli N kan grubundan olanlar NN genotipli MN kan grubundan olan MN genotiplidir.

Aynı eş baskınlık olayı AB0 kan grubu sisteminde A ve B genleri arasında da vardır ayrıca AB0 sistemi çok alelliliğe de örnektir.

Örnek; AB kan grubu

Kırmızı kan hücrelerinin, diğer yabancı kan türleriyle savaşmak için tasarlanmış antijenleri vardır; bu nedenle alıcının kendi kan türüne göre kan nakli için yalnızca belirli kan türlerini kullanılmaktadır.

Normalde, bu antijenler, vücuda yabancı bir kan türü olduğunu ve bağışıklık sisteminin saldırısına maruz kalacağını işaret eder. AB kan türlerine sahip insanlar sistemlerinde doğal olarak iki antijene de sahiptirler, bu yüzden bağışıklık sistemi bu kan hücrelerine saldıracaktır.

AB kan türünün gösterdiği eş baskınlık nedeniyle AB kana sahip insanlara "genel alıcı" denir. A tipi, B tipi maskelenmez ve tam tersi eşit olarak ifade edilir.

Kaynak: https://www.thoughtco.com/what-is-co-dominance-1224498

Çeviren ve Derleyen: Minenur Kalyoncu

#baskınlık #nedir