Biyologlar - Biyolojiye Gerçekçi Yaklaşım

Dünyanın En Tehlikeli 15 Örümcek Türü

---

Yer yüzünde yaklaşık 42.000 - 43.000  civarında ve hatta 43.000 den daha fazla farklı örümcek türü bulunduğu bilinmekedir.  İnsanlar arasında bilindiğinin aksine bu türlerden  sadece çok az bir kısmı insanlar için tehlike arzetmektedir.  Bu kadar çok sayıdal örümcek türü var iken neden  çok az bir kısmı insanlar üzerinde etkili olmaktadır?

Yanımızda olmalarından pek memnun olmasak da, doğada hatırı sayılır derece örümcek bulunduğundan bahzetmiştik.  Bahzedilen örümcek türlerinden bazıları  insanların ölümlerine neden olacak kadar tehlikelidir.

Örümcek zehri, çoğunlukla küçük hayvanlar üzerinde etkili olabilecek bir şekilde tasarlanmıştır, ancak bazı türlerin zehri insanlarda deri lezyonları üretebilir veya ölümle sonuçlanacak alerjik reaksiyonlar üretebilir. Bununla birlikte, kliniklerin, zehir kontrol merkezleri ve hastanelerde ısırıkları tedavi etmek için genellikle tehlikeli türlere özgü  antitoksin bulundurlulmaktadır.

1. Huni Ağlı Örümcek (Dipluridae ailesi)

Bu isim, bu tür örümceklerin huni şeklinde ürettikleri örümcek ağlarından dolayı verilmiştir. Örümcek, ava dokunma fırsatını beklerken huninin dar kısmında bekler. Bu olduğunda, örümcek dışarı fırlar ve huni ağzında böcek avını yakalar. En önemli cins Kuzey Amerika’da Evagrus, Brachythele ve Microhexura, Güney Amerika’da Trechona ve Avustralya’daki Atrax cinsinin zehirli üyeleridir.

2. Atrax robustus ve A. formidabilis türleri, zehirli ısırıkları yüzünden Avustralya’nın güney ve doğusunda çok korkulan iri, kahverengi hantal örümceklerdir. 1920’lerden beri Sydney bölgesinde bu saldırgan örümceklerin ısırıklarından kaynaklı insan ölümleri kaydedilmiştir. Zehirlenme durumunda ana toksine yönelik bir panzehir geliştirildi ve bu, kurbanlar ısırıldıktan hemen sonra uygulandığında etkili olabilmektedir.

3. Fare Örümceği (Missulena)

Avustralya’nın hemen hemen her bölgesinde ve Şili’de yayılış gösteriler. Böceklerle ve küçük boyutlu hayvanlarla beslenir. İnsanları soktuğunda kusma, şiddetli ağrı ve yanma, karın kaslarında sıkışma, solunum yetersizliği, hipertansiyon, yüksek ateş, koma ve ölüme varan ciddi problemlere yol açabildiğinden bahzedilmektedir.

4. Redback Örümceği (Latrodectus hasselti)

Redback, Karadul ailesinin başka bir kuzeni olarak adlandırılırç. Ancak, bu tür yer yüzünde çok fazla yaygın değildir. Avustralya’ya özgü bir türdür. Tarım ticareti ile Yeni Zelanda, Belçika ve Japonya’ya yayılmıştır. (Bu örümcek türü sıklıkla üzüm yaprakları ve iç demetleri üzerine yuva ve ağlar oluşturur.) Tür, sıcak çölleri ve soğuk dağ tepeleri haricinde tüm kıtanın çeşitli ortamlarında yaşayan Avustralya genelinde yaygınlaşmıştır. Türler aynı zamanda kentsel alanlarda da bulunur, sıklıkla konutlarda yuvalar yapar. Kırmızı sırt, siyah renkli sırtındaki belirgin kırmızı çizgi veya kum saati şeklindeki iziyle tanımlanır. Bu işaret, dişi redbacklerde erkeklerinkinden daha belirgindir.

Redback örümcekleri saldırgan değildir ve rahatsız edildiğinde ölü olarak taklit etmeye daha yatkındır ancak yumurtalarını savunan bir dişi örümcek ısırabilir. Isırıklar, örümcek ayakkabı veya kıyafet içerisine girdiğinde veya giyinirken mağdurun derisine sıkıştığında da ortaya çıkar. Hem erkek hem de dişi redback’leri zehirlidir, ancak en çok tedbir alınması gereken öncelikle dişi ısırmalarıdır. Isırılan tüm kurbanlardan sadece %10-20 zehirlenmektedir. Zehir, ağrı, terleme, hızlı kalp atışları ve şişmiş lenf düğümleri üreten alfa-latrotoksinler adlı bir karışım nörotoksindir. Örümcek, enjekte ettiği zehir miktarını kontrol edebilir ve bu belirtilerin şiddeti sıklıkla ne kadar zehrin verildiğine bağlıdır. Avustralya’da her yıl 250’den fazla bu örümceğin ısırıkları tedavi edilmektedir, çoğu antivenin ile. Araştırmacılar ve hekimler redback antivenin etkinliği konusunda bölünmüş durumda, bazı çalışmalar belirtilerin tedavisinde veya ağrının giderilmesinde etkili olmadığını göstermektedir.

5. Sidney Huni Ağ Örümceği (Atrax robustus)

Boyları 1,5 cm uzunluğa sahiptir.  Vücutları lacivert-siyah renk tonlarına sahiptir. İyi bir yüzücü örümcektir., su diplerinde bütün bir gece boyu saklanabilirler. Isırığının etkisi bir saat içinde kendisini gösterir. Gün boyu şiddetli ağrı, kusma, nefes darlığı, hipertansiyon ve komaya gibi etkiler gösterebilir.  

6. Kırmızıdul Örümceği (Latrodectus bishopi)

Diğer bir "dul" örümcek türü, Kırmızıdul örümceğidir. Kırmızıdul Örümceği, görünümünü, diğer dul örümceklerden kırmızımsı sefalotoraks ve bacaklar ile kırmızımsı kahverengi ila siyah renkli karın bölgesi ayırt eder. Birçok Kırmızıdul’un, kum saati şeklinde, üçgen şeklinde veya belirsiz olabilecek karnın alt kısmında kırmızı bir iz vardır. Karnın üstü kırmızı veya turuncu renktedir ve her nokta sarı veya beyaz bir çizgiyle çevrilidir. Yetişkin bir dişinin bacak uzunluğu 1.5-2 inç, erkeklerde ise bu boyutun yalnızca üçte biri kadardır.
Bu örümcekler böceklerle beslenirler ve insanlara saldırgan olarak kabul edilmez. Bununla birlikte, yumurtalarını korurken veya bir kişinin cildine kıyafet veya ayakkabı ile sıkıştığı zaman ısırabildiği bilinmektedir. Kırmızıdul Örümceği’nin ısırığı, Karadul’a benzer ve genellikle benzer  semptomlar (ağrı, kramp, bulantı vb.) ortaya çıkar. Aynı şekilde, Kırmızıdul Örümceği’nin bir ısırığı ile ölüm de nadirdir, çünkü örümcek az miktarda zehir enjekte eder. Çok küçük çocuklar, yaşlılar ve sağlık sorunları olan insanlar Kırmızıdul Örümcek ısırıkları karşısında savunmasızdır.

7. Redback Örümceği (Latrodectus hasseltii)

Yer yüzünde  sadece Avustralya’da rastlanılan bölgeye endemik bir örümcek türüdür. Zehri nörotoksik (sinir sistemi üzerinde zararlı etkisi olan) özelliktedir. Isırığı, bir saat içinde etkisini gösterir. Şiddetli ağrı ve yanma hissi, terleme, kusma, yüksek ateş, hipertansiyon, solunum yetmezliği, koma ve ölüme varan durumlara neden olabilmektedirler.

8. Kahverengidul Örümceği (Latrodectus geometricus)

Kahverengidul örümceğinin Afrika’da evrimleştiği düşünülmektedir, ancak açıklanan ilk örnek Güney Amerika’dan gelmiştir. Dünyanın başka yerlerinde de istilacı bir tür olarak sınıflandırılır. Kahverengidul nüfusuna Güney Kaliforniya, Karayipler, ABD Körfez Ülkeleri’nin yanı sıra Japonya, Güney Afrika ve Madagaskar, Avustralya ve Kıbrıs’ta karşılaşılmıştır. Türler evlerini binalarda, eski lastiklerde, otomobil altlarında, çalılar ve diğer bitkiler arasında yapmaktadır.
Örümcek, bronzdan neredeyse siyaha kadar değişen kahverengimsi bir görünüme sahiptir. Bazı örneklerin karınları süslü koyu kahverengi, siyah, beyaz, sarı veya turuncu renktedir. Cinsin diğer üyelerinden farklı olarak, Kahverengidulun alt kısmındaki kum saati turuncu renktedir.
Kahverengidul zehri, Karadul zehrinden iki kat daha güçlüdür. Bununla birlikte, bu tür saldırgan değildir ve yalnızca sokması halinde az miktarda zehir enjekte eder. Yine de, Kahverengidul örümceklerinin ısırıkları 1990’ların başında Madagaskar’da iki kişinin ölümüyle ilişkilendirilmiştir. (Bu kurbanların durumları zayıftı ve antivenin ile tedavi edilmedi.)

9. Karadul (Latrodectus mactans)

Bu örümceğin dişileri erkeklerini yediğinden dolayı bu ismi almıştır. Toprak üzerinde ve toprakrak yüzeyine yakın yerlerde yaşarler ve her türlü böcekle beslenir.

Karadullar, Birleşik Devletler’de her yıl zehir kontrol merkezlerine 2.500’ün üzerinde gelen kurbanlara neden olmaktadır. Latin Amerika ve Batı Hint Adaları, Amerika Birleşik Devletleri’nde ve Kanada’nın bir bölümünde bulunan bir türdür. Kuzey Amerika’daki Latrodectus’un en yaygın üyesi, evlerini ahşap yığınları, oyuklar ya da ağları için destek olarak kullanılan bitkiler gibi çeşitli ortamlarda yapar.

Dişileri parlak siyahtır ve genellikle dairesel yapıdaki karınlarının alt kısmında kırmızımsı ila sarı kum saati tasarımına sahiptir. Bazen tam bir kum saati yerine iki küçük üçgen bulunur. Vücutları yaklaşık 2,5 cm (1 inç) uzunluğundadır. Erkek, eşleştikten sonra çoğunlukla öldürüldükleri ve yenildikleri (isimleri de buradan gelir) için nadiren görülürler, kadınların yaklaşık dörtte biri büyüklüğündedir. Kum saatinin tasarımına ek olarak, erkek genellikle karnın kenarlarında kırmızı ve beyaz çizgili çiftlere sahiptir.

Cilt üzerinde bir iğne batması gibi hissedilebilen ısırıkları, sıklıkla ciddi kas ağrısı, kramp, bulantı ve diyaframın hafifçe durmasına neden olur ve bu da nefes almayı zorlaştırır. Çoğu kurban, ciddi komplikasyonları olmaksızın iyileşir. Isırmanın çok küçük çocuklar ve yaşlılar için ölümcül olduğu düşünülse de Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Karadul örümcekler tarafından ısırıklara atıf yapılmamıştır.

10. Kurt Örümceği (Lycosidae)

Kurt örümcekleri, dünyada bulunan geniş ve yaygın bir grup olan Lycosidae ailesine aittir. Onlara, avlarını kurt gibi takip etme ve saldırmaları nedeni ile Kurt örümceği denmiştir. Kuzey Amerika’da yaklaşık 125 türü görülürken, Avrupa’da yaklaşık 50 türü var. Kuzey Kutup kısmında çok sayıda türü bulunmaktadır. Çoğu küçükken bile orta büyüklüktedir. En büyük olanlarının 2,5 cm (1 inç) uzunluğunda bir bedeni ve aynı uzunlukta bacakları vardır. Kurt örümceklerinin çoğu koyu kahverengidir ve tüylü bedenleri uzun ve geniş olup sağlam, uzun bacaklara sahiptir. Koşu hızları ile ünlüdürler ve böcekleri barındıran beşeri konutları istila edebilecekleri halde çimen veya taş altında, yaprak veya yaprak çöpünde sıklıkla görülürler. Bazıları girişi çöp ile örtbas ederken, bazıları taret benzeri bir yapı oluşturur. Kurt örümceklerin yumurtaları, dişinin ağızlarına veya ipek üreten organlara tutunan gri bir ipek kese içinde bulunur ve böylece büyük bir top sürükleniyormuş gibi görünür. Kuluçkadan çıktıktan sonra, genç örümcekler birkaç gün boyunca annenin sırtına binerler.

Bu örümcek türü saldırgan olarak değerlendirilmese de, çoğunlukla insanları kendilerini savunmak için ısırır. Kurt örümcekleri zehirlidir, ancak ısırıkları tehlikeli sayılmaz. Bununla birlikte, genel olarak örümcek sokmalarına alerjik olan bazı ısırık kurbanları mide bulantısı, baş dönmesi ve kalp atışlarının hızlanması gibi belirtiler görülebilir. Örümceğin büyük dişleri ısırık yerinde fiziksel travmaya neden olur. Isırganın kendisi bir arı sokmasıyla benzer şekilde tanımlanmıştır ve örümceğin enjekte ettiği zehir, ısırılan alanda kaşınmaya neden olabilir. Bu acılı ısırık, hızlarıyla ve şaşırtıcı görünüşüyle birleşince, bu örümcek türü korkutucu olabilir ve bazı ısırık kurbanları oldukça panik yapabilirler.

11.Hobo Örümceği (Tegenaria agrestis)

ABD’de bulunan en zehirli örümcek türleri arasında yer alır. Kendilerine ya da yumurtalarına zarar gelmediği sürece insanları sokmazlar.

12. Sarı Keseli Örümcek (Cheiracanthium inclusum)

Sarı Keseli Örümcekler, vücut uzunluğu 3 ila 15 mm (yaklaşık 0,12 ila 0,6 inç) aralığında olan ve taşların altında, yapraklarda veya çimenlerin altında ipeksi borula inşa eden örümcek ailesindendir. Güney Amerika boyunca Meksika’nın yanı sıra Amerika Birleşik Devletleri genelinde bulunan Cheiracanthium inclusum, insanlar için zararlıdır ve çoğu zaman kapalı mekanlarda bulunur.

Örümcek zehri, sitotoksin (hücreleri yok eden veya işlevini bozan bir madde) olup nekrotizan lezyonlar üretebilir, ancak böyle lezyonlar ısırık kurbanlarında nadiren görülür. Yine de ısırık alanındaki kızarıklık ve şişlikler ortak reaksiyonlardır. Sarı Keseli Örümcekler, uysal yaratıklar değildir; örneğin, dişi sarı keseli örümcekler, yumurtalarını savunurken ısırır.

13. Brezilya Gezgin Örümcekleri (Phoneutria fera and P. nigriventer)

Bu türlere bazen muz örümcekleri de denir çünkü sıklıkla muz yapraklarında bulunurlar. Saldırgan bir savunma duruşu vardır, ön ayaklarını yukarı doğru havaya kaldırırlar. Phoneutria insanlar için zehirlidir ve dünyanın en büyük örümceklerinin en ölümcül örümcekleri olarak kabul edilirler. Zehirleri, salya akıtma, düzensiz kalp atışı ve erkeklerdeki uzun süren ağrılı ereksiyonlar gibi belirtilere neden olan sinir sistemi rahatsızlıklarına sebep olabilir. 2013 yılının sonlarında İngiltere’nin Londra kentinde bir aile, evlerini boşaltıp dezenfekte etmek zorunda kalmıştı, çünkü evleri küçük Brezilya Gezgin Örümcekleri ile dolmuştu.

14. Kahverengi Yalnız Örümcek (Loxosceles reclusa)

Kahverengi Yalnız Örümcek, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki en tehlikeli örümceklerden birisidir. Zehri, ısırık alanının yakınındaki kan damarlarının duvarlarını yok eder ve bazen büyük bir cilt ülseri oluşturur. 2013’ta yapılan bir araştırmada, örümcek zehrindeki bir proteinin hücre zarlarının iyi bir bölümünü oluşturan fosfolipid molekülleri hedef aldığını ve bu molekülleri daha basit lipidlere dönüştürdüğünü ortaya koyulmuştur. Meydana gelen yaranın iyileşmesi için birkaç ay gerekebilir veya iltihaplanma yapabilir, bu da kurbanın ölümüne neden olabilir. Kahverengi Yalnız Örümcek ısırığından meydana gelen ölümler nadirdir.

Keman örümcekleri olarak da adlandırılan kahverengi yalnız örümceklerinin çoğu batı ve güney Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşar. Çoğu yaklaşık 7 mm’dir (0.25 inç) ve yaklaşık 2,5 cm’lik (1 inç) bir bacak açıklığına sahiptir. Vücudunun ön yarısında (cephalothorax) koyu keman şeklinde bir tasarıma sahiptir; “boyun” sırtı orta hattında belirgin bir oluk ile oluşturulmuştur. Kahverengi Yalnız Örümcek, mağaralarda, kemirgen yuvalarında ve diğer korunan ortamlarda yaşamlarını sürdürerek Kuzey Amerika’nın bir parçası haline gelmiştir. Kahverengi Yalnız Örümcek’ler, tavan arası, depolama alanları ve duvar veya tavan boşlukları gibi binaların çok kullanılmayan alanlarında da yaşamlarını devam ettirebilirler.

15. Altı Gözlü Kum Örümceği (Sicarius hahni)

Altı gözlü yengeç örümceği olarak tanımlanırlar. Tüm bacaklarıyla birlikte vücut büyüklükleri 50 mm uzunluğundadır. İnsanları nadiren ısırsa da, zehrinin çok güçlü olduğu laboratuvar ortamında yapılan çalışmalar sonucunda kanıtlanmıştır.  Panzehri henüz bulunamamıştır.

Yapılan bir  çok araştırmada, Amerika’da bir hastaneye o güne kadar “örümcek ısırması” diye gelinen 600 vakanın sadece yüzde yirmisinin gerçekten örümcek ısırıgı olduğu anlaşılmış. Tabii ‘örümcek ısırması’nın ‘zehirli örümcek ısırması’ anlamına gelmediğini de söylemek lazım. Örümcekler de her hayvan gibi sizi ısırabilir.

Örümcek türleri arasında çok azının zehirli olduğundan bahsetmiştik.

Zehirli örümceklerin büyük bölümünün zehri, insanı öldürebilecek kadar kuvvetli değil. Örümcek zehirleri genelde deride hasar, lezyon, mide bulantısı, ısırılan yerde hücre ölümü gibi nispeten zararsız denebilecek sonuçlara yol açabilir.

Dünyanın en zehirli örümceği denildiğinde bir çok  farklı kaynaktan çok farklı bilgilere ulaşabilirsiniz. Örneğin, Amerika için karadul örümceği ölümcül kabul ediliyor. Ancak istatistiklere göre, panzehir bulunmayan yıllarda karadulun ısırdığı 100 kişiden sadece beşi ölmüş. Bu da aslında zehrinin çok kuvvetli olmadığını göstermektedir.

Pek çok bilim insanına görede, dünyanın en zehirli örümceği sadece Avustralya’da yaşayan bir tür: Funnel-web örümceği.  “huni ağı örümceği” diye geçmektedir. İlk kez 1980 yılında, Sidney’in 160 kilometre uzağında keşfedildi. Bu örümceğin ısırdığı kişi 15 dakika içinde ölüyor. Fakat kayıtlara göre hiç ölen kişi yok, çünkü panzehir sayesinde zehrin etkisi hemen yok edilebiliyor.

Bazı bilim insanlarının iddiasına görede, dünyanın en zehirli örümceği Brezilya’ya özgü bir türdür: “Gezgin Örümceği.” Diğer örümcekleri avlayarak beslenen “gezgin örümceği”, Guinness Rekorlar Kitabı’nda dünyanın en zehirli örümceği olarak geçiyor. Ancak birçok böcek bilimciye göre, bu örümceğin zehri, huni ağı örümceği kadar kuvvetli değil. Onu genelde ikinci sıraya koyuyorlar.

Kaynakçalar:
http://www.biyologlar.com/dunyanin-en-zehirli-orumcegi-hangisi
https://www.britannica.com/list/9-of-the-worlds-deadliest-spiders
https://www.teknikturk.com.tr/TR/bilgi-merkezi/4171/zehirli-orumcek-turleri-hangileridir
https://www.bilgiustam.com/dunyanin-en-tehlikeli-9-orumcegi/
https://ozdalgic.wordpress.com/2015/01/24/dunyanin-en-zehirli-orumcegi-hangisi/

---