DNA BANKALARI
DNA/ Hücre Bankası
DNA bankaları hücreleri veya hücrelerden izole edilmiş genetik bilgiyi içeren biyolojik örneklerin (DNA, cDNA) uzun süreli depolandığı ve kayıt sistemlerinin oluşturulduğu birimlerdir. Dünyada yaygın olarak DNA bankaları, üniversite ve benzeri araştırma merkezlerine, Adli Tıp Kurumları' na veya Silahlı Kuvvetler' e bağlı olarak etkinliklerini sürdürebildikleri gibi aynı zamanda ticari amaçlı servis birimleri de olabilmektedir. TÜBİTAK DNA/Doku Bankası biyomedikal araştırmalara altyapı ve biyolojik örnek kaynağı oluşturmak amacıyla nadir görülen kalıtsal hastalıklardan etkilenmiş kişilerin ve bu kişilerin ailelerine ait biyolojik örneklerin uzun süreli depolandığı bir birimdir.
Hacettepe Üniversitesi DNA/Hücre Bankası öZELLİKLERİ
Hacettepe Üniversitesi DNA/Hücre Bankası Türkiye’de hastalığa özgül biyobankaların ilk örneğidir. DNA/Hücre Bankası, 1994 yılında Türkiye Teknoloji ve Geliştirme Vakfı Stratejik Odak Nokta Projesi kapsamında kalıtsal hastalıklarda DNA ve doku/hücre arşivlemesi amacı ile kurulmuştur. Çalışmalar, 1995-2007 yılları arasında TÜBİTAK Başkanlığı’na bağlı “Kolaylık Birimi” projesi olarak desteklenmiştir.
Biyobankanın temel amacı iyi laboratuvar uygulamaları (GLP) standartlarına uygun olarak kalıtsal hastalıklardan etkilenmiş ailelerden biyolojik örnekleme yapmak ve klinik/genetik veri tabanlarını oluşturarak bu alt yapının biyomedikal araştırmalar için kullanılmasını sağlamaktır. Banka European Middle Eastern & African Society for Biopreservation & Biobanking (ESBB) üyesidir.
Kriyoprezervasyon
Bu ünitede biyolojik örneklerin (DNA, cDNA, hücre, doku örnekleri) uygun şartlarda ve uzun süreli depolanması amacıyla -80 º C derin dondurucu (200.000 örnek kapasiteli) ve sıvı azot örnek saklama sistemi (15.000 örnek kapasiteli) mevcuttur. DNA örnekleri uzun vadeli çalışmalar için -80 ºC de, yürütülmekte olan çalışmalar için -20 ºC ve +4 ºC de yedeklenerek saklanmaktadır. -80 º C derin dondurucular elektrik kesintilerine karşı , CO2 back-up sistemi desteklidir.
Moleküler Genetik Laboratuvarı
Laboratuvarımızda DNA/RNA izolasyonu, cDNA sentezi ve genombilim çalışmaları için PCR, elektroforez sistemleri ve DNA dizi analizi için gerekli altyapı mevcuttur. Laboratuvarda kullanılan tekniklere örnek olarak PCR, kantitatif ve semi-kantitatif RT-PCR, DNA Dizi Analizi, Western Blot verilebilir. Ayrıca laboratuvarımızda transkriptomik çalışmalara yönelik olarak SAGE yöntemi standardize edilmeye başlanmıştır.
Hücre Kültürü Laboratuvarı
İndeks vakalardan alınan kan örneklerinden izole edilen B lenfositleri Ebstein-Barr virus (EBV) kullanılarak immortalize edilmekte ve lenfoblastoid hücre hatları oluşturulmaktadır. Bu uygulama ile biyolojik materyalin sürekliliği sağlanmakta ve çeşitli araştırmalar için yeetrli miktarda biyolojik örnek elde edilmiş olmaktadır. Bu labaoratuvarımız kurumumuzun araştırıcılarının kullanımına açıktır.
Veri tabanı
Veri tabanında kişisel, tıbbi ve genetik bilgiler yer almaktadır. Bu amaçla özel bir bilgisayar programı kullanılmaktadır. Şifreli bir sistem sayesinde yetkili olmayan kişilerce bu bilgilere erişim olanaksızdır.
DNA Eşlenmesi ve Veri Tabanı
DNA veri tabanı veya "DNA databank" DNA bilgilerini saklamak için tasarlanmış bir tür veri tabanıdır. Bir DNA veri tabanı, genetik hastalıkları, kriminoloji için DNA parmak izi tanıması veya genetik soybilim için kullanılabilir. DNA veri tabanları özel veya genel olabilir. Bu tür veri tabanları DNAları kısa bir süre haricinde barındırmazlar. DNA parmak izi gibi kişisel özellikler DNA ile aktarılır, bu bilgiler de elektronik olarak sağlanır. En büyük DNA veri tabanı CODIS'dir[1] ve bunun ardından Birleşik Krallık ulusal DNA veri tabanı gelir.
ADLİ AMAÇLI ULUSAL DNA VERİ BANKASI
Dr. Faruk Aşıcıoğlu, Adli Tıp Kurumu
Artık dünyada DNA veri bankalarının kurulmasının gerekli olup olmadığı değil, hangi sınırlamalar ve kurallar bütününe tabi olması gerektiği, kapsamı gibi daha spesifik konular tartışılmaktadır.
Tarihçe
1991- ABD Silahlı Kuvvetler Patoloji Enstitüsü Enstitüsü -> Dünyadaki ilk formal DNA bankası kurulması,
1991- Gerçek anlamda kurulmuş bir DNA veri bankası ile aydınlatılan ilk olgu -> Minesota 'da gerçekleşen bir ırza geçme olgusunda olay yerinden elde edilen kan ve semenin veri bankasına hırsızlık nedeni ile girilmiş bir hükümlünün profili ile tam uyum göstermesi,
1995 -İngiltere -> Avrupa'da gerçek anlamda ilk ulusal DNA veri bankasının kurulması. Bugün için Avrupa'da 34 ülkede, Dünya'da ise 76 ülkede DNA veri bankası kurulmuş ya da kurulma aşamasındadır.
DNA Veri Bankasının Faydaları
1 .Caydırıcılık,
a) Suçluların kişisel DNA bilgilerinin veri bankasında bulunduğunu ve herhangi bir suç işlediği taktirde yakalanma ihtimalinin yüksek olduğunu bilmesi suçtan uzak durmaları sonucunu doğurmaktadır.
b) Şiddet içerikli suçların mükerrer suçlar olduğu ve failin yakalanmadan önce ortalama altı ya da daha fazla suç işlediği saptanmıştır. Oysa DNA veri bankaları sayesinde bu kişiler suç kariyerlerinin daha başlarında yakalanabilmekte ve olası şiddet eylemleri engellenmektedir.
2. Faili meçhul olaylarda azalma,
3. Olayların daha kolay ve kısa sürede çözülmesi,
4. Toplumun güvenlik güçlerine ve yasalara olan inancında artma,
5. Güvenlik birimlerinin zaman ve parasal tasarrufunda artma,
6. Suç isnadı iddialarında belirgin azalma
7. Hırsızlık gibi daha ağır suçlar için başlangıç oluşturan suç faillerini kayıt altına alarak olası suçların önüne geçilebilmesi.
DNA veri bankasının etkinliği İsveç'te 1 yılda 1800 olay, Kanada'da 5 aylık sürede 359 olay,
ABD'nin Florida eyaletinde son iki yılda şüphelisi olmayanan 1000 olay, İngiltere'de haftada yaklaşık 1000 olay veri bankası sayesinde aydınlatılmaktadır (Dünyadaki en geniş kapsamlı DNA veri bankasına sahip olup kurulduğu 1995 yılından beri bankalanan DNA profili sayısı bir milyardır).
Kapsam
1. Olay yerinden elde edilecek her türlü biyolojik örnek,
2. Kimliği meçhul ceset ve biyolojik kalıntılardan örnek,
3. Kayıp kişiler ile yakınlarından biyolojik örnek,
4. Çeşitli suçlardan hüküm giymiş olanlardan ömek:Ulusal veri bankasında DNA analiz sonuçlarının toplanma kriterleri ülkeden ülkeye çeşitlilik göstermektedir. Bazı ülkeler endikasyon modelini temel alarak kapsama alınacak suçları tek tek saymış, bazıları ise alınan cezanın süresini (süre modeli) temel seçim kriteri olarak kabul etmiştir. Örneğin;
-Almanya: Suçları saymış (numerus clasus) ve ek mahkeme kararı aramıştır.
-İsveç'te cezai müeyyidesi iki yılın üzerinde, Hollanda'da dört yılın üzerinde cezası olan suçlardan hüküm giyenlerin DNA profilleri veri bankasında toplanmaktadır.
-İngiltere: Hürriyeti kısıtlayıcı ceza verilmesini gerektiren her türlü suçtan hüküm giyenler,
Norveç: Adam öldürme, müessir fiil, ırza geçme gibi bazı ciddi suçlardan hüküm giyenler,
Fransa: Irza geçme suçundan hüküm giyenleri kapsama dahil etmiştir.
Birkaç ülke dışında hemen her ülkede kapsam dahilinde bulunan suçlar:
-Adam öldürme,
-Irza geçme,
-Adam kaçırma,
-Hırsızlık,
-Kundaklama,
-Terörizm
Etik
-DNA'nın bizzat saklanılması,
-Şüphelilerden örnek alınması,
-DNA veri bankalarının herhangi bir hak ihlaline yol açıp açmadığı hususları ülke gerçekleri de düşünülerek enine boyuna tartışmaya muhtaç bir konudur.
BİYOLOJİ ÖDEV YARDIM
-
Mercanlar ve Mercan resifleri hakkında bilgi
-
Kulak Nedir? Kulağın Yapısı ve Görevleri Nelerdir?
-
Göz nedir ? Gözün görevleri nelerdir ? Canlılarda göz ve görme organı
-
Boğaz nedir ? Boğazın kısımları nelerdir ?
-
Omurga, columna vertebralis nedir ? Görevleri nelerdir ?
-
Doğal gübreler nelerdir
-
Kimyasal (yapay) gübreler nelerdir
-
Kortizol Nedir
-
Semantik Nedir ?
-
Karasal Ve Sucul Biyomların Özellikleri Nelerdir ?
-
Kaç çeşit biyom vardır
-
Bitki Ve Hayvanların Yeryüzündeki Dağılımını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
-
Bitkisel dokular hakkında bilgi
-
Ekosistemde besin zinciri ve besin ağının önemi nedir ?
-
Genetik Algoritmalar