Dil nedir? Dilin Görevleri nelerdir?
Dil, bağ dokudan bir iskeletle kastan ve mukozadan oluşmuş bir organdır. Bu organımız tat alma görevinin yanı sıra kaslarıyla da çeşitli hareketler yaparak yutma, çiğneme ve konuşmada çok önemli bir rol alır.
Ağız tabanının ortasında bulunan dil, asıl ağız boşluğunun içine doğru uzanmıştır. Öne doğru eğilmiş bir koni biçimindedir. Kalın ucu arka tarafta yer alır. Yukarıdan aşağıya doğru basıktır. Üst yüzü, kenarları, ucu, alt yüzünün ön parçası mukoza ile örtülüdür. Bu mukoza, daha kabarcık şeklindeki papillalarla kaplıdır.
Dili anatomik olarak inceleyecek olursak;
Corpus lingua: Dilin ucuyla kökü arasında kalan dil gövdesi.
Radix lingua: Dil kökü. Gırtlak kapağının önünde yer alan ve tonsilla linualis'i (folliculi linguales) taşıyan dil tabanı.
Dorsum lingua: Dil papillerini (papillae linguales) taşıyan dil sırtı.
Margo lingua: Dilin dişlere değen yan kenarları.
Apex lingua: Dil ucu.
Tunica mucosa lingualis: Dil mukozası
Dil, konuşma, yutma ve çiğneme işlerinden başka, tad alma görevini de üstleniştir. Bu görevini, bir kısmı çıplak gözle görülebilen, bir kısmı da görülemeyen değişik biçimlerde küçük kabartıların ( papillaların) yardımı ile gerçekleştirir.
Papillalar; Dile pürüzlü bir görünüm veren, dilin üst yüzeyinde ve yan yüzeylerinde yer alan küçük kabarcık şeklindeki yapılara verilen addır. İçlerinde tat tomurcukları bulundururlar. Bu tomurcuklar içerisinde ise tat hücreleri de bulunmaktadır.
- - Papillae filiformes: İpliksi papiller. Daha uzunca ve kalın olanına papillae conicae denir.
- - Papillae fungiformes: Mantar şeklindeki papil türüdür.
- - Papillae vallatae: Kısa ve daha geniş fungiform (mantar şekilli) papillalar.
- - Papillae foliatae: Dilin arka yan kenarında bulunan, tat tomurcuklarını içeren paralel yerleşimli çok sayıda yapraksı mukoza kıvrımıdır.
- Tat tomurcuklar içerenler:
1- Dilin ön bölümlerinde bulunan mantarsı papillalar(Özellikle süt içtikten sonra daha da görünür hale gelirler)
2-Diğerlerine göre daha büyük ve daha az sayıda olanlar çanaksı papillalar: Dilin arkasında ters bir V harfi biçiminde dizilmişlerdir.
3-Yapraksı papillalar: Dilin arka yanlarında yer alır. Mantarsı, çanaksı ve yapraksı papillalar
- Tat tomurcuğu içermeyenler:
1-Sayıca en çok olan ipliksi papillalar (Papillae filiformes): Neredeyse dilin tüm yüzeyini kaplarlar ve dokunma duyusuyla ilgili olarak görev yaparlar.
Tonsilla lingualis
Düzensiz olarak dil tabanı üzerine yayılmış olan lenf dokusudur.
Folliculi linguales: Dil kümeleri. Dil mukozasının altındaki tonsillaların meydana getirdiği tepemsi çıkıntılar. Ortalarında birer oyuk/kanal bulunur.
Dil Kasları (Musculi linguale)
XII. Kafa çifti olan N.hypoglossus tarafından innerve edilen sekiz adet dil kası. İntrinsik kaslar dilin içinde yer alır. Ekstrinsik kaslar ise, dil kemiği (os hyoideum) dan başlayıp dilde sona ererler ve yine dilin hareketlerinden sorumludurlar.
Ekstrinsik (Dil dışında bulunan) Dil Kasları
1 M. genioglossus
2 M. hyoglossus
3 M.chondroglossus
4 M. styloglossus
İntrinsik (Dilin gövdesi içinde bulunan) Dil Kasları
1 M.longitidinalis superior
2 M.longitidinalis inferior
3 M. transversus linguale
4 M.transversus enfilyoslam
Tat papillalarının Çalışma Prensibi
Tat duyularının en önemlileri acı, tatlı, ekşi ve tuzludur. Çanaksı papillalar ve mantar biçimindeki paplillalar, tat duyusu ile ilgilidirler. İpliksi papillalar dokunsal yapılardır. Çanaksı papillaların kesiti incelendiği zaman tat duyusunun nasıl meydana geldiğini anlamak daha da kolaylaşır. Sinir dalları papillalara gelerek burada sonlanırlar. Bu uçlardan da, dilin yüzeyine doğru çok ince yüzlerce sinir ipliği yayılır. Dili örten mukozada, çok küçük delikler mevcuttur. Mikroskopla görülebilen bu yapılara şekillerinden dolayı kalis veya tat alma cisimcikleri adı verilir. Sinir ipliklerinin uçları, bu oluşumların içindeki tat hücrelerinde sonlanırlar.
"Tat tüyleri" adı verilen ipliksi uzantılı yapılar, bu hücrelerden ayrılarak dilin yüzeyine çıkarlar. Bu ipliksi uzantılar, tat duyusunu alır ve tat hücresi yoluyla sinir uçlarına iletirler.
BİYOLOJİ ÖDEV YARDIM
-
Mercanlar ve Mercan resifleri hakkında bilgi
-
Kulak Nedir? Kulağın Yapısı ve Görevleri Nelerdir?
-
Göz nedir ? Gözün görevleri nelerdir ? Canlılarda göz ve görme organı
-
Boğaz nedir ? Boğazın kısımları nelerdir ?
-
Omurga, columna vertebralis nedir ? Görevleri nelerdir ?
-
Doğal gübreler nelerdir
-
Kimyasal (yapay) gübreler nelerdir
-
Kortizol Nedir
-
Semantik Nedir ?
-
Karasal Ve Sucul Biyomların Özellikleri Nelerdir ?
-
Kaç çeşit biyom vardır
-
Bitki Ve Hayvanların Yeryüzündeki Dağılımını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
-
Bitkisel dokular hakkında bilgi
-
Ekosistemde besin zinciri ve besin ağının önemi nedir ?
-
Genetik Algoritmalar