DEĞİŞİK CANLILARIN SİNDİRİM SİSTEMLERİ
Canlılardaki sindirimi sağlayan yapı ve organeller, canlının beslenme şekline göre çok farklı değişiklik gösterir.
A-Bitkilerde sindirim
Bitkilerde genellikle özelleşmiş bir sindirim sistemi bulunmaz. Daha önce de öğrendiğiniz gibi yeşil bitkiler,kendileri için gerekli organik besin maddelerini fotosentezle yapabilirler.İhtiyaçları olan inorganik besinleri ise suda çözünmüş halde topraktan alırlar.
Sadece saprofit mantarlar kloroplastları olmadığı için besinlerini sentezleyemezler. Bunun için hücre dışı sindirimi gerçekleştirirler.bazı tam parazit ise sindirilmiş besinleri konak bitkinin dokularından emerler.
Azotca fakir,kumlu ve bataklık yerlerde yaşayan bazı yeşil bitkiler ise protein kaynağı olarak böçekleri yakalayıp sindirebilecek özelleşmiş yapılara sahiptiler.
Bu böcekçil bitkiler Drosera(böcek kapan),Nephendes(ibrik otu),Dioneave Utricula sayılabilir.Dionea klorofilede sahiptir.Yani besinde üretebilir.
Aminoasitlere parçalanan besin,yaprak hücreleri ile emilerek bitki bünyesine gecer.Bitki azotu hayvansal bir kaynaktan temin etmiş olur.
Hücre dışı sindirim ; tüm çok hücreli organizmalarda görülür.
B-Omurgasız hayvanlarda sindirim
Süngerlerde , hıdra da, sölenterler de ve planarıa gibi yassı solucanlarda sindirim görevi de yapabilen basit bir vücut boşluğu (gastro vasküler boşluk) vardır.Bu boşluk ağız ve anüs vazifesi görür.Boşluk içerisinde hem hücre dışı hem de hücre içi sindirim gerçekleştirilir (planarıa ve hıdrada).
Yassı solucanlardan planarıa da sindirim boşluğu, sindirilen besinlerin dağıtımı ve emilmeyi kolaylaştıracak şekilde vücut içinde çok fazla dallanmıştır.
Toprak solucanında(halkalı solucan) sindirim sistemi ağız, yutak, yemek borusu, kursak, taşlık ve düz bir bağırsaktan meydana gelir.Yutak salgısı ile besini yumuşatır ve kasılarak yemek borusuna iter.Kursak geçici olarak depolar ve yumuşatır.taşlık kalın kaslı olup,içindeki küçük taşlarla besinleri öğütür.Düz bağırsakta ise salgılanan enzimlerle kimyasal sindirim gerçekleştirilir ve besinler emilir.
Salyangozda mekanik sindirimi sağlayan dişli bir dil (radula) vardır. Eklem bacaklıların ağız yapıları alınan besinlerin özelliğine göre sokucu,emici ve yalayıcı olarak özelleşmiştir.
C-Omurgalı hayvanlarda sindirim
Bütün omurgalılarda özelleşmiş bir sindirim kanalı ve enzim salgılayan özel bezler vardır. Sindirim sistemindeki bazı farklılıklar ,değişik besinlerle beslenme şekillerini ortaya çıkarmıştır.Mesela omurgalılardan sadece otlarla beslenenlere herbivor , etlerle beslenenlere karnivor,hem et hem otla beslenenlere ise omnivor adı verilir.
Kuşlar da ,ağız, yutak, yemek borusu, kursak, mide, taşlık ve bağırsaktan oluşan bir sindirim kanalı bulunmaktadır.Kuşlarda gaga ile yapılamayan mekanik sindirim taşlık tarafından tamamlanır.Kursak besinleri ıslatır ve depolar , mide biraz daha yumuşatır ve kayganlaştırır,taşlık kuvvetli kaslarıyla mekanik olarak öğütür.Bağırsak ise sindirim ve emilimini gerçekleştirir.Sindirim artıkları böbrekten gelen boşaltım ürünleri ile kloaktan atılır.
Tohum ve diğer bitkisel besinlerle beslenen kuşlarda bağırsak daha uzundur. Bunlar kör bağırsaklarında selülozu da sindirebilirler.Memelilerde,ağız daha etkindir.dişler beslenme şekline göre farklı yapıdadır.
Otçul memelilerin geviş getirenlerinde mide dört bülümlüdür .İşkembe ve börkenek besinleri geçici olarak depolar.Daha sonra (dinlenme halinde iken) ağza geri getirilerek çiğnenir ve tekrar yutulur.Kırkbayır ve şirdende sindirime uğrayarak ince bağırsağa geçer.Bu hayvanların midelerinde selülozun sindirimini gerçekleştiren bakteri ve protistler vardır.Hayvanla SİMBİYOZ (ortak) yaşarlar.Bu mikroorganizmalara sahip olmayan otçul memelilerde selülozun sindirimi için daha uzun bağırsak vardır.
Genel Biyoloji
-
Protista Alemi ve Genel Özellikleri
-
Hücrelerdeki farklı ve benzer yapılar
-
Ses Nedir ? Ses Nasıl Oluşur?
-
Kültürü Yapılan Fitoplankton Türleri Nelerdir?
-
Apoptoz: Programlı Hücre Ölümü Nedir?
-
Ribozom ve Protein Sentezi
-
Mikrotübüller ve İplikçikler
-
Hücre Zarları
-
Lipid Çift-Katmanın Keşfi
-
Biyoreaktör
-
Telomerler ve İnsan Telomerinin Kristalik Yapısı
-
Hücre Biyolojisinin Tarihsel Gelişimi
-
Hücre biyolojisi nedir ?
-
Biyolojik Çeşitlilik Nedir ?
-
Sinir Sistemi Yapısında Bulunan Hücre Tipleri ve Özellikleri Nelerdir?