Darwin devrimi – 4 / Genetik çeşitlilik ve elektroforetik devrim
Protein elektroforezi adı verilen işlem çok sayıdaki farklı protein üzerinden gerçekleştirildiğinde,
farklı genler üzerinden genetik çeşitlilik bilgisi elde etmek mümkün oluyor ve dolayısıyla bir türün sahip olduğu genetik varyasyon düzeyi görülmemiş bir büyüklükle ortaya konabiliyordu.
Doç. Dr. Ergi Deniz Özsoy
Charles Darwin’in kısa adıyla Türlerin Kökeni ile hafızalarımıza çakılmış büyük eserinin, geniş manasıyla biyolojik çeşitliliği anlama bakımından yarattığı temel dönüşümün tarihsel izlerini takip eden tartışmamızın bu bölümünde, temeli genetik olan biyolojik özellik varyasyonunun evrimsel biyolojinin ulaştığı noktalar üzerinden nasıl göründüğünü tarihsel izleri üzerinden takip etmeye devam edeceğiz. Yazımızın önümüzdeki ayki son bölümünde ise, son 15 yıldır yaygın biçimde başvurulan ve ileri düzeyli dizileme teknolojileri sayesinde gün geçtikçe daha ucuz ve kolaylıkla manzarasına vakıf olduğumuz genom çaplı genetik varyasyona bakarak, türleşme ve türleşmenin altında yatan olası genetik ve ekolojik nedenlere göz atma imkanımız da olacak.
Genom bilgisi genetik varyasyonun tanımsal düzeyi bakımından nihai bir bilgi olsa da, genom çalışmaları öncesi, genellikle bir avuç gene ya da istatistiki temsil açısından bir avuç sayılabilecek yüzlerce dolaylı genetik ürüne yapılan başvurunun yarattığı paradigma dönüşümünün genom çalışmalarına giden yolu döşediğini düşünecek olursak, Modern Sentez sonrası genetik varyasyon saptama çabalarının sonuçları hakkında özet bir bilgi vermemiz yerinde olacaktır.
Kelebeğin vücut rengi ve bitkinin çiçek rengi gibi klasik-morfolojik özellikle ilişkili genler ve kromozomdaki onlarca hatta yüzlerce geni kapsayan ve tipik Mendel genleri gibi davranabilen inversiyonlar üzerine temellenmek durumunda olan bir genetik varyasyon bilgisi, Dobzhansky ve Mayr’in türlerin zaman ve mekandaki oluşumlarına ilişkin çizdikleri çerçevenin içini doldurmaktaydı. Ancak Modern Sentez sonrasındaki evrimsel biyolojinin ilk esaslı krizini bu elverişli ancak yetersiz olduğu anlaşılan genetik varyasyon temsili oluşturmuştur: Bir türün sahip olduğu genetik varyasyon miktarını yeterli oranda bilmek ve bu miktarı türleşmeyle ilgili bir şekilde yorumlamak mümkün olabilecek midir?
Bu sorunun yanıtını vermek bahsindeki çok önemli bir kavşak 1950’lerin ortasında, biyokimyacıların kullanmaya başladığı bir protein ayırma yöntemine evrimsel biyolojik araştırmalara dahil edilecek şekilde başvurulmasıyla dönülmüştür. Bu yöntem, herhangi bir canlı dokusundan ya da canlının tamamının kullanılmasıyla elde edilen proteinlerin (enzimlerin ve çözünebilir diğer proteinlerin), elektrik alanın oluşmasının sağlandığı gözenekli bir kimyasal madde ortamında yürütülmesi esasına dayanır ve proteinlerin elektriksel yük, büyüklük ve şekil bakımından ayrışmalarını sağlar. Proteinler genlerin ürünleri oldukları için de, aynı bir proteinin yük ve şekil değişimleri içeren farklı formları ait oldukları genin farklı formlarını yani alellerini yansıtırlar. Dolayısıyla aynı bir genin farklı formlarını farklı protein formları olarak başka bir ölçek seviyesinde görmek mümkün olacaktır. Protein elektroforezi adı verilen bu işlem çok sayıdaki farklı protein üzerinden gerçekleştirildiğinde, farklı genler üzerinden genetik çeşitlilik bilgisi elde etmek mümkün olacak ve dolayısıyla bir türün sahip olduğu genetik varyasyon düzeyi görülmemiş bir büyüklükle ortaya konabilecektir.
Fotoğraf açıklaması: Richard Lewontin ders verirken. Richard Lewontin’in popülasyon genetiğini başlattığı kabul edilen protein çeşitliliği çalışmaları evrimsel biyoloji açısından tam manasıyla bir devrimdi.
Devamını okumak için lütfen tıklayın…
https://bilimvegelecek.com.tr/darwin-devrimi-4-genetik-cesitlilik-ve-elektroforetik-devrim/
Genetik Haberleri
-
Allopatrik türleşme nedir ? Nasıl Gelişir ?
-
Maryland’teki “Kölelerin” Yaşayan 42.000 Akrabası Bulundu
-
Araştırmacılar kediler, yunuslar, kuşlar ve düzinelerce başka hayvanın genom haritasını çıkarıyor
-
Kolombiya'da nadir görülen bir kuş türünde "gynandromorphy" gözlemlendi
-
Kurumaya dayanıklı bitkiler için genom veritabanı yayınlandı
-
En son DNA barkodlama teknolojisiyle İsrail'in tatlı su balık türleri listesinin yeniden gözden geçirilmesi
-
İnsanların Daha Önce Bilinmeyen Bir Dokunma Duyusu Keşfedildi
-
Bilim İnsanları Tüm İnsan Genomunun Dizilimini Çıkardı. Ancak Henüz Bitmedi
-
İlk Defa Tazmanya Kaplanından RNA Elde Edildi
-
Neandertal DNA’nız, Sizi Acıya Karşı Daha Hassas Yapıyor Olabilir
-
Epigenetik ve Epigenetik Mekanizmalar
-
İlk taslaktan 20 yıl sonra insan Y kromozomu tamamen dizilendi.
-
Kim Bu Kimerizm? Tek Bedende İki Kişi
-
Gen terapi, genetik materyalin yeniden düzenlenmesi
-
mRNA Aşıları: Genetik İnovasyonunun Yeni Yüzü ve Sağlıkta Devrimi