Dağhorozu - Lyrurus mlokosiewiczi
Fotoğraf: Birol Hatinoğlu
Dağhorozu - Caucasian Grouse / Lyrurus mlokosiewiczi (Dişi birey) Yer: RİZE
Dağhorozu - Huş Tavuğu ya da Mere Horozu adlarıyla da adlandırılan bir kuş türüdür. Ülkemizin kuzeydoğusunda ve dağlarında yaşayan bu tür Kafkaslarda endemik olmakla beraber Birdlife International (Dünya Kuşları Koruma Örgütü) ve de IUCN Dünya Koruma Örgütü hakkında yeterli bilgi olmayan kategorisinde değerlendirilmiştir.
Bu kuş dünyanın başka hiçbir bölgesinde mevcut değildir. Bu bölgeye olan özgü olması nedeniyle doğa ve kültür mirasıdır.
Artvin yöresinde genellikle Kaçkar ve Karçal Dağları’nda Yusufeli, Murgul, Şavşat ve Borçka ilçeleri sınırları içinde bulunan bu türün yıl boyu avı yasaktır.
Yusufeli yöresinde bu türe halk arasında meşe tavuğu da denilmektedir. Türü korunması aynı zamanda türle aynı alanları paylaşan diğer canlıların ve de bitkilerin korunması demektir. Ülkemizde dağılışı Trabzon, Rize, Artvin ve Ardahan illeriyle sınırlıdır.
Doğa Derneği’nin yapmış olduğu araştırmalar sonucunda türün popülasyonun azaldığı ve bu türe yönelik tehditlerin arttığı anlaşılmıştır. Türe yönelik en büyük tehditler yayla yollarının yapımı sonucunda bu kuşun yaşam alanlarını kaybetmesi, kaçak avcılık ve de dağlarda son yıllarda turizm faaliyeti sonucu türün rahatsız edilmesidir.
Türün aynı zamanda ekonomik değeri de vardır ve özellikle Avrupa’dan gelen kuş özlemci turistler bu türü yerinde görmek için bölgeye gelmektedir. Şu an Rize’nin İkizdere ilçesi Sivrikaya köyüne yılda 600-700 Avrupalı turist sadece bu türü görmeye gelmekte ve turistlere verilen konaklama, ulaşım, rehberlik, vb. hizmetler sonucunda bölgeye ekonomik olarak da bu tür katkı sağlamaktadır.
Orta boy bir av kuşudur. Erkeği siyah renkli, uzun kuyruklu bir kuştur. Kuyruğu aşağı doğru kıvrık ve ucu çatallıdır. Kırmızı ibikleri ve beyaz kanat köşesi ancak yakın mesafeden görülebilir.Siyah tüyleri mavi-yeşil yanardönerlidir ve uçuşta belli olan beyaz kanat altı örtücüleri vardır.
Dişisi sık ve paralel çizgilerle bezenmiştir, belli belirsiz bir sürmesi, erkeğindeki gibi beyaz kanat köşesi vardır. Sırtı kahverengi, göğsü gridir. Kuyruğu erkeğinkinden kısa ve küt uçludur. Gençleri anneye benzemekle beraber dişilerin giysileri daha kahverengi tonlara sahipken erkeklerde kül rengi hakimdir ve erkek yavruların kuyruğu birazcık daha uzundur. Genç bireylerde beyaz kanat köşesi yoktur.
Yüksek dağ biyomu (yaşam birliği) türlerinden biri olan huş tavuğu 1500- 3000 m. arası ormanlar, çalılıklar ve alpin çayırlarda bulunur, beyaz çiçekli ormangülü (Rhododendron caucasicum) ve huş ağacı (Betula pendula) bulunan alanlarda daha sık görülür.
Yazın yapraklar, meyveler ve böceklerle beslenir, kışınsa yoğun olarak huş ağacının tomurcuk ve kedicikleri, ardıç meyve ve ibrelerinin yanı sıra söğüt, böğürtlen, orman gülü ve kuşburnu’nun taze dalları da beslenmelerinin bir parçasıdır. Yumurtadan çıkan yavrular (10–15 günlük) genç bireyler böcekler, salyangoz ve örümceklerle beslenirler.
Kuşlar
-
Luscinia pectoralis - Himalaya Yakutgerdanı
-
Türkiye'nin Balıkçılları
-
Türkiye’de Üreyen Ördek Türlerinin Dağılımı
-
Nesli Tehlikede Olan (IUCN - EN) Kuşlarımız
-
Türkiye'nin Çinteleri (KİRAZ KUŞLARI)
-
Türkiye'de Yaşayan Ebabil Kuşları
-
Gecenin Sessiz Hakimi: Baykuşlar
-
Kırmız Yanaklı Mavi Kurdele İspinozu - Uraeginthus bengalus
-
Benekli Habeş Kızkuşu - Vanellus melanocephalus
-
Merops nubicus - Kuzey Karmenrenkli Arıkuşu
-
Yavru kuş buldum, ne yapmalıyım?
-
Orman yalıçapkını - Halcyon senegalensis
-
Yalıçapkını - Emircik kuşunun ilginç özellikleri
-
Türkiye'nin SIVACI Kuşları
-
Türkiye'nin Martı'ları