ÇOK ALELLİLİK
Canlının bir özelliğini etkileyen gen sayısının ikiden fazla olmasına çok alellilik (multipli alel).Yanlız her bireyde bu alellerden iki tane bulunur.Çünkü gametlerde bir tanesi taşınır.
İnsanlarda ‘A,B,0 ve AB’kan grublarını oluşturan genlerdir.Kan grubları başlıca 3 alel gen tarafından kontrol edilir.Alellerden ‘A,B’ genleri baskın ,’0’ geni ise çekiniktir. İnsanlarda kan gruplarında Eksik baskınlıkta vardır.
A genini taşıyan insanların alyuvarlarının yüzeyinde bir çeşit protein olan A antijen (aglutinojen ) ,B genini taşıyan alyuvarların yüzeyinde ise B antijeni oluşur.0 genini taşıyan alyuvarların yüzeyinde ise hiçbir antijen bulunmaz. Birbirine baskın olmayan A ve B genlerini birlikte taşıyanların alyuvarları yüzeyinde ise A ve B antijeni birlikte oluşur.İnsanlardaki kan nakillerinde vericinin antijenine,alıcının antikoruna bakılır.
Örnek : A kan grubuna B kanı verilirse çökelme(aglutinasyon) görülür.
Ayrıca 0 kan grubu taşıyan insanların plazmasın da hem a hem de b (Anti A ve Anti B) antikoru bulunur.
0 Alyuvarları yüzeyinde hiç antijen bulun-
madığı için 0 diğer grublara kan verebi-
0 lir.Yani 0 genel verici dir.
AB kan grubu plazmasında hiç antijen
bulundurmadığı için diğer tüm grublar-
A A B B dan kan alabilir.AB genel alıcı dır.
AB
AB
İnsanlardaki Rh faktörü biri baskın R ,diğeri çekinik r diye adlandırılan iki alel gen tarafından kontrol edilir.Rh antijeni varsa Rh+ yoksa Rh- dir.Anne rr
baba Rr coçuk % 50 kan uyuşmazlıgı(Rh+) olma ihtimali var.Anne rr ,baba RR ise coçuk % 100 kan uyuşmazlığı görülür.Anne kanı ile fetüs kanı normal olarak karışmaz ançak birinci doğumda yırtılan plasentadan anneye gecen çocuk kanı
ikinci coçukda bozukluklara neden olabilir.Bazı annelerin plasentalarında ki bozukluklarda kanların karışmasına neden olabilir.Çoçukta bulunan Rh+ karşı anne antikor sentezliyor.Eritroblastosis fetalis (Kan uyuşmazlığı).
İnsanlarda ‘A,B,AB ve 0’ kan grupların dan başka M,N ve MN kan grubu da vardır.M,N proteinlerine karşı antikor üretilmediğinden kan naklinde önemi yoktur.
Antijen ;Alyuvarların zarında bulunan ve ait olduğu kan grubunu belirleyen özel proteinlere denir.Antikor;Kan plazmasında bulunup farklı kan grubundan gelen antijenleri çökelten proteinlere denir.
ALYUVAR PLAZMA FENOTİP GENOTİP
A PROTEİNİ Anti-B A AA-A0
B PROTEİNİ Anti-A B BB-B0
A+B PROTEİNİ - AB AB
SIFIR Anti-A ve Anti-B 0 00
Rh faktörü kan naklinde önemli bir faktördür.Rh- ,Rh+ den kan alamaz ;Ançak Rh+ ,Rh- den kan alabilir.Böylece 0 Rh- (Genel verici),AB Rh+(Genel alıcıdır).
1 2 3 4 5 6 7 8
Anti-A + + + - + - - -
Anti-B + + - + - + - -
Anti-Rh + - + + - - + -
Sonuç AB-Rh+ AB-Rh- A Rh+ B Rh+ ARh- BRh- 0Rh+ 0Rh-
Genetik
-
İnsanlarda Kaç Kromozom Vardır?
-
Sık görülen mikrodelesyon sendromları nelerdir?
-
Bilim insanları kromozomları nasıl inceler?
-
Arkea'da Kromozomlar ve DNA Replikasyonu
-
DNA Onarım Mekanizmaları Nelerdir?
-
DNA hasarına neden olan etkenler nelerdir?
-
XYY Süper Erkek Sendromu - JACOB’S, Sendromu
-
Bitki doku kültürü çalışmaları ile haploid bitkiler elde edilebilir
-
Gram pozitif bakterilerden genomik DNA izolasyon protokolü
-
E. coli bakterisinden genomik DNA izolasyon protokolü
-
DNA’nın Keşfi
-
İnsan Genom Projesi Nedir ? Amaçları Nelerdir ?
-
Genomik mikrodizilimlerle ikilenme teşhisi yöntemi
-
Gen duplikasyonu ve amplifikasyonu nedir?
-
DNA ile RNA Arasndaki Farklar ve Benzerlikler Nelerdir