Çiçek Formülü ve Diyagramı
Bir çiçekteki tüm parçaların sayısı, konumunu belirtmek için kullanılan formüllere “çiçek formülü denir. Çiçek formülünde her bir parça, bir harf ile ifade edilir. Dikotil ve monokotil çiçek formülleri birbirinden kısmen farklıdır. Dikotil çiçek formülü, “K C A G” harfleri ile ifade edilir. “K= kaliks, C= Korolla, A= Androkeum, G= Ginekeum” demektir.
Monokotil çiçek formülünde kullanılan harfler, “P A G”dir. Buna göre P= Perigonu, A= Androkeumu, G= Ginekeum’u ifade etmektedir. Her iki formüle bakıldığında, çiçek örtüsünün dikotilde “K” ve “C”, monokotilde ise “P” ile temsil edildiği görülmektedir; bunu dışındaki harflerin (A ve G) aynı olduğu görülmektedir. Çiçek örtüsünün farklılıkları zaten yukarıda verilmiştir; dolayısıyla yeniden anlatılmasına gerek yoktur.
Çiçek formülünde, her bir harfin sağ altında bir rakam bulunur; bu rakam çiçek parçasının adedini gösterir. Ayrıca bazı formüllerde, rakam parantez içinde bulunmaktadır; parantez, o çiçek parçasının bitişik olduğunu göstermektedir. Örneğin; dikotil çiçek formülünde K(5) = Kaliksin, yani sepallerin 5 adet olduğunu ve bunların birbirine bitişik olduğunu ifade etmektedir. Eğer K5 olsaydı, bu da bize sepallerin 5 adet ve birbirlerinden bağımsız olduğunu gösterirdi.
Bazı çiçek formüllerinde, harfin altında birbirine toplanan 2 rakam bulunabilir; bu bize, o çiçek parçasının iki dairede dizilmiş olduğunu gösterir. Örnek, P3+3= Perigon, iç içe 2 daireden oluşmuş ve her bir dairede 3’er tepal bulunmakta Bazı çiçek formüllerinde, harfin altında “¥” işareti görülür. Eğer bir çiçek parçasının sayısı 10’dan fazla ise, o takdirde çiçek formülünde bu işaret (sonsuz) kullanılır. Örnek A¥= Androkeum, yani stamenlerin sayısının 10’dan fazla (sonsuz) olduğunu gösterir.
Çiçek formülündeki “G” harfinin, yani Ginekeum’un sayısını bulmak için ovaryumun ortasından jiletle kesit alıp, stereomikroskopta incelemek gerekmektedir. Ovaryumun duvarı “karpel” adı verilen “değişime uğramış” (metamorfoze olmuş, başkalaşıma uğramış) yaprakçıklardan oluşmuştur. Bu karpeller (söz konusu yaprakçıklar) bazı bitkilerde 1 adet, bazı bitkilerde de 1’den fazla olabilir. Dolayısıyla, ovaryum ortasından alınan bir enine kesitte, bu karpellerin sayısı ve düzeni anlaşılacaktır. Bulunan sayı, G’nin altına yazılır. Eğer sayı bir parantez içinde ise, o takdirde karpellerin ovaryum merkezine kadar uzandığı ve ovaryumu karpel sayısı kadar gözlere böldüğü anlaşılır. Eğer sayı parantez içinde değilse, o takdirde karpellerin sadece birbirlerine kenarları ile birleştiği ve ovaryumu bölümlere ayırmadığı anlaşılır; bu durumda ovaryum “tek gözlüdür”. Örneğin; G(5)= Ovaryumun 5 karpelli ve 5 gözlü olduğunu gösterir. G5= Ovaryum 5 karpelli, fakat tek gözlü olduğunu gösterir.
Çiçek formüllerinde ovaryumun, diğer çiçek parçalarına (kaliks, korolla ya da perigon, stamenler) göre konumu (altında, üstünde) da belirtilmelidir. Eğer ovaryum, diğer çiçek parçalarının üzerinde ise, bu tip ovaryuma “Üst Durumlu Ovaryum”, bu tip çiçeklere de “Hipogin çiçek” (Hipo= alt, gin= ginekeum) denir. Hipogin çiçek, formülde G’nin veya sayının altında bir çizgi ile belirtilir. Örnek: G5 veya G5 gibi. Eğer ovaryum, diğer çiçek parçalarının altında ise, bu tip ovaryuma “Alt Durumlu Ovaryum”, bu tip çiçeklere de “Epigin çiçek” (Epi= üst, gin= ginekeum) denir. Epigin çiçek, formülde G’nin veya sayının üstünde bir çizgi ile belirtilir. Örneğin; G4 , G4 gibi Eğer ovaryum diğer çiçek parçaları ile aynı hizada bulunuyorsa, ya da diğer bir deyişle, çiçek parçaları ovaryumun çevresinden çıkıyorsa, bu tip ovaryuma “orta durumlu ovaryum”, çiçeğe de “Perigin çiçek” (Peri= çevre, gin= ginekeum) denir (Şekil 6). Perigin çiçek, formülde G’nin veya sayının ortasında bir çizgi ile belirtilir; bazen de hiçbir çizgi çekilmez. Örnek; G5, G5- gibi.
BİYOLOJİ ÖDEV YARDIM
-
Mercanlar ve Mercan resifleri hakkında bilgi
-
Kulak Nedir? Kulağın Yapısı ve Görevleri Nelerdir?
-
Göz nedir ? Gözün görevleri nelerdir ? Canlılarda göz ve görme organı
-
Boğaz nedir ? Boğazın kısımları nelerdir ?
-
Omurga, columna vertebralis nedir ? Görevleri nelerdir ?
-
Doğal gübreler nelerdir
-
Kimyasal (yapay) gübreler nelerdir
-
Kortizol Nedir
-
Semantik Nedir ?
-
Karasal Ve Sucul Biyomların Özellikleri Nelerdir ?
-
Kaç çeşit biyom vardır
-
Bitki Ve Hayvanların Yeryüzündeki Dağılımını Etkileyen Faktörler Nelerdir?
-
Bitkisel dokular hakkında bilgi
-
Ekosistemde besin zinciri ve besin ağının önemi nedir ?
-
Genetik Algoritmalar