Biyolojik Mücadele
BİYOLOJİK MÜCADELE NEDİR?
Zararlı böceklerin yaptığı zararları durdurmak veya azaltmak için onların doğal düşmanlarını doğada artıracak şekilde yapılan işlemlere denilmektedir. Zararlı böceklerin doğada mevcut doğal düşmanların yardımıyla ekonomik zarar düzeyinin altında tutulması işlemine biyolojik mücadele denmektedir. Biyolojik mücadelede hedef ilaçlı mücadelede olduğu gibi, zararlıları tümüyle yok etmek değildir. Biyolojik mücadelede, zararlı yoğunluğu ekonomik zarar düzeyinin altında tutulmakta, böylece söz konusu zararlıların doğal düşmanlarının doğada sürekliliğinin sağlanması hedef alınmaktadır. Doğal düşmanları üç grupta toplayabiliriz:
1) Predatör Böcekler
Hayatı boyunca serbest olarak yaşayan, avını yiyerek veya vücut sıvısını emerek öldüren, çoğunlukla avından büyük boyda olan ve gelişmesini tamamlayabilmesi için birden fazla ava ihtiyacı olan organizmalardır.
2) Parazit Böcekler
Yumurtasını konukçusunun içine veya üzerine bırakarak gelişmesini tamamlayıp, konukçusunu öldüren ve ergin oluncaya kadar, yalnız bir tek konukçuya ihtiyaç gösteren organizmalardır.
3) Entomopatojenler
Konukçularını hastalandırarak öldüren mikroorganizmalardır.
Biyolojik mücadele programlarının hazırlanabileceği bölgelerdeki kültür bitkilerindeki tüm zararlıların ve bu zararlıların doğal düşmanlarının saptanması gerekmektedir. Söz konusu doğal düşmanların birbirleriyle ilgilerinin çok iyi bilinmesi gerekir. Ayrıca bu doğal düşmanların konukçularına hangi şartlarda ne oranda etkili olduklarının da ortaya konması gerekir.
Aslında biyolojik mücadele dışardan bakıldığında kimyasal ilaçlar ile yapılan mücadeleye nazaran çevreye zarar vermeyen, etkili ve kesin bir çözüm gibi görünmektedir. Fakat bahsettiğimiz konu dışarıdan görüldüğü kadar basit ve kolay bir konu değildir. Kaş yapayım derken göz çıkarma ihtimalini her an bünyesinde barındırır. Nasıl? Bir zararlıya karşı kullanacağınız predatörü iyi araştırmadan, araştırsanız dahi bir dizi deneme aşamasından geçirmeden doğaya, mücadelenin yapılacağı ortama saldığınızda sizi şu sonuçlar bekliyor olabilir:
-Ortama saldığınız predatör sadece sizin zararlınızla değil de başka türlerlede besleniyor olabilir ki bu çok mühim bir durum olabilir. İlk başta zararlınıza karşı başarılı bir mücadele verirken karşısına çıkan iştah kabartıcı ve sizin için önemli, yararlı olan başka bir türe yönelerek bulunduğunuz ortamın ekolojik dengesini temelden sarsabilir.
-Üreme kapasitesi çok fazla olup, yeni ortama da hızlı bir şekilde uyum sağlayıp çevresinde rekabete girdiği yerli türleri saf dışı bırakarak baskın tür haline gelebilir. Bu da ekolojiye ciddi bir darbe vurabilir.
Bunun gibi ufak iki örnek bile göz önünde tutulduğunda biyolojik mücadelenin dışarıdan göründüğü gibi rahat bir şekilde başvurulabilecek bir çözüm yolu olmadığı görülebilir.
Biraz da şuan Doç. Dr. Selçuk HAZIR'ın yürütücülüğünde devam ettirdiğimiz projeden bahsedeyim. Bu projede entomopatojen nematodları kullanmaktayız çeşitli tarım zararlılarına karşı. Bu zararlılardan bir kaçı;
Tenebrio molitor: Un kurdu, depolanmış ürünlere zarar verir.
Cossus cossus: Ağaç gövdelerinde ciddi zararlara yol açarlar.
Polyphylla fullo: Manas (Kadı Lokması), bitki kökleri ve yumruları ile beslenirler. Ciddi zararlar ortaya çıkartabilirler.
Nematodlar bu zararlılar ile karşılaştıklarında trake açıklığı, anüs, ağız gibi larvaların vücut boşluklarından içeriye sızıyorlar ve kendi bünyelerinde bulunan bakterileri larvaların iç kısımlarına ulaştırmış oluyorlar. Bu kısımda nematodların içindeki bakteriler dışarı çıkarak salgıladıkları enzimlerle larvaları içten çürütüyorlar. Nematodlar ölü larvanın içinde üreyerek çok gelişmiş reseptörleri sayesinde yakında bir su birikintisi(petride) algıladıklarında kadavra içinden çıkıp suya geçiyorlar.
Şuan itibariyle yaptığımız deneylerde Aydın'daki topraklardan izole edilen 11 adet nematod kullandık ve bunlardan birkaçı larvalar üzerinde çok başarılı oldu. Kullandığımız nematodlar arasında Heterorhabditis bacteriophora, Steinernema weiseri ve Steinernema feltiae türleri var.
Ve son bir not:
Uluslararası katılımlı “Entomopatojenler ve Mikrobiyal Mücadele” sempozyumunun ikincisi Adnan Menderes Üniversitesi tarafından 24-27 Eylül 2009 tarihinde Muğla’nın Ortaca ilçesine bağlı Sarıgerme beldesinde yer alan JOY PEGASOS TROPICAL otelinde Doç. Dr. Selçuk HAZIR başkanlığında gerçekleştirilecektir.
Gerekli bilgiler aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz:
Zooloji
-
Ataks tavuk yetiştiriciliği ve Ataks tavuk özellikleri nelerdir?
-
Omurgalılara Genel Bir Bakış
-
Memelileri diğer canlı türlerinden ayıran bazı özellikler
-
Göz dizilişlerine bakarak örümceklerde familya tespiti
-
Önositoid nedir? Önositoidler nasıl bir yapıya sahiptir ?
-
Adipohemosit nedir?
-
Sferül hücre nedir?
-
Koagülosit nedir?
-
İntegrin nedir? Görevleri nelerdir?
-
Organogenez nedir ? Hangi canlılarda görülür ?
-
Hayvanlarda boşaltım sistemi elemanları nelerdir?
-
Nöral Kristadan Gelişen Yapılar
-
Omurgasızlarda kan hücreleri
-
Deneylerde Neden Fare Kullanılır?
-
İstilacı Türlerin Yayılma Yolları Nelerdir ?